Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) gồm 8 chương, 45 điều, quy định vềhoạt động bảo hiểm tiền gửi (BHTG); quyền và nghĩa vụ của người được BHTG; tổ chức tham gia BHTG; tổchức BHTG và quản lý nhà nước về BHTG. Một số nội dung nổi bật bao gồm:
Dự thảo Luật tiếp tục khẳng định vai trò quản lýNhà nước về BHTG của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đồng thời bổ sung vaitrò của Bộ Tài chính trong quản lý một số nội dung phù hợp với chức năng, nhiệmvụ của Bộ.
Quyền và nghĩa vụ của người được BHTG và tổ chứctham gia BHTG được kế thừa từ Luật hiện hành, đồng thời bổ sung một số tráchnhiệm như: tính phí BHTG, phối hợp tuyên truyền chính sách pháp luật về BHTG.
Dự thảo Luật mở rộng quyền và nghĩa vụ của tổ chứcBHTG, đặc biệt trong kiểmtra tổ chức tham gia BHTG theo ủy quyền của NHNN; thực hiện cho vay đặc biệt; cửnhân sự tham gia quản lý, điều hành Quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt theo yêu cầu của NHNN; tham gia đánh giá tính khảthi phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt; mua trái phiếu dài hạn của tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc…
Việc mở rộng các chức năng trên nhằm đồng bộ hóa quy định với Luật Các tổ chức tín dụng năm2024, qua đó tăng cường vai trò của BHTGVN trong xử lý tổ chức tín dụng yếu kém và hỗ trợchức năng giám sát, kiểm tra của NHNN.
Dự thảo quy định Thủ tướng Chính phủ quyết địnhmức phí BHTG, việc áp dụng phí BHTG đồng hạng hoặc phân biệt phù hợp với đặcthù hệ thống tổ chức tín dụng Việt Nam trong từng thời kỳ, trên cơ sở đề nghị của NHNN. Đôívớitổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt gặp khó khăn tài chính, có thể được tạm hoãnnghĩa vụ nộp phí, tuy nhiên vẫn phải hoàn trả theo phương án cơ cấu lại.
Dự thảoLuật cũng quy định tổ chức BHTG được phân chia giá trị tài sản theo thứ tự nhưngười gửi tiền và thu hồi số tiền phí BHTG và tiền phạt (nếu có) mà tổ chứctham gia BHTG còn thiếu trong quá trình xử lý tài sản của tổ chức tham gia BHTGtheo quy định của pháp luật.
Dự thảo quy định thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm kể từ một trong các thời điểm sau: phươngán phá sản tổ chức tín dụng được phê duyệt; hoặc NHNN có văn bản xác nhận tổ chức tham gia BHTG mất khả năngchi trả; hoặc có quyết định đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi của tổ chức tín dụng đượckiểm soát đặc biệt để tổ chức BHTG chi trả cho người gửi tiền khi tổ chức tín dụng có lỗlũy kế lớn hơn 100% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ. Thời hạn chi trả được rút ngắn so với Luậthiện hành.
Trong trường hợp đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ có thể quyết định chitrả toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm theo đề nghị của NHNN, góp phần bảovệ quyền lợi người gửi tiền và ổn định hệ thống tài chính – ngân hàng.
Dự thảo Luật cho phép tổ chức BHTG mở rộng danh mục đầu tư, bao gồm trái phiếu Chính phủ, tín phiêúNHNN, trái phiếu và chứng chỉ tiền gửi do các ngân hàng thương mại (NHTM) có vốn Nhà nước, NHTM cổ phần có vốn doanh nghiệp Nhà nước trên 50% vốn điều lệ phát hành; gửi tiền tại NHNN và các NHTM có vốn Nhànước, NHTM cổ phần có vốn doanh nghiệp Nhà nước trên 50% vốn điều lệ; hoạt động đầu tư khác theo quy định củaChính phủ.
Đồng thời, bổ sungquy định về kiểm soát rủi ro, trích lập dự phòng đầu tư, đảm bảo an toàn vốn vàhiệu quả sử dụng nguồn lực. Chính phủ được giao quy định chi tiết về danh mục đâùtư, cơ cấu, phương thức đầu tư và quy trình kiểm soát rủi ro trong hoạt động đâùtư của tổ chức BHTG.
Sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi nhằm nâng cao hiệu quả bảo vệ người gửi tiền (nguồn ảnh: DIV).
Dự thảo bổ sung một chương riêng quy định tổ chứcBHTG tham gia xử lý tổ chức tín dụng,thamgia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của tổ chức tín dụng. Trong đó, BHTGVN cho vay đặc biệt khi tổchức bị rút tiền hàng loạt hoặc tổ chức tham gia BHTG được kiểm soát đặc biệt đểthực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc. Các khoản cho vay không thu hồi được sẽ được hạchtoán giảm quỹ dự phòng nghiệp vụ theo nguyên tắc của hoạt động BHTG.
Ngoài ra, dự thảo bổ sung cơ chế hỗ trợ chi trả tiền gửi sớm trong trường hợp tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt bịmất hoặc có nguy cơ mất khả năng chi trả nhằm bảo vệ quyền lợi người gửi tiềnvà đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Trong trường hợp quỹ dự phòng không đủ đểchi trả, tổ chức BHTG được NHNN cho vay đặc biệt với lãi suất 0%. Phần vay nàycó thể được bù đắp bằng phương án tăng phí BHTG sau đó.
Đáng chú ý, để ứng phó với sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất antoàn hệ thốngtổ chức tín dụng, tổ chứcBHTG tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng. Chính phủ được quyết định áp dụng các biện phápcần thiết, bao gồm cả các biện pháp khác luật để xử lý sự cố, khủng hoảng vàbáo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Ngoài các nội dung nêu trên, dự thảo Luật sửa đổi,bổ sung một số quy định để đảm bảo rõ ràng trong quá trình thực hiện, phù hợp vơíthực tiễn hoạt động BHTG và pháp luật có liên quan như quy định về chứng nhậntham gia BHTG, tiền gửi được bảo hiểm…
Theo đánh giá của NHNN, nội dung dự thảo Luật đãphù hợp, thể chế hóa đúng và đầy đủ đường lối, chủ trương của Đảng và chínhsách của Nhà nước. Các nội dung tại dự thảo Luật không có nội dung tác động tơíchính sách bình đẳng giới và chính sách dân tộc; không trái với các cam kết quốctế của Việt Nam. Về phía tổ chức BHTG, nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất,công nghệ, nhân lực hiện nay cơ bản sẽ đủ điều kiện cho việc thực hiện các nôịdung tại dự thảo Luật.
T.Uyên