Lễ mừng cơm mới - nét văn hóa đặc sắc của người Si La ở Mường Nhé

2 giờ trướcBài gốc

Lễ mừng cơm mới có vai trò quan trọng trong đời sống vật chất, tinh thần của người Si La. Ảnh minh họa: T.L

Người Si La là một trong những dân tộc rất ít người ở nước ta (dưới 10 nghìn người).

Tại Điện Biên, người Si La sinh sống chủ yếu tại bản Nậm Sin, xã Mường Nhé. Dù dân số ít, đồng bào dân tộc Si La vẫn bảo tồn nhiều phong tục truyền thống, trong đó Lễ mừng cơm mới là nghi lễ không thể thiếu hàng năm, diễn ra vào cuối năm, khi lúa trên nương bắt đầu cho thu hoạch.

Ngày 3.6, với những giá trị văn hoa đặc sắc, độc đáo, Bộ VHTTDL đã ban hành Quyết định số 1660/QĐ-BVHTTDL về việc công bố, đưa tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ mừng cơm mới của người Si La, xã Chung Chải, huyện Mường Nhé cũ, nay là xã Mường Nhé, tỉnh Điện Biên vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Ngày 12.12 tới đây, xã Mường Nhé, tỉnh Điện Biên sẽ tổ chức công bố và trao chứng nhận " Lễ mừng cơm mới của người Si La" đã được Bộ VHTTDL công nhận là Di sản văn hoa phi vật thể cấp quốc gia cho chủ thể di sản.

Theo truyền thống, khi lúa trên nương bắt đầu trĩu hạt, người Si La sẽ hái những bông lúa chín đầu tiên về cúng tổ tiên, tổ chức lễ mừng cơm mới. Lễ mừng cơm mới mang ý nghĩa tín ngưỡng, tâm linh đồng thời là dịp tụ họp, quây quần của các thành viên trong gia đình, dòng họ.

Lễ mừng cơm mới có vai trò quan trọng trong đời sống vật chất, tinh thần của người Si La, đây là nét văn hóa truyền thống mang tính nhân văn sâu sắc được người Si La coi trọng, gìn giữ qua nhiều thế hệ.

Lễ hội là dịp để tỏ lòng biết ơn tổ tiên đã phù hộ cho mọi người trong gia đình được bình an, làm ăn thuận lợi và cầu mong cho vụ mùa tới gặp nhiều may mắn, mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu cuộc sống ấm no, đủ đầy.

Bên cạnh đó, Lễ hội cũng thể hiện sức mạnh gắn kết cộng đồng, xây dựng những giá trị văn hóa tích cực, góp phần tạo nên những phẩm chất tốt đẹp của con người, vượt qua khó khăn, vất vả trong cuộc sống, hướng tới niềm vui và tương lai tốt đẹp, hạnh phúc.

Lễ hội là nét văn hóa truyền thống mang tính nhân văn sâu sắc được người Si La coi trọng, gìn giữ qua nhiều thế hệ. Ảnh minh họa: T.L

Lễ mừng cơm mới của người Si La được tổ chức tại gia đình trưởng dòng họ, thường sẽ diễn ra vào buổi chiều muộn, bởi theo quan niệm của người Si La, các lễ vật được chuẩn bị, cúng lễ dành cho những người đã khuất, họ tin rằng khi mặt trời lặn, tổ tiên mới có thể về bên con cháu.

Để có thể tổ chức lễ mừng cơm mới, việc lựa chọn, chuẩn bị lễ vật vô cùng quan trọng, lễ vật là các đồ ăn, thức uống thường ngày, do bà con trồng, săn bắt và chuẩn bị trước khi tổ chức lễ.

Lễ vật được dùng trong lễ cơm mới thường khá đơn giản, mỗi loại lễ vật đều mang một ý nghĩa riêng, được bà con tỉ mỉ chuẩn bị dâng lên tổ tiên những người đã khuất. Các lễ vật bao gồm cơm được nấu từ gạo mới thu hoạch, một nắm bông lúa và bông kê tượng trưng cho sự no ấm, thành quả sau những tháng ngày lao động vất vả; cùng với đó là cua, cá được đánh bắt, chế biến chín, gói vào lá chuối.

Trong dòng họ sẽ phân chia việc cho các thành viên. Các đồ cúng chính khó chuẩn bị như là bắt sóc, cá được những người đàn ông khỏe mạnh, nhanh nhẹn thực hiện trước khi làm lễ.

Số lượng lễ vật cần thiết phụ thuộc vào gia đình người con trưởng trong dòng họ. Nếu gia đình mất chỉ còn lại một bậc sinh thành thì số lượng sóc, cá, cua phải chuẩn bị là một con, nếu gia đình không còn bậc sinh thành thì phải chuẩn bị mỗi loại hai con.

Lễ hội là dịp để các nghệ nhân trao truyền lại cho thế hệ sau tiếp nối phát huy giá trị văn hóa, phong tục tập quán tốt đẹp của người Si La. Ảnh minh họa: T.L

Khi mặt trời xuống núi, người chủ trì cúng cơm mới bắt đầu làm lễ, mời ông bà, tổ tiên, những người đã khuất về dự lễ, cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu tươi tốt, gia đình họ hàng khỏe mạnh may mắn.

Lễ cơm mới của dân tộc Si La là sự hòa quyện giữa nghi lễ trang nghiêm và không khí đoàn viên ấm cúng. Mỗi thành viên đều cố gắng hoàn thành vai trò của mình, với niềm tin chung rằng tổ tiên sẽ chứng giám, phù hộ bản làng ngày một ấm no.

Hiện nay, Lễ mừng cơm mới được người Si La ở Mường Nhé, tỉnh Điện Biên bảo tồn, phát huy và tổ chức hằng năm. Là dịp để các nghệ nhân tích cực trao truyền lại cho thế hệ sau tiếp nối phát huy giá trị văn hóa, phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc, từ đó khơi dậy sức sáng tạo, niềm tự hào, giáo dục đạo đức, truyền thống lịch sử, văn hóa của làng bản, quê hương.

QUỲNH VY

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/dan-toc-ton-giao/le-mung-com-moi-net-van-hoa-dac-sac-cua-nguoi-si-la-o-muong-nhe-186798.html