Liên minh cầm quyền tan rã, Nhật Bản bước vào ván cờ quyền lực mới

7 giờ trướcBài gốc

Bà Sanae Takaichi, Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do phát biểu với các phóng viên sau cuộc gặp với chủ tịch Đảng Komeito Tetsuo Saito tại trụ sở LDP ở Tokyo, ngày 7/10. Ảnh: Asahi

Liên minh cầm quyền lâu đời của Nhật Bản giữa Đảng Dân chủ tự do (LDP) và Đảng Komeito đã chính thức sụp đổ, sau khi Komeito tuyên bố rời khỏi Chính phủ vì bê bối tài chính chưa được giải quyết. Diễn biến bất ngờ này không chỉ làm rung chuyển chính trường Tokyo mà còn đặt dấu hỏi lớn đối với triển vọng bà Sanae Takaichi - nhà lãnh đạo của LDP - trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản.

Vì

sao l

iên minh cầm

quyền

đổ vỡ

Bà Sanae Takaichi, một chính khách bảo thủ cứng rắn, vừa được bầu làm Chủ tịch LDP vào cuối tuần trước và dự kiến sẽ kế nhiệm Thủ tướng Shigeru Ishiba trong tháng này. Thủ tục thông qua tại Quốc hội đã được coi là gần như chắc chắn, cho đến khi quyết định rút lui của Đảng Komeito khiến thế đa số ủng hộ bà tại Hạ viện bị mất.

Theo ông Tetsuo Saito, Chủ tịch Đảng Komeito, nguyên nhân chính khiến đảng này tách khỏi liên minh cầm quyền là do LDP không xử lý thỏa đáng vụ bê bối “quỹ đen” chính trị, vốn làm lung lay lòng tin công chúng suốt hai năm qua.

“Chúng tôi muốn liên minh LDP - Komeito phải được xem xét lại từ đầu”, ông Saito tuyên bố, đồng thời nhấn mạnh việc thiếu minh bạch khiến cho sự ủng hộ là “hoàn toàn không thể”. Đảng Komeito cho biết vẫn sẽ ủng hộ các dự luật ngân sách và chính sách đang diễn ra, nhưng kiên quyết không bỏ phiếu cho bà trong cuộc bầu chọn Thủ tướng.

Bà Sanae Takaichi, Chủ tịch Đảng Dân chủ tự do và ông Tetsuo Saito, Chủ tịch Đảng Komeito. Ông Saito cho biết sẽ không bỏ phiếu cho bà trong cuộc bầu chọn Thủ tướng. Ảnh: Bloomberg/AP

Đáp lại, bà Takaichi gọi quyết định của Komeito là “cực kỳ đáng tiếc” và “đơn phương”, nhưng khẳng định sẽ tiếp tục tìm kiếm sự hậu thuẫn từ các nghị sĩ khác để đảm bảo một Chính phủ ổn định.

Tác động tới chính trường và thị trường

Liên minh LDP - Komeito từng là trụ cột của nền chính trị Nhật Bản hơn một phần tư thế kỷ. Hai đảng lần đầu hợp tác vào năm 1999, và tiếp tục duy trì quyền lực ngay cả khi các đối tác nhỏ khác lần lượt rời đi.

Việc tan rã liên minh xảy ra đúng thời điểm Nhật Bản đang chuẩn bị cho các cuộc họp ngoại giao cấp cao tại Malaysia và Hàn Quốc, cũng như chuyến thăm dự kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào cuối tháng này. Bối cảnh bất ổn nội bộ khiến khả năng đàm phán và điều hành chính sách đối ngoại của Chính phủ Nhật Bản trở nên khó đoán hơn bao giờ hết.

Thị trường tài chính phản ứng thận trọng trước biến động chính trị. Chỉ số chứng khoán Nikkei giảm 1%, trong khi đồng yên tạm thời tăng 0,5% lên mức 152,38 yên đổi 1 USD. Trước đó, đồng nội tệ đã chạm đáy tám tháng do những lo ngại rằng các đề xuất chi tiêu quy mô lớn của bà Takaichi có thể khiến nền kinh tế chịu thêm áp lực nợ.

Giới doanh nghiệp cũng không giấu lo lắng. Ông Yoshinobu Tsutsui, Chủ tịch Liên đoàn Kinh tế Keidanren nhận định, đây là thời điểm “không thể thiếu được sự ổn định chính trị” và gọi sự tan vỡ của liên minh cầm quyền là “thực sự đáng tiếc”.

Tương

lai của bà

Sanae Takaichi

Bà Sanae Takaichi là một trong những nhân vật bảo thủ nổi bật nhất của LDP, được biết đến với sự ngưỡng mộ dành cho cựu Thủ tướng Anh Margaret Thatcher. Là nữ nghị sĩ kỳ cựu và từng giữ chức Bộ trưởng Nội vụ, bà cam kết xây dựng một nội các có “tỷ lệ nữ giới ngang tầm Bắc Âu” và thúc đẩy các chính sách về sức khỏe phụ nữ.

Tuy nhiên, lập trường của bà vẫn mang đậm tư tưởng truyền thống. Bà phản đối việc các cặp đôi sau hôn nhân được giữ họ riêng, ủng hộ chế độ kế vị Hoàng gia chỉ dành cho nam giới và phản đối hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới.

Tương lai chính trị của bà Sanae Takaichi bị bỏ ngỏ sau khi liên minh cầm quyền tan vỡ. Ảnh: Japan Times

Trong cuộc đua giành quyền lãnh đạo LDP vừa qua, bà vượt qua bốn ứng cử viên khác để trở thành người kế nhiệm ông Shigeru Ishiba - và là gương mặt được kỳ vọng sẽ làm nên lịch sử chính trị Nhật Bản. Tuy nhiên, sự sụp đổ của liên minh cầm quyền đã khiến con đường ấy giờ đây trở nên khó đoán hơn bao giờ hết.

Ván cờ chính trị mới

Do yêu cầu phải sớm chỉ định Thủ tướng mới trước chuyến thăm dự kiến của Tổng thống Donald Trump và các hội nghị thượng đỉnh quốc tế sắp tới, bà Takaichi gần như không có đủ thời gian để xây dựng một liên minh thay thế trước khi Quốc hội bỏ phiếu. Trong bối cảnh đó, ưu tiên trước mắt của bà là trấn an nội bộ LDP và thuyết phục các lực lượng đối lập ôn hòa rằng bà vẫn là lựa chọn phù hợp nhất cho vị trí đứng đầu Chính phủ.

Bà Takaichi đã phát đi tín hiệu hợp tác tới một số đảng đối lập, trong đó có Đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP) theo đường lối dân túy và Đảng Đổi mới Nhật Bản (Ishin) có trụ sở tại Osaka. Cả hai đảng này trong năm qua đều thể hiện thiện chí phối hợp cùng LDP, tạo tiền đề cho khả năng mở rộng hợp tác chính trị.

“Có thể LDP sẽ tìm cách tiếp cận DPP và Ishin, dù chưa chắc hai bên sẽ lập tức hình thành một chính phủ liên minh”, ông Hiroyuki Ueno, chiến lược gia trưởng tại Sumitomo Mitsui Trust Asset Management nhận định. “Do đó, Chính phủ tiếp theo nhiều khả năng sẽ khá mong manh, và điều này có thể dẫn tới khả năng phải tổ chức một cuộc tổng tuyển cử mới”,

Tuy nhiên, kịch bản ngược lại cũng không thể loại trừ: Các đảng đối lập có thể tìm cách thành lập một liên minh thay thế và đề cử ứng viên Thủ tướng đối đầu với bà Takaichi. Nhật Bản từng chứng kiến tiền lệ tương tự vào năm 1993, khi các đảng đối lập vượt qua thế đa số của LDP để đưa ứng viên của họ lên nắm quyền lãnh đạo chính phủ.

Vì vậy, tương lai chính trị của bà Sanae Takaichi đang đứng trước ngã rẽ mang tính quyết định. Nếu thành công vượt qua cuộc thử thách liên minh hiện nay, bà không chỉ có cơ hội ghi tên mình vào lịch sử với tư cách nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, mà còn định hình lại vai trò lãnh đạo của LDP trong kỷ nguyên mới. Ngược lại, bất kỳ sai lầm nào trong quá trình thương lượng quyền lực có thể mở đường cho một cuộc tái cấu trúc toàn diện trên chính trường Tokyo.

Trong lúc quốc gia chuẩn bị bước vào giai đoạn đối ngoại dày đặc và nhiều thách thức, Nhật Bản hơn bao giờ hết cần một Chính phủ ổn định - điều mà bà Takaichi phải chứng minh rằng mình đủ bản lĩnh để mang lại.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/lien-minh-cam-quyen-tan-ra-nhat-ban-buoc-vao-van-co-quyen-luc-moi-10390002.html