Lê Trung Khoa: Từ vỏ bọc báo chí đến truyền thông thù địch
Theo tài liệu của cơ quan chức năng, Lê Trung Khoa, sinh năm 1971, tại Thanh Hóa, quốc tịch Việt Nam. Tháng 1/2016, Khoa xuất cảnh sang Cộng hòa Liên bang Đức. Tại Đức, Lê Trung Khoa đã sử dụng trang thoibao.de (do Lê Trung Khoa thành lập và làm Tổng biên tập, có trụ sở tại Berlin, Cộng hòa Liên bang Đức) để đăng tải hàng nghìn bài viết, video có nội dung xuyên tạc tình hình chính trị, dân chủ, nhân quyền tại Việt Nam, công kích, bôi nhọ uy tín lãnh đạo Đảng, Nhà nước và xuyên tạc công tác nội bộ, nhân sự, điều hành của các cơ quan công quyền.
Hoạt động của Thoibao.de không dừng ở việc đưa tin sai sự thật, mà còn móc nối, câu kết với nhiều đối tượng phản động ở nước ngoài, tổ chức tọa đàm, hội luận trực tuyến, trả lời phỏng vấn các kênh truyền thông thù địch, lợi dụng các sự kiện quốc tế để kích động chống Việt Nam. Đáng chú ý, Khoa còn lợi dụng công nghệ mới, trong đó có AI và deepfake, để cắt ghép hình ảnh, âm thanh, tạo nội dung giật gân, gây sốc nhằm thu hút lượt xem.
Bản chất của hoạt động này không phải báo chí, càng không phải phản biện xã hội, mà là truyền thông thù địch có chủ đích, được vận hành theo logic "lượt xem - quảng cáo - quyên góp", trong đó 90% lượng truy cập đến từ người dùng tại Việt Nam, trở thành nguồn thu chính phục vụ mục tiêu trục lợi cá nhân và duy trì hoạt động chống phá.
Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ban hành Bản Kết luận điều tra vụ án “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” với 2 đối tượng Nguyễn Văn Đài và Lê Trung Khoa.
Nguyễn Văn Đài: tái phạm có hệ thống, bất chấp sự khoan hồng
Nguyễn Văn Đài, sinh năm 1969 tại Hưng Yên, quốc tịch Việt Nam, từng hành nghề luật sư tại Việt Nam, đã nhiều lần bị xử lý hình sự vì các hành vi tuyên truyền chống Nhà nước. Năm 2018, Đài bị kết án 15 năm tù về tội "Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân". Với chính sách nhân đạo của Đảng và Nhà nước, ngày 07/6/2018, Nguyễn Văn Đài được tạm đình chỉ thi hành án hình sự để cùng vợ xuất cảnh định cư tại Đức vì lý do chữa bệnh với cam kết không tiếp tục hoạt động chống phá Việt Nam.
Tuy nhiên, trong thời gian cư trú ở nước ngoài, Nguyễn Văn Đài đã cố tình tái phạm với mức độ nghiêm trọng hơn, sử dụng các tài khoản mạng xã hội, kênh YouTube cá nhân để phát tán hơn 3.500 bài viết, video từ đầu năm 2025 đến nay. Nội dung bài viết, video xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; bôi nhọ lãnh đạo Đảng, Nhà nước; xuyên tạc các vụ án lớn; kích động chia rẽ nội bộ và kêu gọi can thiệp từ bên ngoài.
Đặc biệt, Đài tiếp tục phục hồi và móc nối các tổ chức phản động, trong đó có tổ chức bị xếp vào danh sách khủng bố, tham gia điều hành, tuyên truyền, tạo dựng lực lượng chống đối trong và ngoài nước. Việc sử dụng công nghệ AI để sản xuất nội dung xuyên tạc càng cho thấy tính chất có tổ chức, có tính toán và nguy hiểm của hành vi này.
Ranh giới pháp lý của quyền tự do ngôn luận
Pháp luật Việt Nam cũng như các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên đều khẳng định: tự do ngôn luận, tự do báo chí không phải là quyền tuyệt đối. Điều 19 Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR) cho phép các quốc gia đặt ra giới hạn cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự công cộng, quyền và uy tín của người khác.
Hành vi của Lê Trung Khoa và Nguyễn Văn Đài thể hiện qua việc bịa đặt, xuyên tạc, phỉ báng chính quyền, kêu gọi can thiệp từ bên ngoài là hoàn toàn nằm ngoài phạm vi bảo hộ của quyền tự do ngôn luận, đồng thời thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu cấu thành tội phạm theo Điều 117 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Việc khởi tố, điều tra, truy tố các đối tượng này là biểu hiện của Nhà nước pháp quyền, bảo vệ kỷ cương pháp luật, lợi ích quốc gia và quyền tiếp cận thông tin lành mạnh của người dân.
Khuyến cáo người dùng mạng xã hội
Từ vụ việc trên, các cơ quan chức năng khuyến cáo người dùng mạng xã hội:
- Không chia sẻ, bình luận, lan truyền các nội dung chưa được kiểm chứng, có dấu hiệu xuyên tạc, bịa đặt.
- Không chuyển tiền, quyên góp cho các tài khoản, ví điện tử kêu gọi dưới danh nghĩa "đấu tranh", "dân chủ" nhưng không minh bạch, không có pháp nhân rõ ràng.
- Nhận thức rõ rằng hành vi tiếp tay, tài trợ cho các hoạt động phát tán thông tin chống Nhà nước có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Chủ động thông báo cho cơ quan chức năng khi phát hiện dấu hiệu kêu gọi quyên góp bất hợp pháp, lừa đảo hoặc tuyên truyền chống phá trên không gian mạng .
Đảo đảm tự do nhưng giữ kỷ cương
Việt Nam kiên định bảo đảm các quyền tự do cơ bản của công dân, trong đó có tự do ngôn luận, tự do báo chí. Tuy nhiên, tự do không thể là cái cớ để phá hoại quốc gia, xúc phạm lãnh đạo, gieo rắc thù hằn và trục lợi cá nhân. Mọi hành vi cố tình vượt qua ranh giới pháp luật đều phải bị xử lý nghiêm minh.
Vụ việc của Lê Trung Khoa và Nguyễn Văn Đài là lời cảnh tỉnh rõ ràng: không gian mạng không phải vùng "ngoài pháp luật", và mọi công dân đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi của mình, dù ở bất cứ đâu.
Nguyễn Đông Phan