'Lấy đà sớm' chuẩn bị các kỳ thi chuyển cấp

15 giờ trướcBài gốc

“Lên dây cót” từ mùa hè

Chị Nguyễn Ngọc Anh, sinh sống ở phường Đông Ngạc, Hà Nội (trước đây là Cổ Nhuế, Bắc Từ Liêm) cho biết, năm nay con chị đang chuẩn bị lên lớp 8, để con có nền tảng kiến thức cho kỳ thi chuyển cấp, chị đã đưa con đến các trung tâm từ cuối tháng 6. Chị nói: “Đề thi vào lớp 10 ở Hà Nội trong những năm vừa qua không đánh đố, vận dụng thực tiễn nhiều, tuy nhiên, số lượng trường công lập ở Hà Nội còn hạn chế, cho nên tỷ lệ cạnh tranh rất cao. Học sinh phải đạt được mức điểm 8, điểm 9/môn mới có cơ hội đỗ vào những ngôi trường tốp 3, tốp 2 hoặc tốp đầu ở Hà Nội”.

Từ cuối tháng 6, chị Ngọc Anh đã cho con học ba môn Toán học, Ngữ văn và Tiếng Anh để chuẩn bị cho kỳ thi chuyển cấp diễn ra vào hai năm nữa. Chị chia sẻ, kinh tế gia đình phải “thắt chặt” để lo cho tương lai của các con. Chị kể: “Giá tiền mỗi buổi học tương đối cao từ 300 nghìn đến 500 nghìn đồng, đóng ba tháng một lần, nên chi phí không nhỏ. Tôi và chồng từ bỏ nhiều sở thích cá nhân để đầu tư cho con học tập”.

Cô giáo Trần Linh Hương (dạy Ngữ văn tại một trung tâm ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết, năm nay cô chỉ nghỉ hè đúng hai tuần trước khi quay trở lại các lớp dạy. Cô chia sẻ: “Trước thay đổi của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, đòi học sinh phải có kỹ năng tư duy, vận dụng kiến thức, không thể học thuộc, học vẹt, nhiều phụ huynh đã đầu tư cho con học từ lớp 5, lớp 6. Không ít phụ huynh chia sẻ với tôi, những kỹ năng cảm nhận văn học, tư duy ngôn ngữ cần phải được rèn luyện từ sớm, đều đặn và tích lũy dần dần, cho nên họ đề nghị giáo viên, trung tâm mở các lớp học từ khi các em còn đang ở cuối cấp tiểu học, đầu THCS”.

Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT tại Việt Nam, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, là một kỳ thi cạnh tranh gay gắt do số lượng thí sinh đông đảo và chỉ tiêu tuyển sinh hạn chế. Kỳ thi này thường diễn ra vào đầu tháng 6 hàng năm, với các môn thi bắt buộc như Ngữ văn, Toán và Ngoại ngữ. Tại Hà Nội, năm 2025 có hơn 103.000 học sinh cạnh tranh 81.000 suất học công lập, tỷ lệ trúng tuyển là 78,6%. Con số này tăng khoảng 3% so với năm 2024, tương ứng với khoảng trên dưới 1.500 suất học.

Tỷ lệ cạnh tranh vào các trường tốp đầu cao nên dù kỳ thi đã được thay đổi nhiều cả về chất và lượng nhưng học sinh, phụ huynh vẫn chịu nhiều áp lực.

Năm nay, chị Hoài Phương (sinh sống ở phường Nghĩa Đô, Hà Nội) cũng có con chuẩn bị tham gia kỳ thi tốt nghiệp THPT 2026. Chị chia sẻ: “Con tôi học tại THPT Cầu Giấy, học lực của cháu tương đối tốt, cháu dự định sử dụng điểm ba môn Toán - Lý - Hóa xét tuyển vào đại học. Nhưng năm nay, trước sự thay đổi cấu trúc đề thi, gia đình chúng tôi rất lo lắng. Khi trao đổi với các phụ huynh có con thi THPT 2025, nhiều bậc cha mẹ cho biết, đề thi Toán học, Tiếng Anh có độ ứng dụng cao, các trung tâm học thêm, luyện thi không thể bao quát hết. Nếu chỉ học đơn thuần, không có tư duy sáng tạo, vận dụng linh hoạt kiến thức thì chỉ làm được 70 - 80% đề thi”.Vì vậy, hiện tại, chị cho con đến trung tâm ôn luyện kiến thức với các thầy cô bốn môn, từ thứ Hai đến thứ Bảy.

Chị Phương còn thuê thêm một gia sư tốt nghiệp đại học danh tiếng đến để hướng dẫn con vận dụng những kiến thức đã học xử lý những bài Toán, Vật lí, Hóa học thực tế. Ngoài ra, sau bữa cơm chiều, chị sẽ đốc thúc con xem thời sự, kênh khoa học để có thêm sự hiểu biết ngoài sách giáo khoa. Cuối tuần, thời gian duy nhất trong mùa hè con chị được nghỉ ngơi, đi chơi với bạn bè.

Thực tế, kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 có rất nhiều thay đổi về cả nội dung, hình thức. Hiện nay, thí sinh không cần thi nhiều môn mà được lựa chọn các tổ hợp đúng với năng lực, sở trường của mình. Số ngày thi đã được tinh gọn hơn. Nhưng, vì kỳ thi tốt nghiệp THPT ngày càng “gọn nhẹ” tập trung chủ yếu vào việc đánh giá đúng thực chất, năng lực của thí sinh nên đề sẽ có sự phân hóa cao. Tâm lý mong muốn học sinh có thể phát huy hết khả năng của mình, nhiều bậc cha mẹ không ngần ngại chi cả chục triệu để đầu tư con học đa dạng các phương pháp.

Đừng biến kỳ thi thành cuộc chạy đua thành tích

Nhìn nhận một cách khách quan, trong những năm gần đây, ngành Giáo dục đã có nhiều thay đổi để làm giảm áp lực thi cử cho các em học sinh. Ví dụ, chỉ tiêu các trường THPT công lập ở Hà Nội đang được tăng lên. Năm học vừa qua, Hà Nội tăng chỉ tiêu xét tuyển vào trường công lập và công lập tự chủ với tổng chỉ tiêu cho trường THPT công lập là 79.740 (tương ứng với 1.795 lớp), tăng thêm so với năm học trước trên 5.000 học sinh.

Có 70/122 trường THPT khối không chuyên tăng chỉ tiêu năm nay, trong đó tăng nhiều nhất là Trường THPT Lý Thường Kiệt (Long Biên) với 180 học sinh, THPT Đa Phúc (Sóc Sơn) và THPT Thường tín 135 học sinh. Đây đều là các trường thuộc khu vực ngoại thành Hà Nội. Một số trường khu vực nội thành được giao tăng chỉ tiêu nhưng số lượng không nhiều như THPT Yên Hòa, THPT Việt Đức, THPT Phan Đình Phùng...Tuy nhiên, mặc dù chỉ tiêu tăng lên, nhưng số thí sinh đăng ký dự thi mỗi năm cũng tăng hàng nghìn em. Vì vậy, dù có mạng lưới trường lớp 10 tương đối “bề thế”, nhưng các trường công lập vẫn mới chỉ đáp ứng được 64% so với số thí sinh đăng ký dự tuyển vào lớp 10.

Mặt khác, chất lượng giáo dục giữa các trường THPT công lập trong cùng một khu vực tuyển sinh, chất lượng giữa trường công với trường tư vẫn còn độ vênh quá lớn. Còn đối với kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 được thiết kế để giảm áp lực cho thí sinh thông qua nhiều thay đổi, bao gồm giảm số buổi thi và môn thi, tăng tỷ lệ sử dụng điểm đánh giá quá trình học tập và điều chỉnh quy định về điểm chứng chỉ ngoại ngữ. Với mong muốn thí sinh đỗ vào những trường tốp đầu, có được một tương lai bảo đảm công ăn việc làm ổn định, phụ huynh, học sinh rất áp lực trước sự thay đổi đề thi có tính phân hóa cao như năm nay. Thậm chí, không ít thí sinh đã bật khóc sau khi bước ra khỏi phòng thi môn Toán học, Tiếng Anh.

Phụ huynh, nhà trường cần thay đổi tư duy về “căn bệnh” thành tích, học để ứng dụng, để làm việc thay vì chỉ chú ý đến điểm số của các em.

Cô Nguyễn Thị Thu Huyền (giáo viên Trường Phổ thông liên cấp Đa Trí Tuệ, Hà Nội) nhận định, hiện nay, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 chú trọng phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Hướng tới việc “học thật, thi thật” điểm số phần nào phản ánh đúng thế mạnh, sở trường của các em. Hệ thống giáo dục ở Việt Nam đang ngày càng phát triển đồng đều. Vì vậy, học sinh ở các cấp có rất nhiều lựa chọn trong tương lai. Ngoài con đường vào lớp 10 công lập, đỗ những trường đại học tốp đầu, các em có thể chọn học nghề, cao đẳng, những ngôi trường tư thục,...

Cho dù lựa chọn môi trường nào, miễn là học sinh không ngừng nỗ lực, học tập, trau dồi kiến thức và phẩm hạnh cho bản thân thì chắc chắn các em có những cơ hội phát triển mạnh mẽ trong tương lai.Cô Huyền chia sẻ thêm, bản thân phụ huynh cần phải có thay đổi về việc học, thi cử. Thay vì đặt nặng điểm số, thành tích, ưu tiên chọn các ngôi trường tốp đầu cho con theo trào lưu, xu hướng của xã hội, thì các bậc cha mẹ cần đánh giá đúng sở trường, thế mạnh, nhu cầu, mong muốn của các em học sinh. Phụ huynh cần phải nhận thức, bỏ dần “bệnh thành tích”, giảm áp lực học tập, kỳ vọng gia đình lên bản thân các em.

Trong một tọa đàm diễn ra vào tháng 3 năm nay, ông Hà Đình Bốn, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam cũng chỉ ra thực trạng nhiều phụ huynh đang tạo áp lực cho con phải đạt điểm số cao, thành quán quân hay nhà vô địch trong các cuộc thi, gây ảnh hưởng về sức khỏe, tinh thần. Theo ông, việc tạo áp lực lên trẻ dù trực tiếp hay gián tiếp cũng có thể xem là vi phạm quyền trẻ em.

Để giảm áp lực, giúp trẻ vẫn hồn nhiên, sống đúng với tuổi thơ mà vẫn phát huy tối đa năng lực, ông Bốn nhìn nhận cha mẹ cần hiểu cách đánh giá năng lực, năng khiếu và khả năng của con, không chạy theo phong trào, ước vọng xa vời, lạm dụng quyền cha mẹ để gây áp lực, buộc trẻ phải làm theo mong muốn của mình. Bên cạnh việc phụ huynh cần giảm tải áp lực, kỳ vọng cho học sinh, thì ngay chính nhà trường, giáo viên cũng phải thay đổi tư duy về cách dạy và học.

Hương Ngọc

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/lay-da-som-chuan-bi-cac-ky-thi-chuyen-cap.html