Liên hợp quốc sẽ có Tổng Thư ký nữ đầu tiên?

2 giờ trướcBài gốc

Thách thức của cạnh tranh nước lớn

Theo quy định, mỗi ứng viên phải được ít nhất một quốc gia hoặc nhóm quốc gia bảo trợ, công khai tầm nhìn và nguồn tài trợ. Các buổi phỏng vấn công khai, từng giúp ông Guterres tạo dấu ấn năm 2016, nhiều khả năng tiếp tục được áp dụng, góp phần tăng tính minh bạch dù không làm giảm bớt tính chất cạnh tranh hậu trường.

Bà Michelle Bachelet (trái) và bà Rebeca Grynspan, 2 nữ ứng viên tiềm năng cho chức vụ Tổng Thư ký LHQ nhiệm kỳ 2027-2032. Ảnh: UN

Theo quy ước luân phiên khu vực lần này sẽ đến lượt Mỹ Latinh, tuy nhiên nguyên tắc này không có tính bắt buộc. LHQ chỉ đề cập “tầm quan trọng của sự đa dạng khu vực”, mở đường cho khả năng xuất hiện ứng viên ngoài khu vực được kỳ vọng. Một số chuyên gia, như cựu Ngoại trưởng Canada Lloyd Axworthy, nhận định “chủ nghĩa đơn phương và cạnh tranh nước lớn đang thách thức mọi quy tắc cũ, kể cả quy tắc luân phiên”.

Quy trình tuyển chọn sẽ thực sự nóng lên từ cuối tháng 7-2026, khi 5 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ (gồm Mỹ, Trung Quốc, Nga, Anh và Pháp) bắt đầu cân nhắc lập trường. Quyền phủ quyết của họ khiến cuộc đua trở thành bài toán đan xen lợi ích chiến lược chứ không chỉ là lựa chọn dựa trên năng lực cá nhân. Sau khi Hội đồng Bảo an LHQ thống nhất đề xuất, Đại hội đồng LHQ sẽ bỏ phiếu lựa chọn tân Tổng Thư ký cho nhiệm kỳ 5 năm bắt đầu từ 1-1-2027.

Cơ hội cho sự thay đổi

Trong thư chung do Chủ tịch HĐBA LHQ và Chủ tịch Đại hội đồng LHQ ký, lần đầu tiên công khai khuyến khích các nước thành viên “mạnh mẽ cân nhắc đề cử phụ nữ” nhằm phá vỡ tiền lệ chưa từng có phụ nữ nào giữ chức Tổng Thư ký LHQ suốt 80 năm qua. Đại sứ Sierra Leone, Chủ tịch HĐBA LHQ Michael Imran Kanu, thẳng thắn nhận định: “Thật khó chấp nhận việc một tổ chức đề cao bình đẳng giới như LHQ lại chưa từng có phụ nữ đứng đầu. Đây là thời điểm cần thay đổi”. Chủ tịch Đại hội đồng LHQ Annalena Baerbock cũng cho rằng việc đề cử ứng viên nữ “không chỉ là thông điệp chính trị mà còn là trách nhiệm đạo đức”.

Bức thư còn nhấn mạnh tầm quan trọng của đa dạng khu vực, minh bạch chiến dịch, công khai hồ sơ, chương trình hành động và nguồn tài trợ như một cam kết để tổ chức quốc tế này thích nghi với những thách thức toàn cầu đan xen: từ xung đột, biến đổi khí hậu, khủng hoảng nhân đạo tới bất ổn kinh tế - xã hội.

Trong số các ứng viên tiềm năng cho chức vụ Tổng Thư ký LHQ, bà Michelle Bachelet, cựu Tổng thống Chile, từng lãnh đạo cơ quan Nhân quyền LHQ và bà Rebeca Grynspan, người Costa Rica, Tổng Thư ký Hội nghị LHQ về thương mại và phát triển (UNCTAD) là hai gương mặt nổi bật. Việc hai nhân vật này được ưu tiên nhắc đến phản ánh xu hướng rõ rệt: xã hội quốc tế không chỉ tìm một nhà lãnh đạo có năng lực mà còn mong một biểu tượng thay đổi - thay đổi về giới, về hình ảnh lãnh đạo toàn cầu.

Theo các chuyên gia nghiên cứu địa chính trị, nếu một phụ nữ lên nắm quyền, đó sẽ là dấu hiệu rõ ràng cho một LHQ hiện đại, biết lắng nghe, biết mở rộng cơ hội dẫn dắt và biết đánh giá vai trò của phụ nữ trong các quyết định toàn cầu. Điều đó có thể làm tăng uy tín của tổ chức trong mắt dư luận quốc tế, thúc đẩy niềm tin vào “đa phương thực chất” chứ không chỉ là chuyện đàm phán quyền lực giữa các cường quốc.

KHÁNH MINH tổng hợp

Nguồn SGGP : https://sggp.org.vn/lien-hop-quoc-se-co-tong-thu-ky-nu-dau-tien-post825647.html