Lễ hội là dịp đặc biệt nhằm tôn vinh truyền thống gần 700 năm của ngành nghề yến sào, đồng thời thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với Thủy tổ, Thánh Mẫu và các bậc tiền bối đã có công khai sáng, bảo vệ và phát triển nghề.
Nghi thức cúng tổ Yến sào Khánh Hòa
Theo sử sách, vào năm 1328, Đề đốc Thủy quân Lê Văn Đạt thời nhà Trần là người đầu tiên phát hiện các hòn đảo có yến làm tổ tại vùng biển Bình Khang (nay là các đảo yến của tỉnh Khánh Hòa). Với công lao to lớn đó, ông được hậu thế suy tôn là Thủy tổ nghề yến sào Việt Nam. Kế tục sự nghiệp của ông là An phủ sứ Bình Khang Lê Văn Quang, hậu duệ đời thứ 21, cùng con gái là Đại đô đốc Thủy quân Tây Sơn Lê Thị Huyền Trâm. Họ đã có công gìn giữ, bảo vệ và phát triển các đảo yến qua nhiều biến thiên của lịch sử.
Đặc biệt, ngày 10 tháng 5 âm lịch năm 1793, Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm cùng thân phụ và các tướng sĩ đã anh dũng hy sinh trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền biển đảo và các đảo yến. Ghi nhớ công lao ấy, nhân dân suy tôn bà là Đảo Chủ Thánh Mẫu, lập miếu thờ trên đảo Yến. Từ đó, ngày 10 tháng 5 âm lịch hàng năm trở thành dịp tổ chức Lễ hội Yến sào Khánh Hòa, như một sự kiện thiêng liêng trong đời sống văn hóa tâm linh của người dân địa phương.
Hòn Nội
Lễ hội Yến sào Khánh Hòa không chỉ mang ý nghĩa tâm linh và tri ân, mà còn là biểu tượng sinh động cho sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên, giữa quá khứ và hiện tại. Với tinh thần trân trọng và gìn giữ di sản, người dân Khánh Hòa cùng các thế hệ cán bộ công nhân viên Công ty Yến sào Khánh Hòa đang nỗ lực phát huy giá trị của nghề truyền thống, đóng góp thiết thực vào sự phát triển du lịch, kinh tế - xã hội của tỉnh.
Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa khẳng định vai trò quan trọng của cộng đồng trong công cuộc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc. Đây không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành nghề, mà còn là sứ mệnh chung của toàn xã hội trong việc gìn giữ, tiếp nối tinh hoa văn hóa, góp phần đưa thương hiệu Yến sào Khánh Hòa vươn tầm quốc tế trong hành trình hội nhập toàn cầu.
Chòi canh bảo vệ đảo Yến
Lễ hội là dịp để cộng đồng ngành nghề yến sào Khánh Hòa và người dân trong tỉnh thành kính tưởng nhớ công đức của các bậc tiền nhân. Công ty Yến sào Khánh Hòa khẳng định quyết tâm tiếp bước con đường mà Thủy tổ, Thánh Mẫu và các vị tiền hiền đã dày công xây dựng. Với tinh thần đó, các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, công nhân viên và cựu cán bộ Công ty luôn đề cao trách nhiệm trong việc gìn giữ, phát huy, tôn tạo giá trị truyền thống ngành nghề, hướng đến sự phát triển bền vững và thịnh vượng.
Nhân dịp lễ hội, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã tặng giấy khen cho 15 cá nhân có thành tích xuất sắc tiêu biểu trong ngành nghề yến sào năm 2025; đồng thời trao quà lưu niệm cho đại diện Chi tộc họ Lê tại phường Vĩnh Nguyên và phường Phước Hải (TP. Nha Trang) như một sự ghi nhận công lao và gắn bó của cộng đồng dòng họ đối với sự phát triển của ngành nghề.
Lễ hội Yến sào Khánh Hòa một lần nữa khẳng định tầm vóc văn hóa, tâm linh và giá trị kinh tế đặc sắc của nghề yến sào - một biểu tượng giàu bản sắc, kết tinh từ thiên nhiên và bàn tay, khối óc của bao thế hệ con người Khánh Hòa.
Khuê Việt Trường