Tháng trước Liên đoàn Bóng đá Thái Lan (FAT) thông báo môn bóng đá tại SEA Games 2025 sẽ thay đổi thể thức thi đấu và chỉ còn chờ LĐBĐ châu Á (AFC) thông qua. Nay, Ban thi đấu LĐBĐ Đông Nam Á (AFF) họp tại Thái Lan đã thống nhất thể thức thi đấu mới cho bóng đá nam và nữ SEA Games 33, sau khi được AFC chấp thuận.
Thay đổi để tốt hơn
Thay vì chia các đội thành 2 bảng như hơn 60 năm qua, SEA Games 33 diễn ta tại Thái Lan từ ngày 7 - 19.12.2025 sẽ là SEA Games đầu tiên các đội bóng tham dự được chia làm 3 bảng, thay vì 2 bảng hoặc chỉ 1 bảng như 32 lần giải trước đó.
Indonesia (áo đỏ) và Thái Lan (áo xanh) trong trận chung kết SEA Games 2023. Đây là hai hạt giống số 1 và 2 tại SEA GAems 2025
Bóng đá nam tại SEA Games 2025 gồm 11 đội chia làm 3 bảng, với đối tượng tham dự là các cầu thủ U.22 sinh từ ngày 1.1.2003 về sau. Bảng A gồm 3 đội, còn B và C có 4 đội. Bóng đá nữ gồm 9 đội chia làm 3 bảng, mỗi bảng 3 đội. Các đội sẽ thi đấu vòng tròn một lượt, chọn ra 3 đội nhất, và đội nhì thành tích tốt nhất vào bán kết.
Căn cứ vào quyền lợi của nước đăng cai cùng thành tích tại SEA Games gần nhất được tổ chức ở Campuchia năm 2023, các đội được phân nhóm hạng giống như sau:
Nhóm hạt giống số 1 bóng đá nam gồm Indonesia (huy chương vàng), Thái Lan (chủ nhà, huy chương bạc) và Việt Nam (huy chương đồng). Myanmar, Malaysia, Campuchia thuộc nhóm 2; Timor Leste, Philippines, Lào là nhóm 3, và nhóm 4 có Singapore, Brunei. Thái Lan là nước chủ nhà nên được ưu tiên ở bảng A chỉ gồm 3 đội, trong khi hai bảng còn lại có 4 đội/bảng.
Các đội thi đấu vòng tròn, 3 đội đứng đầu mỗi bảng cùng với đội nhì bảng có thành tích tốt nhất sẽ vào bán kết. Thể thức thi đấu mới này đồng thời giới hạn độ tuổi của cầu thủ tham dự không quá 22 tuổi nhằm chuẩn bị cho vòng chung kết U.23 châu Á năm 2026.
Sự thay đổi này giúp giảm số lượng trận đấu, phù hợp với lịch trình chỉ kéo dài khoảng 2 tuần của SEA Games. Vì rằng tối đa một đội thi đấu từ vòng bảng gồm 4 đội cho đến khi vô địch chỉ là 5 trận (bảng 3 đội còn ít hơn, với 4 trận). Ngược lại, nếu theo thể thức thi đấu cũ, khi chia 2 bảng với một bảng 6 đội và một bảng 5 đội, đội vô địch sẽ thi đấu tối đa 7 trận (bảng 6 đội) hoặc 6 trận (bảng 5 đội).
Cuộc đổi mới này sẽ khiến các đội không còn phải rơi vào hoàn cảnh thi đấu với mật độ dày đặc 2 ngày/trận. Việc đổi mới giảm bớt số lượng trận đấu không nằm ngoài mục đích tăng cường chất lượng cạnh tranh, gia tăng chất lượng chuyên môn các trận đấu, đồng thời giảm được tối đa tình trạng cầu thủ bị chấn thương.
Trong khi đó nhóm hạt giống số 1 bóng đá nữ có Việt Nam (HCV), Myanmar (HCB) và Thái Lan (chủ nhà, HCĐ). Nhóm số 2 gồm Campuchia, Philippines, Singapore và nhóm số 3 là Malaysia, Lào, Indonesia. Các đội thi đấu vòng tròn, 3 đội đứng đầu mỗi bảng cùng với đội nhì bảng có thành tích tốt nhất sẽ vào bán kết.
SEA Games 2025 diễn ra từ ngày 9 - 20.12, ở các tỉnh Bangkok, Chonburi, Songkhla. Tuy nhiên bóng đá nam khởi tranh từ ngày 3 đến 18.12, còn bóng đá nữ tổ chức từ ngày 4 đến 17.12.
ASEAN CUP: Thay đổi để được FFIA công nhận tốt hơn
Ban thi đấu AFF đã đề xuất từ giải năm 2026 sẽ thay đổi thời gian tổ chức ASEAN Cup từ cuối năm lên giữa năm.
Thời gian tổ chức dự kiến từ 25.7 đến 26.8.2026, ngay sau khi kết thúc World Cup 2026 tổ chức sau tại Mỹ, Canada và Mexico từ ngày 11.6 đến 19.7.2026.
Giải ra đời năm 1996 với tên gọi Tiger Cup rồi AFF Cup và từ 2024 có tên gọi mới là ASEAN Cup. Trong hai kỳ đầu, 1996 và 1998, giải tổ chức vào tháng 8 hoặc 9, nhưng từ năm 2000, giải diễn ra trong quãng thời từ tháng 11 năm này qua tháng 1 năm sau.
Đội tuyển Việt Nam vô địch ASEAN Cup 2024. Từ ASEAN Cup 2026 sẽ thay đổi lịch thi đấu qua mùa hè
Việc thay đổi lịch thi đấu là phù hợp khi các giải vô địch quốc gia trong khu vực chưa diễn ra, và như thế sẽ không còn hiện tượng các giải vô địch quốc gia phải hoãn từ 1 - 2 tháng giữa mùa giải như trước đây.
Một thuận lợi hơn nữa là các đội tuyển sẽ có thêm cơ hội tham dự giải với lực lượng tốt nhất trong quãng nghỉ giữa hai mùa bóng. Tuy nhiên, việc không thuộc FIFA Days buộc các đội tuyển vẫn phải đàm phán với các CLB để lấy quân. Như ở ASEAN Cup 2024, Indonesia, Thái Lan, Malaysia... không thể tập hợp những cầu thủ giỏi nhất, thậm chí Indonesia còn phải cử đội U.21 tham dự do các cầu thủ phải thi đấu ở châu Âu không được các CLB cho về thi đấu.
Ngoài thời gian tổ chức, thể thức ASEAN Cup vẫn được giữ nguyên với 2 bảng năm đội. Các đội thi đấu vòng tròn một lượt, với 2 trận sân nhà và 2 trận sân khách. Hai đội nhất và 2 đội nhì mỗi bảng vào bán kết. Vòng bán kết và chung kết đá 2 lượt trận đi/về theo thể thức sân nhà, sân khách.
Thật ra từ ASEAN Cup 2024, AFF đã đón nhận tin vui khi FIFA chính thức xác nhận: ASEAN Cup được vào nhóm loại A, bậc cao nhất trong hệ thống giải đấu của FIFA. Tuy nhiên, ASEAN Cup lại nằm ở bậc 5, vị trí thấp nhất trong hệ thống tính điểm của FIFA. Lý do là ASEAN Cup không thuộc FIFA Days, tức thời gian diễn ra các giải chính thức của FIFA. Do đó sự công nhận ASEAN Cup của FIFA là chưa trọn vẹn.
Sự thay đổi này chuyển sang đá vào mùa hè cho thấy AFF muốn nâng tầm ASEAN Cup. Vì rằng ngoại trừ quãng thời gian này, các đợt FIFA Days dàn trải trong năm chỉ kéo dài tối đa 2 tuần, không đủ để tổ chức một giải đấu như ASEAN Cup.
Chắc chắn AFF hy vọng khi ASEAN Cup diễn ra vào mùa hè không đơn thuần là giải đã được FIFA công nhận mà FIFA sẽ còn thay đổi cả vị trí tính điểm của ASEAN Cup trong hệ thống thi đấu của FIFA, thay vì như hiện nay ASEAN Cup được tính ở bậc thấp nhất: bậc 5!
VFF, VPF không thể đứng bên lề sự đổi mới
Giữa tháng 3.2025, tại Hội nghị triển khai công tác chuẩn bị tổ chức các giải bóng đá chuyên nghiệp quốc gia 2025-2026, Công ty cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) trình bày hai phương án về kế hoạch thi đấu mùa giải mới.
Cả hai phương án đều giống nhau ở giải pháp V-League 2025-2026 sẽ tạm nghỉ ít nhất 1 tháng nhằm tạo điều kiện cho đội U.22 Việt Nam tham dự SEA Games 33 vào tháng 12 tại Thái Lan.
Tuy nhiên, trước quan điểm đổi mới thể thức thi đấu nội dung bóng đá tại SEA Games 2025 của FAT đã được AFC đồng ý, VFF và VPF cần sớm lập lại kế hoạch kể từ mùa bóng 2025-2026 rồi lấy ý kiến các đội bóng: không dừng V-League vì bóng đá trẻ, mà cụ thể ở đây là sẽ không dừng V-League vì SEA Games.
***
FAT rồi sau đó AFF đã lần lượt thay đổi thể thức thi đấu cùng lịch thi đấu để bóng đá hấp dẫn hơn, chất lượng hơn, cầu thủ được an toàn, cống hiến nhiều hơn. Riêng FAT sẽ không dừng Thai-League vì SEA Games cho dù họ là nước chủ nhà. Có nghĩa là FAT không vì bệnh thành tích, ở đây là giải U.22, mà kìm hãm giải vô địch quốc gia về nhiều mặt từ chuyên môn cho đến thương hiệu, uy tín giải rồi ảnh hưởng đến cả doanh thu, sự quan tâm của người hâm mộ.
Đã đến lúc dù đã trễ, nhân cơ hội bóng đá SEA Games 2025 và ASEAN Cup 2026 thay đổi thể thức thi đấu, lịch thi đấu, bóng đá Việt Nam cũng nên đổi mới để tốt hơn.
Đặng Hoàng