Lê Thị Hiền - một 'anh thư' lặng lẽ của điêu khắc Việt

một giờ trướcBài gốc

Tham dự Art In The Forest năm thứ 10 với tư cách nữ nghệ sĩ duy nhất, Lê Thị Hiền giới thiệu Sen, những khối inox phủ sơn hồng rực rỡ, tạo thành điểm nhấn tươi vui giữa rừng thông Đại Lải.

Đóa sen hồng giữa rừng thông

Ở Lê Thị Hiền có một cảm giác ấm áp, tạo nên sự an tâm tức thì cho người đối diện. Đó đến từ gương mặt cởi mở với những đường nét hài hòa, giọng nói chậm rãi, điềm tĩnh và cách giao tiếp nhẹ nhàng, chừng mực. Nhưng càng trò chuyện lâu, càng nhận ra phía sau vẻ mềm mại ấy là sự tinh anh và sắc sảo của một người làm nghề lâu năm, thể hiện trong những câu trả lời ngắn gọn mà chuẩn xác, trong ánh mắt vẫn sáng rõ và linh động.

Khi bước vào lao động sáng tác, Lê Thị Hiền thể hiện một trạng thái khác: quyết liệt và đầy dứt khoát. Hình ảnh người phụ nữ nhỏ bé trong bộ đồ bảo hộ, tóc búi gọn, đội mũ lưỡi trai, đeo khẩu trang, tay cầm máy mài làm việc giữa tiếng ồn ã, trở thành một lát cắt thuyết phục về tinh thần tận hiến với nghề.

Lê Thị Hiền đang làm việc tại xưởng (Ảnh: Flamingo)

Đến với Art In The Forest năm nay, Lê Thị Hiền giới thiệu cụm điêu khắc gồm ba khối inox phủ sơn hồng rực, lấy cảm hứng từ hình tượng đóa sen, vốn gần gũi với bà từ thuở thơ ấu. Ngôn ngữ tạo hình của tác phẩm vẫn trung thành với xu hướng hình hình học, các mặt phẳng khi đứng riêng rẽ mang trạng thái tĩnh, nhưng đứng cạnh nhau tạo ấn tượng chuyển động nhẹ nhàng.

Xuất phát từ thao tác gấp - cắt trên mặt phẳng, Sen gợi cảm giác hồn nhiên như trò chơi của trẻ nhỏ với giấy bìa. Song ở quy mô lớn, những nếp gấp ấy buộc phải được hiện thực hóa bằng kỹ thuật hàn phức tạp. Quá trình hợp tác cùng nhà điêu khắc Trần Trọng Tri vì thế trở thành một phần thiết yếu, giúp ý niệm “gấp” thép đạt đến độ khúc chiết cần thiết mà vẫn giữ được vẻ nhẹ nhõm như mong muốn ban đầu. Những tấm kim loại nặng, qua tổ chức hình khối chính xác, trở nên thanh thoát, đánh lừa cảm giác về trọng lượng.

“Có rất nhiều người hỏi tôi rằng thông điệp của tác phẩm là gì thì tôi thấy hơi khó trả lời. Cảm xúc mà tôi mang lại cho người xem chính là thông điệp. Đó có thể là sự nhẹ nhàng, bay bổng, niềm vui hay nỗi nhớ quê hương khi ngắm tác phẩm.” - Lê Thị Hiền chia sẻ.

Tác phẩm hiện diện trên thảm lá nâu sậm, chất chồng năm này qua năm khác, như trầm tích của thời gian, dưới tán thông xanh bốn mùa. Sen của Lê Thị Hiền rực nở như niềm vui tinh khôi mà du khách bất chợt tìm lại khi thong thả dạo bước trong không gian thênh thang nắng, gió.

Tác phẩm Sen của Lê Thị Hiền được lắp đặt giữa rừng thông Đại Lải (Ảnh: Flamingo)

Dòng chảy của điêu khắc nữ

Lê Thị Hiền là nữ điêu khắc gia hiếm hoi hoạt động bền bỉ, năng nổ trong gần bốn mươi năm bén duyên với nghề. Bà chia sẻ: “Điêu khắc là nghề vất vả, nặng nhọc, phụ nữ thì lại càng khó khăn. Gần đây ngành điêu khắc gần như không tuyển sinh được nữ, không có sinh viên nữ, vì ít người dám thi. Ở Việt Nam, có thể đếm trên đầu ngón tay số lượng điêu khắc gia nữ thành danh. Trên thế giới cũng vậy thôi, người làm điêu khắc nữ đã hiếm hoi, lại gần như không ai để ý.

Bà lấy dẫn chứng Henry Moore và Babara Hepworth là người cùng thời, đều là những điêu khắc gia rất tài năng, nhưng Henry thì nổi tiếng bao năm qua, sách và phim nhiều vô kể còn Babara thì mãi gần đây mới được nhắc đến. Ở Việt Nam, theo bà, lịch sử điêu khắc nữ cũng có những khoảng trống tương tự.

Từ thế hệ đầu tiên như Điềm Phùng Thị, Nguyễn Thị Kim, đến những gương mặt tiếp nối như Trần Thị Hồng, Nguyễn Thị Hiên, Ninh Thị Đền, rồi đến lứa của bà, dòng chảy ấy ngày càng thưa vắng. Đó là một thực tế đáng buồn nhưng Lê Thị Hiền tin vào một sự thay đổi trong tương lai, khi điêu khắc được tuyên truyền, giới thiệu nhiều hơn. Quan trọng nhất vẫn là sự dũng cảm của thế hệ trẻ khi dám chọn điêu khắc như một con đường dài. Đó là một hành trình không dễ dàng, không đem lại kết quả tức thì nhưng đáng để kiên nhẫn theo đuổi.

Lê Thị Hiền tâm sự, bà cũng không quá bận tâm đến danh tiếng mà chỉ tập trung vào công việc phải làm, theo đuổi con đường mình đã chọn, đến một lúc nào đó, cơ duyên sẽ đến. “Tham dự vào Art In The Forest chính là một cái duyên. Tôi cảm thấy tự hào sau bao năm làm việc và được ghi nhận. Cái ghi nhận ấy dành cho một nhà điêu khắc nữ thì có lẽ mình tự hào thêm cho các nhà điêu khắc nữ khác nữa cũng đang thực hành nghệ thuật.”

Bà đánh giá cao dự án Art In The Forest và Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Flamingo: “Riêng cái dự án điêu khắc ngoài trời của Flamingo, theo cá nhân tôi, thì giá trị ở tầm quốc tế bởi vì nó không chỉ đem lại cho công chúng về thị hiếu, về quy mô, về cái dám làm. Lúc nào tôi cũng chỉ mong rằng giá mà cái mô hình của Flamingo được nhân lên ở nhiều nơi trên đất nước mình thì vô cùng sung sướng và vô cùng tự hào cho điêu khắc.”

Dưới những tán thông già, Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Flamingo mở ra một không gian gieo mầm cho cái đẹp. Ở đó, những đường thẳng, mặt phẳng và khối hình không chỉ để ngắm nhìn, mà còn khơi dậy sự tò mò, niềm vui khám phá và tình yêu thẩm mỹ từ những đôi mắt non trẻ.

Biết đâu, trong một khoảnh khắc dừng chân bất chợt trước một tác phẩm hôm nay, một cô bé nào đó sẽ bắt đầu tình yêu hình khối và ngôn ngữ điêu khắc. Và biết đâu, nhờ những rung động khẽ ấy, dòng chảy điêu khắc nữ sẽ được tiếp sức, âm thầm mạnh mẽ hơn trong tương lai…

Art In The Forest (AIF) là một chương trình nghệ thuật thị giác do Flamingo Holdings khởi xướng từ năm 2015 với mong muốn đưa nghệ thuật ra khỏi không gian trưng bày truyền thống, để hòa cùng thiên nhiên và đến gần hơn với công chúng. Dự án nhiều lần được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vinh danh trong Top 5 sự kiện mỹ thuật tiêu biểu toàn quốc, đồng thời góp phần giúp Flamingo Đại Lải Resort được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận là “Khu resort có không gian nghệ thuật bên hồ lớn nhất Việt Nam.”

Năm 2020, AIF chuyển sang một giai đoạn mới, Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Flamingo (FCAM) - bảo tàng nghệ thuật đương đại đầu tiên tại Việt Nam được ra mắt, quy tụ hơn 120 tác phẩm thuộc nhiều loại hình. Nhân dịp kỷ niệm 10 năm hành trình (2015 - 2025), vào ngày 29/11 tới đây, FCAM tổ chức triển lãm đặc biệt, giới thiệu bộ sưu tập mới gồm 8 tác phẩm điêu khắc lớn của 8 nghệ sĩ tiêu biểu, tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong của Flamingo Holdings trong việc phát triển nghệ thuật đương đại Việt Nam.

Từ ngày 30/11, triển lãm mở cửa đón công chúng.

CTV Anh Trâm/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/van-hoa/le-thi-hien-mot-anh-thu-lang-le-cua-dieu-khac-viet-post1249702.vov