Lập vùng phát thải kiểm soát phương tiện giao thông

5 giờ trướcBài gốc

Hệ thống xe buýt điện kết nối tuyến Metro Bến Thành-Suối Tiên.

Hiện thành phố đang xây dựng vùng phát thải thấp và chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp, người dân chuyển đổi phương tiện, chuẩn bị sớm đưa vào quản lý và áp dụng.

Ô nhiễm không khí cao

Sau sáp nhập, Thành phố Hồ Chí Minh có quy mô dân số khoảng 14 triệu người, với hơn 11 triệu xe máy và 1,4 triệu ô-tô, đang phải đối mặt với nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng từ hoạt động giao thông. So với năm 2002, số lượng xe máy hiện tăng gấp 2,2 lần, ô-tô cá nhân tăng 1,6 lần, cho thấy xu hướng người dân ưa chuộng phương tiện cá nhân hơn giao thông công cộng. Nếu không có giải pháp quản lý phù hợp, tình trạng ùn tắc và ô nhiễm sẽ ngày càng nghiêm trọng.

Theo Viện Khoa học công nghệ Năng lượng và Môi trường, đơn vị tư vấn Đề án Kiểm soát khí thải phương tiện giao thông tại thành phố: Hơn 12 triệu phương tiện cá nhân đang hoạt động đóng góp 88% NOx, 99% CO, 79% SO2 và 88% bụi tổng phát thải. Nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình đạt 31 μg/m³, cao gấp 6 lần khuyến cáo của WHO, gây thiệt hại kinh tế hơn 3.000 tỷ đồng mỗi năm (0,25% GRDP); số ca tử vong do ô nhiễm không khí cũng cao hơn tử vong do tai nạn giao thông.

Theo đơn vị tư vấn, các khu vực thường xuyên xảy ra ùn tắc nghiêm trọng tại thành phố gồm đường Phạm Văn Đồng, Cộng Hòa, Quốc lộ 13, Điện Biên Phủ, Quốc lộ 1… với lưu lượng từ 120.000-300.000 xe/ ngày. Trên cơ sở khảo sát, đơn vị đề xuất thiết lập vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm, mở rộng đến Cần Giờ, giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính.

Lộ trình thực hiện được đề xuất từ năm 2026 đến 2033 với tiêu chuẩn: Ô-tô đạt khí thải mức 4 (Euro 4) trở lên, xe máy đạt mức 2 (Euro 2) trở lên, xe tải diesel hạng nặng bị cấm hoàn toàn. Giai đoạn 2027-2030, thành phố sẽ kiểm định khí thải xe máy trên diện rộng; các phương tiện không đạt chuẩn sẽ bị hạn chế vào khu trung tâm. Đến năm 2031, vùng phát thải thấp dự kiến mở rộng đến Vành đai 1, bao quanh bởi các tuyến Phạm Văn Đồng-vòng xoay Nguyễn Thái Sơn-ngã tư Bảy Hiền-Hương Lộ 2-Nguyễn Văn Linh. Các đơn vị kiến nghị Bộ Xây dựng sớm bổ sung biển báo “Vùng phát thải thấp” vào Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ. Khi triển khai, thành phố sẽ lắp đặt biển báo chuyên dụng “LEZ” (Low Emission Zone) tại các lối vào, lối ra, kết hợp vạch kẻ đường có ký hiệu “LEZ” để hướng dẫn người tham gia giao thông tuân thủ.

Ưu tiên chuyển đổi cho nhóm xe phát thải cao

Theo Viện Khoa học công nghệ Năng lượng và Môi trường, để triển khai đề án Kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, thành phố cần thực hiện theo ba trụ cột: Chuyển đổi phương tiện điện hóa, phân vùng phát thải thấp (LEZ) và xây dựng hạ tầng, chính sách hỗ trợ. Trong đó trọng tâm là chuyển đổi nhóm xe phát thải cao, dễ quản lý như xe buýt, taxi, xe công nghệ, xe tải… sang phương tiện sử dụng năng lượng xanh. Khuyến khích người dân chuyển sang xe điện. Riêng mạng lưới xe buýt phải giữ vai trò tiên phong. Từ nay đến năm 2030, thành phố dự kiến mở mới 78 tuyến xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch với 2.849 xe, chấm dứt hoàn toàn xe buýt chạy xăng. Các chính sách hỗ trợ được đề xuất gồm: Miễn 100% lệ phí trước bạ đối với xe điện kinh doanh vận tải, miễn 50% phí bảo trì đường bộ và 50% lệ phí cấp đổi biển số xe điện.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Hiếu, Trường đại học Việt Đức nhận định: Việc chuyển đổi phương tiện nhằm giảm phát thải là chủ trương đúng đắn, song không thể triệt tiêu hoàn toàn các loại xe sử dụng nhiên liệu truyền thống. Thành phố cần phân loại, kiểm định phương tiện để có cơ sở quản lý phù hợp. Ông dẫn chứng, xe máy mới đạt chuẩn Euro 2 trở lên vẫn có thể được phép lưu hành, bởi nếu cấm xe xăng đột ngột, nhiều hộ dân không đủ điều kiện chuyển sang xe mới. “Thành phố cần tính toán tác động kinh tế-xã hội, bảo đảm lộ trình hợp lý, tránh gây khó khăn cho người dân khi thực hiện đề án”, ông Hiếu nói.

Đại diện Grab cho biết, đề án khá toàn diện nhưng nhóm xe ôm công nghệ có thu nhập thấp, cần chính sách hỗ trợ cụ thể để tránh ảnh hưởng sinh kế khi áp dụng lộ trình chuyển đổi sang xe điện từ ngày 1/1/2026. Ngoài ra, việc phân biệt giữa xe công nghệ và xe cá nhân trên đường còn khó khăn, cho nên cần giải pháp kiểm soát và kiểm định phương tiện chặt chẽ hơn.

Ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: Thành phố sẽ triển khai kiểm soát phương tiện theo hai giai đoạn. Giai đoạn 1, tập trung xây dựng lộ trình và chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện vận tải hành khách công cộng sang xe buýt điện và xe sử dụng năng lượng xanh - bước đi tiên phong thể hiện cam kết giảm phát thải mạnh mẽ của thành phố. Giai đoạn 2, mở rộng sang toàn bộ các loại phương tiện khác như taxi, xe công nghệ, xe hợp đồng, xe khách, xe tải, ô-tô cá nhân và phương tiện của cơ quan nhà nước, doanh nghiệp tư nhân.

Thời gian qua, thành phố đã tổ chức nhiều hội thảo, phản biện xã hội với sự tham gia của các nhà khoa học, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế. Đa số ý kiến thống nhất cần ưu tiên chuyển đổi nhanh phương tiện công cộng sang năng lượng sạch, đồng thời chuẩn bị chính sách hỗ trợ để từng bước mở rộng sang phương tiện cá nhân.

QUÝ HIỀN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/lap-vung-phat-thai-kiem-soat-phuong-tien-giao-thong-post914187.html