Lệnh trừng phạt mới do Mỹ áp đặt lên các tập đoàn năng lượng khổng lồ của Nga đã gây tác động mạnh tới cả ngành công nghiệp dầu khí Trung Quốc, khi họ là nhà nhập khẩu lớn dầu thô và khí đốt từ Moskva.
Hãng tin Bloomberg đưa ra nhận xét: "Trước diễn biến mới, các nhà nhập khẩu Trung Quốc đang phải đối mặt với thách thức duy trì nguồn cung giá rẻ và tránh để bị phạt".
Ước tính trước khi bị trừng phạt bổ sung, có tới 20% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc (khoảng 2 triệu thùng mỗi ngày trong 9 tháng đầu năm 2025) đến từ Nga.
Những gì xảy ra khiến Trung Quốc trở thành trung tâm tinh chế dầu thô Nga thành các sản phẩm như dầu diesel, xăng và nhựa. Việc ngừng nhập khẩu hoàn toàn sẽ là một cú sốc đối với cả thị trường trong nước và quốc tế.
Chính quyền Washington đã đưa Rosneft và Lukoil vào "danh sách đen", đây là động thái mới nhất trong một loạt các biện pháp do Mỹ, Liên minh châu Âu và Anh áp đặt nhằm vào khách hàng mua dầu của Nga.
Phương Tây kỳ vọng sẽ chặn được luồng tiền từ các doanh nghiệp trên đóng góp vào ngân sách Nga để hạn chế nỗ lực quân sự tại Ukraine. Washington khẳng định các giao dịch liên quan đến những công ty này phải kết thúc trước ngày 21/11.
Rủi ro đối với Trung Quốc và Ấn Độ - những khách hàng lớn nhất của dầu thô Nga, nằm ở mối quan hệ của họ với các công ty bị trừng phạt, điều này dự báo sẽ khiến đối tác phải chịu các biện pháp trừng phạt thứ cấp.
Những rủi ro phải gánh chịu bao gồm việc bị cắt đứt khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT và khả năng tiếp cận đồng USD, kèm theo đóng băng hợp tác với thương nhân, chủ tàu và công ty bảo hiểm - các yếu tố tạo nên xương sống thị trường hàng hóa toàn cầu.
Điều đặc biệt đáng lo ngại nữa là vai trò của các công ty năng lượng phương Tây với tư cách nhà đầu tư và nhà điều hành tại những khu vực sản xuất dầu mỏ lớn như Trung Đông và châu Phi.
Nếu phía Trung Quốc và Ấn Độ chọn con đường tiếp tục hợp tác với doanh nghiệp Nga trong danh sách bị trừng phạt thì các công ty của họ có nguy cơ bị gạt ra ngoài lề, hoặc bị đẩy khỏi nhiều dự án lợi nhuận cao do Mỹ và châu Âu đứng đầu.
Trong khi đó, nếu họ tuân thủ lệnh trừng phạt thì sẽ mất quyền tiếp cận nguồn cung dầu thô giá rẻ, đang giúp duy trì chi phí năng lượng ở mức thấp cho ngành công nghiệp và người tiêu dùng suốt thời gian qua.
Không chỉ có vậy, đối tác bên ngoài Trung Quốc và Ấn Độ cũng đang phải vật lộn với tác động nhằm vào Lukoil, khi doanh nghiệp này đang tham gia vào một dự án sản xuất tại Iraq và Liên minh Đường ống Caspian ở Trung Á.
Trọng tâm của hoạt động thương mại năng lượng sâu rộng giữa Moskva và Bắc Kinh là hợp đồng dài hạn giữa Rosneft và Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) thuộc sở hữu nhà nước.
Nguồn tin trong ngành cho biết, các nhà máy lọc dầu của CNCP chủ yếu phụ thuộc vào dầu thô nhập khẩu từ Nga, khiến cơ sở này đặc biệt dễ bị tổn thương trước bất kỳ biện pháp trừng phạt nào đến từ Mỹ và phương Tây.
Tuy nhiên vẫn chưa rõ lưu lượng dầu thô đang chảy qua đường ống, ước tính lên tới khoảng 800.000 thùng mỗi ngày, có bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt do tính chất liên chính phủ của dự án hay không.
Việt Dũng
Theo Bloomberg