Liên minh châu Âu siết chặt chính sách di cư - tị nạn:Quyết tâm lớn của lục địa già

6 giờ trướcBài gốc

Số người di cư tới châu Âu đang tăng mạnh do những biến động địa chính trị trên toàn cầu. Ảnh: InfoMigrants

Đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, EU đạt được sự đồng thuận ở quy mô lớn về một bộ công cụ pháp lý nhằm kiểm soát dòng người nhập cư hiệu quả hơn, trong bối cảnh lượng người tìm nơi trú ẩn tại châu Âu gia tăng do xung đột, bất ổn chính trị và biến đổi khí hậu. Theo tuyên bố của Hội đồng EU (Hội đồng Bộ trưởng Liên minh châu Âu), bất chấp nhiều phản ứng trái chiều từ phía dư luận, các nội dung chủ chốt trong đề xuất của Ủy ban châu Âu (EC) chắc chắn sẽ được thông qua sau khâu cuối là đàm phán với Nghị viện châu Âu (EP), bởi các bản dự thảo trước đó của Nghị viện vẫn giữ phần lớn cấu trúc chính.

Trọng tâm của gói cải tổ nằm ở quỹ đoàn kết (solidarity pool) năm 2026. Đây là cơ chế được thiết kế để chia sẻ gánh nặng giữa các quốc gia thành viên liên quan đến vấn đề người nhập cư. Theo thỏa thuận, mỗi nước có thể lựa chọn hỗ trợ tuyến đầu bằng một trong 3 hình thức: Tiếp nhận 21.000 lượt người tái định cư, đóng góp 420 triệu euro hoặc cung cấp các biện pháp hỗ trợ khác về nhân lực, cơ sở vật chất và năng lực xử lý hồ sơ. Đây là công cụ then chốt nhằm giảm áp lực lên các quốc gia Địa Trung Hải - nơi tiếp nhận số lượng lớn người di cư vượt biển, đồng thời khuyến khích các thành viên khác đóng góp theo cách thức phù hợp với điều kiện mỗi nước.

Bộ quy tắc tị nạn mới cũng tạo ra những thay đổi chưa từng có. Ví dụ, một quốc gia EU giờ đây có thể bác đơn xin tị nạn nếu xác định người đó có thể được bảo vệ tại một quốc gia mà EU coi là “an toàn”. Từ lập trường mới được thống nhất, EU sẽ mở rộng khái niệm “quốc gia thứ ba an toàn” (safe third country) và cho phép ký thỏa thuận xử lý đơn xin tị nạn ngoài lãnh thổ châu Âu. Đan Mạch và nhiều nước thành viên coi đây là cách để loại bỏ động lực khiến người di cư phải thực hiện các hành trình nguy hiểm qua biển hoặc qua các tuyến đường bất hợp pháp. Danh sách quốc gia được EU xem là an toàn cho người xin tị nạn bao gồm các nước ứng cử viên gia nhập EU, cùng Bangladesh, Colombia, Ai Cập, Ấn Độ, Kosovo, Morocco và Tunisia.

Một đề xuất gây chú ý khác trong lần này là quy định mới về trục xuất người di cư trái phép, đặt ra hệ thống chung toàn EU với các nghĩa vụ mới dành cho những người lần đầu nhận quyết định trục xuất. Theo đó, người không rời khỏi EU theo đúng thời hạn cho phép có thể đối mặt nguy cơ bị phạt tù vì “không hợp tác”. Đồng thời, các quốc gia thành viên được phép thành lập các “trung tâm hồi hương” (return hubs) để tập trung, quản lý và đưa người di cư bị từ chối trở lại quốc gia xuất phát hoặc "quốc gia thứ ba an toàn". Đây được xem là nỗ lực lớn nhất trong nhiều năm của EU nhằm tăng tỷ lệ hồi hương, vốn đang ở mức thấp so với số lượng người nhập cư bất hợp pháp.

Tuy rằng các giải pháp mới được giới quan sát đánh giá đã giải quyết nhiều vấn đề cố hữu mà châu Âu phải đối mặt về làn sóng di cư, nhiều ý kiến phân tích cho rằng, bước ngoặt chính sách này có nguy cơ làm suy giảm tiêu chuẩn bảo vệ người tị nạn. Song, dẫu những tranh cãi chắc chắn chưa dừng lại, việc EU đồng thuận về lập trường đàm phán cho thấy quyết tâm chung của khối nhằm kiểm soát biên giới, giảm dòng di cư bất hợp pháp và tăng tính công bằng trong phân bổ trách nhiệm giữa các thành viên. Với hệ thống quy định mới, EU có thể cân bằng được nhu cầu bảo vệ người tị nạn hợp pháp với yêu cầu kiểm soát dòng người nhập cư, giảm áp lực cho các quốc gia tuyến đầu.

Hoàn toàn có thể nhận định rằng, một khi các văn bản pháp lý cuối cùng được thông qua và chính thức áp dụng từ giữa năm 2026, chính sách di cư - tị nạn ở châu Âu sẽ bước sang giai đoạn mới, chặt chẽ hơn và có sự phối hợp hiệu quả hơn giữa các nước trong liên minh, qua đó tránh tái diễn tình trạng những làn sóng di cư gây chia rẽ nội bộ - một vấn đề ám ảnh toàn khối trong suốt nhiều năm qua.

Hoàng Linh (Theo Consilium, Euronews, FT)

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/lien-minh-chau-au-siet-chat-chinh-sach-di-cu-ti-nan-quyet-tam-lon-cua-luc-dia-gia-726230.html