Tàu USS Cape St. George (CG 71) bắn Tomahawk. Ảnh: Wikipedia Commons
Theo 3 quan chức Mỹ và châu Âu, Bộ Tham mưu Liên quân Mỹ đã hoàn tất đánh giá và thông báo cho Nhà Trắng rằng việc cung cấp tên lửa Tomahawk sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến kho dự trữ quốc phòng của Mỹ.
Đánh giá này được gửi đi ngay trước cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và nhà lãnh đạo Ukraine Volodymyr Zelensky đầu tháng này.
Nguồn tin châu Âu cho biết kết quả đánh giá đã giúp trấn an các đồng minh trong NATO, những người tin rằng Washington nay có ít lý do hơn để trì hoãn quyết định.
Trước cuộc gặp với ông Zelensky, Tổng thống Trump từng tuyên bố Mỹ có “rất nhiều tên lửa Tomahawk” có thể cung cấp cho Ukraine, song tại Nhà Trắng, ông lại nói “không muốn trao đi những thứ chúng tôi cần để bảo vệ đất nước mình”, khiến các quan chức Mỹ và châu Âu bất ngờ.
Giới quan sát cho rằng sự thay đổi lập trường của ông Trump có thể liên quan đến cuộc điện đàm trước đó 1 ngày với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Theo nguồn tin ngoại giao, ông Putin cảnh báo việc Tomahawk được triển khai có thể cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, bao gồm Moskva và Saint Petersburg, điều có thể làm gia tăng căng thẳng song không thay đổi đáng kể cục diện chiến trường.
Mặc dù Tổng thống Trump chưa loại trừ khả năng chuyển giao, các cơ quan hữu trách của Mỹ đã chuẩn bị sẵn phương án thực thi nhanh chóng nếu Nhà Trắng ra lệnh. Trong bối cảnh thất vọng trước tiến trình hòa đàm với Nga, ông Trump gần đây cũng phê chuẩn gói trừng phạt mới nhắm vào các công ty dầu mỏ Nga và hoãn cuộc họp thượng đỉnh về Ukraine dự kiến tổ chức tại Budapest.
Về mặt kỹ thuật, Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn đang xem xét cách Ukraine có thể triển khai loại vũ khí này. Tomahawk thông thường được phóng từ tàu chiến hoặc tàu ngầm, trong khi Hải quân Ukraine hiện gần như tê liệt. Do đó, phương án phóng từ bộ bằng các bệ phóng mặt đất của Lục quân hoặc Thủy quân lục chiến Mỹ đang được tính đến.
Các quan chức châu Âu tin rằng Kiev có thể tự tìm ra giải pháp thay thế, nhắc lại việc các kỹ sư Ukraine từng thành công trong việc cải tiến để phóng tên lửa Storm Shadow do Anh cung cấp từ máy bay cũ của Liên Xô.
Trong thông điệp đăng trên X đầu tuần này, Tổng thống Zelensky khẳng định Ukraine đặt mục tiêu “mở rộng năng lực tấn công tầm xa trước cuối năm nay”, nhằm kết thúc cuộc chiến “trên những điều kiện công bằng cho đất nước”.
Vĩnh Cẩm