Trụ sở Lầu Năm Góc tại Washington, D.C., Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 6/9, bản dự thảo Chiến lược Quốc phòng Quốc gia (NDS) mới đã được trình lên Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, ông Pete Hegseth, cho thấy sự thay đổi đáng kể trong định hướng quân sự của Washington. Thay vì đặt ưu tiên vào việc đối phó với Trung Quốc và Nga, như trong nhiều năm qua, kế hoạch lần này hướng đến việc củng cố an ninh lãnh thổ và tăng cường hiện diện trong khu vực Tây bán cầu.
Đây được coi là một bước ngoặt so với các chính quyền trước, cả Dân chủ và Cộng hòa, vốn nhiều lần nhấn mạnh Trung Quốc là đối thủ chiến lược số một. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Donald Trump từng coi Bắc Kinh là thách thức lớn nhất đối với an ninh quốc gia Mỹ, nhưng định hướng mới được cho là tập trung nhiều hơn vào các vấn đề nội địa.
Nguồn tin của Politico dẫn lời một quan chức cho rằng “đây sẽ là một sự thay đổi lớn đối với Mỹ và các đồng minh ở nhiều châu lục. Những cam kết vốn được coi là chắc chắn từ Washington nay đang bị đặt dấu hỏi”.
Trên thực tế, một phần của sự thay đổi đã được triển khai. Lầu Năm Góc đã điều động hàng nghìn binh sĩ thuộc Vệ binh Quốc gia hỗ trợ lực lượng chấp pháp tại Los Angeles và Washington. Đồng thời, Mỹ triển khai nhiều tàu chiến và tiêm kích F-35 tới vùng biển Caribe để ngăn chặn dòng chảy ma túy vào lãnh thổ. Tuần trước, quân đội Mỹ được cho là đã tiến hành một cuộc tấn công khiến 11 thành viên bị nghi thuộc băng nhóm Tren de Aragua của Venezuela thiệt mạng tại vùng biển quốc tế.
Ngoài ra, một khu vực được quân sự hóa đã được thiết lập dọc biên giới phía Nam với Mexico, cho phép quân đội tham gia bắt giữ dân thường - công việc vốn thuộc thẩm quyền của lực lượng cảnh sát. Các bước đi này được đánh giá là minh chứng cho xu hướng gia tăng vai trò của quân đội Mỹ trong an ninh nội địa.
Nếu được thông qua, chiến lược mới sẽ đảo ngược định hướng của bản NDS năm 2018, vốn đặt trọng tâm vào răn đe Trung Quốc. Tài liệu khi đó nhấn mạnh rằng “Trung Quốc và Nga muốn định hình lại thế giới theo mô hình chính trị riêng của họ”. Tuy nhiên, theo đánh giá của giới chuyên gia, bản kế hoạch mới lại không hoàn toàn phù hợp với quan điểm cứng rắn mà Tổng thống Trump vẫn thể hiện trong các phát biểu liên quan Bắc Kinh.
Người chịu trách nhiệm chính soạn thảo bản chiến lược là ông Elbridge Colby, Trưởng ban chính sách Lầu Năm Góc, đồng thời là người từng đóng vai trò quan trọng trong NDS 2018. Ông Colby vốn được biết đến như một “diều hâu” về Trung Quốc, nhưng hiện lại ủng hộ quan điểm tập trung nhiều hơn vào an ninh trong nước, phù hợp với cách tiếp cận mang tính biệt lập của Phó Tổng thống JD Vance.
Cùng với NDS, Bộ Quốc phòng Mỹ còn chuẩn bị công bố hai báo cáo khác, gồm đánh giá bố trí lực lượng toàn cầu và rà soát hệ thống phòng không - tên lửa. Cả ba văn kiện này đều có điểm chung là khuyến khích các đồng minh tăng cường khả năng tự vệ, trong khi Mỹ tập trung nguồn lực vào khu vực trong nước.
Sự thay đổi định hướng này đã gây lo ngại cho các đồng minh châu Âu. Theo Politico, sáng kiến An ninh Baltic - vốn cung cấp hàng trăm triệu USD mỗi năm cho Latvia, Litva (Lithuania) và Estonia nhằm nâng cao năng lực phòng thủ - đang đứng trước nguy cơ bị cắt giảm. Khoản hỗ trợ này trước đây đã giúp các quốc gia Baltic đẩy nhanh việc mua sắm vũ khí, trong đó có hệ thống HIMARS do Mỹ sản xuất.
Hiện tại có khoảng 80.000 binh sĩ Mỹ đồn trú tại châu Âu. Tuy nhiên, nhiều quốc gia lo ngại con số này sẽ giảm trong những năm tới, phụ thuộc vào quyết định chính trị từ Washington. Trong chuyến thăm gần đây của Tổng thống Ba Lan tới Nhà Trắng, ông Trump khẳng định sẽ không rút quân khỏi Ba Lan, thậm chí cân nhắc tăng cường hiện diện, trong khi để ngỏ khả năng điều chỉnh lực lượng tại các quốc gia khác trong khu vực.
Giới phân tích nhận định, nếu chiến lược mới được chính thức thông qua, nó sẽ đánh dấu sự thay đổi căn bản trong chính sách quốc phòng của Mỹ. Washington có thể tập trung nhiều hơn vào bảo vệ lãnh thổ, nhưng đồng thời khiến các đồng minh lo ngại về mức độ cam kết lâu dài đối với an ninh toàn cầu.
Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc