Lễ hội truyền thống đình Tường Phiêu tại xã Tích Lộc (trước đây là xã Tích Giang), huyện Phúc Thọ được tổ chức từ ngày 14 đến ngày 16 tháng Giêng âm lịch hằng năm. Đây được xem là một trong những lễ hội tiêu biểu và đặc sắc bậc nhất của vùng đất xứ Đoài, gắn liền với di tích Quốc gia đặc biệt đình Tường Phiêu.
Đình Tường Phiêu, còn được biết đến với tên gọi đình Cả, tọa lạc tại xã Tích Lộc, được xây dựng từ năm 1430 và đã trải qua nhiều lần trùng tu. Ngôi đình thờ phụng bốn vị Thành hoàng làng, bao gồm ba vị đức Thánh Tản Viên và Quán Sơn Thành hoàng.
Với những giá trị văn hóa, lịch sử và mỹ thuật độc đáo, đình Tường Phiêu được xem là công trình kiến trúc mang tính biểu tượng của vùng đất xứ Đoài. Năm 2018, công trình này đã vinh dự được Chính phủ công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt.
Đồng chí Nông Quốc Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho Lễ hội truyền thống đình Tường Phiêu.
Điểm nhấn đặc sắc nhất của lễ hội chính là tục rước đêm 14 tháng Giêng, được tổ chức ba năm một lần vào các năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu. Trong đêm rước, những cây đình liệu (còn gọi là đuốc thần) được thắp sáng dọc theo đoàn rước từ Đền Ngo về Đình Cả.
Không gian lễ hội bừng sáng trong tiếng trống chiêng, nhạc lễ và tiếng hô vang của các phù giá cùng dân làng. Theo truyền thống, bốn cây đuốc đình liệu lớn được chuẩn bị để soi đường cho Thánh đi đánh cá đêm về.
Đoàn rước tạo nên một khung cảnh độc đáo với dòng người kéo dài hàng cây số, tất cả đều hân hoan dưới ánh đuốc rực hồng quanh các cỗ kiệu. Đặc biệt, người dân có thể len lỏi qua kiệu để cầu lộc, cầu may. Đoàn rước như một con rồng lửa, từ từ tiến qua ao làng, cổng Ngòi tới Đình Thôn, tái hiện khung cảnh xa xưa khi dân làng Tường Phiêu đốt đuốc tiễn đưa Đức Thánh.
Trong khuôn khổ lễ đón nhận và khai mạc, nhiều hoạt động văn hóa phong phú đã được tổ chức.
Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ Nguyễn Đình Sơn nhấn mạnh ý nghĩa của lễ hội không chỉ là dịp tưởng nhớ công lao các vị thánh mà còn là cơ hội để các thế hệ ôn lại và khắc sâu giá trị văn hóa quê hương. Việc tái hiện tục rước kiệu ban đêm với những bó đuốc rồng thắp sáng chính là biểu tượng cho nét văn hóa độc đáo của xứ Đoài, đồng thời thể hiện tinh thần đoàn kết cộng đồng trong xây dựng quê hương.
Lễ hội truyền thống đình Tường Phiêu là nơi hội tụ nhiều lớp văn hóa đặc sắc, từ văn hóa thần thoại về Tam vị Đức Thánh Tản Viên Sơn, văn hóa tín ngưỡng thờ thần núi, đến văn hóa nông nghiệp và thờ cúng tổ tiên. Di sản này mang những giá trị to lớn về mặt lịch sử, kết nối cộng đồng, đạo lý uống nước nhớ nguồn, và góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.
Trong khuôn khổ lễ đón nhận và khai mạc, nhiều hoạt động văn hóa phong phú đã được tổ chức, bao gồm các trò chơi dân gian, biểu diễn văn nghệ và các hoạt động thể dục thể thao, thu hút đông đảo người dân tham gia, góp phần làm cho không khí lễ hội thêm phần sôi động và ý nghĩa.
Phương Bùi