Liên minh châu Âu 'tiến thoái lưỡng nan' trong cuộc chiến Nga - Ukraine

15 giờ trướcBài gốc

Các nhà lãnh đạo châu Âu vẫn cam kết hỗ trợ đối với Ukraine và nỗ lực duy trì mô hình xuyên Đại Tây Dương truyền thống. Tuy nhiên, ưu tiên hàng đầu hiện nay của họ là cố gắng thuyết phục Mỹ tìm ra cách thoát khỏi cuộc xung đột ở Ukraine theo cách mà châu Âu có thể chấp nhận được.

Sự thay đổi của Mỹ khiến châu Âu thất bại về chiến lược

Một thông điệp quan trọng trong cuộc tranh cãi giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelenskyy là: Mỹ là bên trung gian, không đứng về bên nào và chỉ đang tìm cách chấm dứt xung đột.

Đây là sự thay đổi lớn so với quan điểm trước đây rằng, Mỹ là nước lãnh đạo liên minh chống lại Nga và bảo vệ Ukraine. Việc Tổng thống Donald Trump quyết định đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine như là một hệ quả tất yếu sau sự cố ngoại giao hy hữu.

Khác với Mỹ, châu Âu tuyên bố sẽ không bao giờ bỏ rơi Ukraine. Rõ ràng, châu Âu khó có đủ nguồn lực để thay thế nước Mỹ, nhưng họ không còn lựa chọn nào khác. Nhiều ý kiến cho rằng, châu Âu đã đặt cược quá nhiều vào sự thất bại của Nga trên chiến trường và thiệt hại từ chiến lược đã chọn ở Ukraine là quá lớn.

Việc đảo ngược đột ngột chính sách trong vấn đề Ukraine sẽ đặt ra câu hỏi về trách nhiệm đối với số tiền khổng lồ mà các nước này đã bỏ ra trước đó. Trong bối cảnh bất ổn chính trị - xã hội ngày càng gia tăng trong Liên minh châu Âu, điều này sẽ càng khiến người dân bất bình với các chính quyền đương nhiệm.

Các nhà lãnh đạo Liên minh châu họp bàn với phái đoàn Ukraine. Ảnh : X

Tình thế "tiến thoái lưỡng nan" của châu Âu

Cuộc khủng hoảng Ukraine hiện nay đang đẩy châu Âu vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”. Việc mất đi Mỹ với tư cách là nhà tài trợ vũ khí lớn không chỉ là “tin dữ” đối với Kiev, mà còn với châu Âu.

Châu Âu không thể thay thế hoàn toàn Mỹ bởi một số hệ thống vũ khí mà Washington gửi tới Ukraine đơn giản là không có sẵn ở châu Âu. Không chỉ vũ khí, tên lửa tầm xa, Mỹ còn cung cấp cho Kiev các hệ thống truyền thông và dịch vụ tình báo vệ tinh, mà không có chúng, khả năng chiến đấu của quân đội Ukraine sẽ giảm mạnh.

Trong khi đó, nhiều ý kiến cho rằng, ngân sách của châu Âu chỉ đủ để giúp đỡ Ukraine cho đến cuối năm 2025. Để duy trì viện trợ cho Kiev, châu Âu sẽ phải đối mặt với nguy cơ lạm phát leo thang, tình trạng nợ công ngày càng phình to. Việc cố gắng hỗ trợ Ukraine lâu nhất có thể sẽ làm suy yếu đáng kể châu Âu và càng khiến họ phụ thuộc vào Mỹ.

Liên minh châu Âu không phải là một quốc gia, nên việc hoạch định chủ trương, đường lối và cụ thể hóa chính sách cần phải có sự đồng thuận của tất cả các nước thành viên. Đây là vấn đề mà EU luôn thiếu trong suốt hơn 3 năm qua kể từ khi cuộc xung đột quân sự Nga-Ukraine nổ ra. Không ít các quốc gia châu Âu, nhất là Hungary và Slovakia, ủng hộ đường lối hiện tại của Washington, đóng băng xung đột và tiến hành đàm phán với Nga.

Trong một diễn biến liên quan, ngày 4/3, các phương tiện truyền thông đưa tin rằng EU đã quyết định đóng băng việc phát triển gói viện trợ mới trị giá 20 tỷ euro do sự phản đối của Hungary. Ngoài ra, Slovakia cũng muốn ngăn chặn sự hỗ trợ quân sự cho Kiev, yêu cầu phía Ukraine khôi phục việc vận chuyển khí đốt của Nga.

Đường nào cũng khó với châu Âu

Châu Âu có thể sẽ vẫn hỗ trợ tối đa cho Ukraine, nhưng câu hỏi đặt ra là chính quyền của các nước này sẽ quản lý như thế nào để tránh làm phật lòng cử tri của mình. Kết quả cuộc bầu cử quốc hội Đức vào cuối tháng 2 vừa qua là một đòn giáng mạnh vào đảng cầm quyền. Bên cạnh chính sách di cư, việc Chính phủ của Thủ tướng Olaf Scholz chi ra quá nhiều tiền để hỗ trợ cho Ukraine được cho là những nguyên nhân chính dẫn đến thất bại của đảng Dân chủ Xã hội (SPD).

EU và Vương quốc Anh hiểu rằng nếu không có Mỹ, tiến trình hòa bình cho Ukraine sẽ không thể diễn ra, và đó là lý do tại sao các nhà lãnh đạo châu Âu như Tổng thư ký NATO Mark Rutte và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã nói với nhà lãnh đạo Ukraine về nhu cầu cải thiện quan hệ với Tổng thống Trump. Ngay cả khi châu Âu đang thúc đẩy lộ trình hòa bình cho Ukraine, họ cũng nhấn mạnh sẽ phải có sự tham vấn với Mỹ.

Do đó, nhiều khả năng châu Âu sẽ cố gắng quay trở lại vị thế là đối tác của Mỹ, thích ứng với các hướng dẫn mới của Washington và duy trì mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Điều này sẽ khiến châu Âu gặp nhiều rắc rối, nhất là về mặt kinh tế. Nước Mỹ của Tổng thống Donald Trump chỉ hoạt động theo chủ trương “Nước Mỹ trên hết” và vị thế đàm phán với Mỹ của châu Âu rõ ràng là “dưới cơ”. Chuyến thăm Washington tới đây của người được cho sẽ là tân Thủ tướng Đức Friedrich Merz có thể là bước khởi đầu cho quá trình này.

Trong bối cảnh đó, Nga có thể tận dụng tình hình hiện nay để thúc đẩy lợi ích chiến lược của mình. Việc Mỹ tạm dừng viện trợ quân sự có thể làm suy yếu khả năng phòng thủ của Ukraine, tạo cơ hội cho Nga tăng cường áp lực quân sự hoặc đạt được các nhượng bộ trong đàm phán. Hơn nữa, sự rạn nứt trong quan hệ Mỹ-Ukraine có thể làm suy yếu mặt trận ngoại giao của Kiev, khiến Nga có lợi thế hơn trên bàn đàm phán. Đây có lẽ sẽ là bước ngoặt mới cho cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Hùng Anh

Nguồn Công Luận : https://congluan.vn/lien-minh-chau-au-tien-thoai-luong-nan-trong-cuoc-chien-nga--ukraine-post337674.html