Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia 'Lễ hội Chá Mùn'

9 giờ trướcBài gốc

Lãnh đạo tỉnh trao Quyết định của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận Di sản phi vật thể Quốc gia Lễ hội Chá Mùn cho đại diện lãnh đạo địa phương.

Dự Lễ đón nhận có đồng chí Đầu Thanh Tùng, Tỉnh ủy viên, Phó chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ngành liên quan; đông đảo bà con các dân tộc địa phương và vùng lân cận.

Lễ hội Chá Mùn là một trong những tín ngưỡng dân gian đặc sắc, tiêu biểu của người Thái đen ở xã Yên Thắng. Việc công nhận và ghi danh vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia không chỉ là sự tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, mà còn thể hiện niềm tự hào, lòng biết ơn của cộng đồng đối với các thế hệ nghệ nhân đã bền bỉ gìn giữ, trao truyền di sản quý báu.

Lễ hội Chá Mùn được tái hiện trên sân khấu.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Đầu Thanh Tùng, Tỉnh ủy viên, Phó chủ tịch UBND tỉnh đánh giá cao tinh thần giữ gìn, trao truyền và phát huy kho tàng di sản văn hóa phong phú của bà con dân tộc Thái. Trong đó, lễ hội Chá Mùn được gìn giữ qua nhiều thế hệ, trở thành biểu tượng văn hóa, niềm tự hào và cội nguồn tinh thần của cộng đồng người Thái, ở xã Yên Thắng.

Đồng chí Đầu Thanh Tùng, Phó chủ tịch UBND tỉnh phát biểu tại buổi lễ.

Lễ hội Chá Mùn của người Thái xã Yên Thắng là một trong 28 di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh đã được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia cho đến thời điểm hiện tại. Công tác bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Chá Mùn không chỉ là nhiệm vụ văn hóa, mà còn là động lực tinh thần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Vì vậy, Đảng bộ và Nhân dân xã Yên Thắng phải chủ động xây dựng kế hoạch bảo tồn, phục hồi và phát huy giá trị di sản gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới, phát triển du lịch cộng đồng dựa trên những lợi thế của xã như ruộng bậc thang Ngàm Pốc, bản Peo, chợ Phiên.

Các đồng chí lãnh đạo tham quan các gian chợ truyền thống tại địa phương.

Phát huy vai trò chủ thể của người dân, nghệ nhân, già làng, người có uy tín trong cộng đồng; khuyến khích thế hệ trẻ học tập, kế thừa, thực hành và sáng tạo, để di sản được tiếp nối tự nhiên và bền vững. Việc duy trì, tổ chức Lễ hội Chá Mùn phải đúng nghi lễ truyền thống, an toàn, trang trọng, tiết kiệm; không thương mại hóa, không làm sai lệch nghi thức, đồng thời gắn với phát huy giá trị phục vụ giáo dục, du lịch và đời sống cộng đồng.

Đồng chí Phó chủ tịch UBND tỉnh cũng đề nghị Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch hướng dẫn, hỗ trợ UBND xã Yên Thắng thực hiện việc kiểm kê, bảo vệ, phục hồi và tổ chức thực hành Lễ hội Chá Mùn đúng quy định của pháp luật; xây dựng Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Chá Mùn giai đoạn 2025 -2030”.

Vi deo ghi lại một phần tái hiện Lễ hội Chá Mùn của người Thái, xã Yên Thắng.

Sau buổi lễ, các đồng chí lãnh đạo tỉnh, địa phương cũng đông đảo du khách và bà con Nhân dân đã đến tham quan, trải nghiệm chợ phiên địa phương; tham dự các hoạt động văn hóa, thể thao trong khuôn khổ Tuần văn hóa Mường Đeng.

Theo truyền thuyết của người Thái đen, từ xa xưa, con người ở trần gian (Mường Lúm) thường xuyên chịu cảnh bệnh tật, dịch bệnh hoành hành. Trước nỗi khổ ấy, đồng bào đã cử người lên Mường Trời cầu cứu Pó Then, vị thần tối cao có quyền năng sáng tạo đất, nước, muôn loài và con người. Động lòng thương xót, Pó Then đã sai các thần y xuống cứu giúp dân gian. Sau khi được chữa khỏi bệnh, mo Mùn, người đại diện của cộng đồng đã lên Mường Trời tạ ơn và học các bài thuốc quý. Pó Then dặn rằng: “Nếu chữa khỏi 120 người, phải làm lễ tạ ơn ta”. Từ đó, Lễ hội Chá Mùn ra đời, như một nghi lễ tri ân Pó Then, cầu cho dân bản khỏe mạnh, mùa màng bội thu, cuộc sống yên vui.

Lễ hội thường được tổ chức vào tháng 9 tháng 10 âm lịch. Mo chủ, người có uy tín trong bản chọn ngày đẹp để hành lễ. Khi ngày hội đến, những người từng được mo chữa khỏi bệnh (gọi là Lúc May) cùng gia đình chuẩn bị lễ vật chu đáo để bày tỏ lòng thành. Họ mang lễ đến nhà mo chủ, trong trang phục truyền thống rực rỡ, đầu đội mâm cúng, theo nhịp chiêng trống rộn ràng tiến vào lễ hội.

Nghi lễ chính của Lễ hội Chá Mùn bao gồm các phần: Mời Pó Then và linh hồn các thầy mo Mùn quá cố về dự lễ; gọi vía người bệnh; đón khách và thần linh cai quản địa phương; tổ chức các trò chơi, múa hát, diễn xướng dân gian. Lễ vật cúng gồm 31 mâm cỗ, trong đó có một mâm chính đặt ở gian giữa, 30 mâm phụ gồm xôi, thịt gà, thịt lợn, cá nướng, rượu, cùng các loại hoa quả, mía, khoai, chuối... Tất cả được bày biện trang trọng, thể hiện lòng thành kính với thần linh và tổ tiên.

Sau phần lễ trang nghiêm là phần hội rộn ràng, nơi người dân cùng nhau múa xòe, hát khắp, kể chuyện về mo Mùn và Pó Then, tạo nên không khí thiêng liêng nhưng cũng đầm ấm, gắn kết cộng đồng. Khi lễ kết thúc, mo chủ làm nghi lễ tiễn Pó Then, tiễn các linh hồn về lại Mường Trời, khép lại một mùa lễ hội an lành, hẹn gặp nhau vào năm sau.

Đình Giang

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/le-don-nhan-di-san-van-hoa-phi-vat-the-quoc-gia-le-hoi-cha-mun-264910.htm