Liệu 2026 có phải là bước ngoặt cho các 'giấc mơ IPO' tại Đông Nam Á?

11 giờ trướcBài gốc

Đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của Superbank trong tháng này đã mang lại cú hích lớn cho lĩnh vực công nghệ Đông Nam Á. Ngân hàng số này - được hậu thuẫn bởi Emtek, Singtel và Grab - đã huy động thành công 168 triệu USD trong phiên chào sàn được đăng ký mua vượt mức trên Sở Giao dịch Chứng khoán Indonesia. Giá cổ phiếu Superbank cũng leo vọt 24% lên 790 rupiah/cổ phiếu, đồng thời chạm biên độ tăng tối đa ngay trong ngày giao dịch đầu tiên.

Đây là thương vụ niêm yết công nghệ thứ hai của Indonesia trong năm 2025, sau Fore Coffee - start-up được East Ventures hậu thuẫn - vào tháng 4. Hai doanh nghiệp này nằm trong số ít các start-up công nghệ trong khu vực đã kiên trì triển khai kế hoạch IPO trong năm nay.

Năm ngoái, một số nhà phân tích từng dự báo thị trường thoái vốn tại Đông Nam Á sẽ đảo chiều trong năm 2025. Ở một khía cạnh nào đó, điều này dường như đang trở thành hiện thực.

Theo một báo cáo của Deloitte, trong 10 tháng đầu năm nay, khu vực đã ghi nhận 102 thương vụ IPO, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, nhờ sự dẫn dắt của các doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản, dịch vụ tài chính và tiêu dùng, tổng số vốn huy động đạt 5,6 tỷ USD, tăng 53% so với một năm trước.

Dù vậy, nhiều startup vẫn tạm gác kế hoạch niêm yết để chờ đợi điều kiện thị trường thuận lợi hơn trong tương lai.

Một ví dụ điển hình là GCash của Philippines. Giữa năm 2023, ông Ernest Cu, Chủ tịch Mynt - đơn vị vận hành GCash - từng cho biết công ty fintech này đã tới ngưỡng “chín muồi” để IPO và hy vọng niêm yết vào năm 2025. Tuy nhiên, đến tháng 10/2024, kế hoạch bỗng được lùi sang nửa cuối năm 2026 do điều kiện kinh tế vĩ mô kém thuận lợi và diễn biến ảm đạm trên Sở Giao dịch Chứng khoán Philippines.

Theo ông Roshan Behera, đối tác tại Redseer Strategy Consultants, biến động mạnh của thị trường trong năm nay - xuất phát từ lãi suất cao và rủi ro chính trị - đã làm suy yếu tâm lý nhà đầu tư.

“Vì vậy, dù doanh nghiệp có tốt đến đâu thì bối cảnh thị trường lúc đó cũng không thuận lợi để niêm yết”, ông Behera giải thích.

CỔ ĐÔNG CAM KẾT DÀI HẠN

Dữ liệu của Tech in Asia cho thấy hiện có khoảng 24 start-up đã công khai ý định hoặc được đồn đoán sẽ IPO. Trong số này, khoảng một phần ba hoạt động trong lĩnh vực fintech, số còn lại thuộc mảng thương mại điện tử hoặc phần mềm dưới dạng dịch vụ (SaaS).

Trong 24 doanh nghiệp nói trên, khoảng 9 công ty đã có động thái chính thức để lên sàn hoặc tuyên bố sẽ IPO trong giai đoạn 2025 - 2026.

Các nhà phân tích cho rằng IPO của Superbank được thị trường đón nhận tích cực không chỉ nhờ nền tảng tài chính vững chắc - công ty đã có lãi trong năm 2025 - mà còn nhờ cơ cấu cổ đông chất lượng.

Tập đoàn Emtek, “ông lớn” truyền thông và viễn thông của Indonesia, đang nắm khoảng 30% cổ phần Superbank. Trong khi đó, Singtel và Grab lần lượt sở hữu 20% và 19%, còn tập đoàn công nghệ Kakao của Hàn Quốc giữ 10%.

Màn chào sân thành công của Superbank

Theo ông Andre Benas, Trưởng bộ phận nghiên cứu của BCA Sekuritas, việc có những cổ đông cam kết không bán cổ phần để thoái vốn ngay sau IPO là yếu tố then chốt đối với hiệu quả giá cổ phiếu trong dài hạn. Với Superbank, các cổ đông như Emtek - doanh nghiệp có vốn hóa thị trường khoảng 5 tỷ USD - nhiều khả năng sẽ tiếp tục gắn bó sau niêm yết, qua đó góp phần ổn định giá cổ phiếu.

Một ví dụ ngược lại là GoTo. Sáu tháng sau khi lên sàn, giá cổ phiếu của hãng công nghệ này đã lao dốc 58% sau khi các nhà đầu tư sớm như Alibaba và SoftBank đều bán cổ phần khi hết thời gian “lock-up” (khoảng thời gian sau khi doanh nghiệp IPO mà các cổ đông nội bộ không được phép bán cổ phiếu ra thị trường).

“LÀM SẠCH” SỔ SÁCH TRƯỚC GIỜ G

Các nhà phân tích khác mà Tech in Asia trao đổi đều nhận định rằng thời kỳ tăng trưởng bằng mọi giá đã qua, và khả năng sinh lời nay trở thành điều kiện cơ bản để một doanh nghiệp niêm yết. Điều này khiến “cánh cửa IPO” trở nên hẹp hơn.

Bà Tay Hwee Ling, lãnh đạo mảng dịch vụ thị trường vốn của Deloitte Đông Nam Á chia sẻ rằng các thương vụ niêm yết trong năm 2025 chủ yếu là những doanh nghiệp quy mô lớn hơn, ở giai đoạn muộn, hoặc đã có lãi, hay gần đạt điểm hòa vốn.

Đối với các start-up được quỹ đầu tư mạo hiểm hậu thuẫn, triển vọng IPO phụ thuộc lớn vào việc mức giá cổ phiếu có phù hợp với kỳ vọng định giá của thị trường đại chúng hay không, bà Tay nói thêm.

“Nhà đầu tư thường không quá đặt nặng số năm có lãi của start-up, mà quan tâm nhiều hơn tới việc mô hình kinh doanh có bền vững về mặt kinh tế hay không”, bà giải thích.

Các start-up cũng phải chứng minh được đà tăng trưởng mang tính bền vững. Chẳng hạn, công ty healthtech (công nghệ y tế) UltraGreen.ai đã niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore (SGX) vào đầu tháng này sau khi ghi nhận ba năm liên tiếp có lợi nhuận ròng.

Như ông Farras Farhan, chuyên viên phân tích cổ phiếu cao cấp tại Mirae Asset Sekuritas Indonesia nhận định, nhiều start-up công nghệ hiện đang “âm thầm” làm sạch sổ sách và tăng cường quản trị doanh nghiệp, nhằm chuẩn bị cho quá trình soi xét kỹ lưỡng khi lên sàn.

Ông Farhan tỏ ra lạc quan rằng diễn biến tích cực của Superbank sau IPO có thể truyền cảm hứng cho các start-up khác, như Traveloka hay Kopi Kenangan, tiếp tục thúc đẩy kế hoạch niêm yết và sẽ góp mặt trong làn sóng IPO công nghệ tiếp theo nhờ nền tảng tài chính vững vàng.

Theo một số thông tin được công bố, Traveloka đã đạt dòng tiền dương trong năm 2024. Cùng năm đó, lợi nhuận ròng hợp nhất của công ty đạt 37,7 triệu USD, tăng khoảng 5 lần so với năm 2023. Trong khi đó, Kopi Kenangan đã đạt EBITDA dương tại Malaysia trong năm 2024.

Năm 2021, Traveloka từng tìm cách lên sàn thông qua sáp nhập với một công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC). Tuy nhiên, doanh nghiệp đã từ bỏ kế hoạch này khi sự quan tâm đối với SPACs suy giảm, trong bối cảnh các cơ quan quản lý Mỹ siết chặt giám sát hình thức niêm yết này ngay từ quý 1/2021.

Dẫu vậy, không ít công ty công nghệ vẫn đang chờ đợi “thời điểm vàng” và cơ cấu nhà đầu tư phù hợp.

Điển hình như nền tảng hoàn tiền ShopBack đã úp mở về khả năng IPO từ năm 2021. Tuy nhiên, đến tháng 9/2025, công ty tiết lộ với Tech in Asia rằng chưa vội lên sàn.

Theo ông Huanmin Huang, Chánh văn phòng của ShopBack, với tư cách là một “doanh nghiệp tăng trưởng”, ShopBack không thực sự phù hợp với khuôn mẫu của các công ty niêm yết truyền thống tại Singapore. Ông chỉ ra rằng gần như tất cả cổ phiếu trong chỉ số Straits Times Index - theo dõi 30 doanh nghiệp lớn nhất trên SGX - đều là cổ phiếu trả cổ tức.

“Một sự chuyển biến thú vị sẽ là khi nhà đầu tư thay đổi tư duy, cởi mở hơn với cổ phiếu tăng trưởng. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng điều này sẽ cần nhiều thời gian”, ông Huang nói.

NIÊM YẾT “GẦN NHÀ”

Dù niêm yết trên Sàn giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) hay Nasdaq vẫn được xem là “tiêu chuẩn vàng” đối với nhiều nhà sáng lập, nhưng các nhà phân tích cho rằng làn sóng IPO công nghệ tiếp theo nhiều khả năng sẽ diễn ra trên các sàn chứng khoán trong khu vực.

Các sở giao dịch tại Đông Nam Á đang tăng tốc để thu hút doanh nghiệp niêm yết. Nhằm hấp dẫn các “công ty tăng trưởng chất lượng”, SGX gần đây đã bắt tay với Nasdaq cho sáng kiến hướng tới việc thiết lập cầu nối niêm yết kép, cho phép doanh nghiệp lên sàn ở cả hai nơi chỉ với một bộ hồ sơ. Dự kiến, sáng kiến sẽ được triển khai vào năm 2026. Tuy nhiên, dù có vẻ đầy hứa hẹn trên lý thuyết, nhưng hiện vẫn chưa rõ mô hình hợp tác này sẽ chuyển hóa thành các thương vụ niêm yết cụ thể ra sao.

Một trong những rào cản là yêu cầu doanh nghiệp phải có định giá tối thiểu 1,5 tỷ USD. Theo ông Mak Yuen Teen, chuyên gia về quản trị doanh nghiệp và giáo sư kế toán tại Đại học Quốc gia Singapore, điều này thực tế là không thân thiện với các start-up.

Tại Singapore hiện chỉ có khoảng 45 doanh nghiệp có vốn hóa thị trường từ 1,5 tỷ USD trở lên, trong khi Nasdaq có hơn 420 công ty đạt quy mô này.

Ông Mak cũng lưu ý rằng so với Singapore, Mỹ có các quy định nghiêm ngặt hơn về quản trị doanh nghiệp và điều kiện niêm yết, điều có thể gây khó khăn cho các công ty trong khu vực.

Dù đánh giá cao màn chào sàn của Superbank, ông Roshan Behera từ Redseer cho rằng chỉ một thương vụ công nghệ thành công là chưa đủ để thay đổi hoàn toàn tâm lý thị trường đối với start-up công nghệ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh lãi suất đang hạ nhiệt và áp lực lạm phát giảm bớt, ông nhận thấy những dấu hiệu cho thấy số lượng IPO công nghệ có thể tăng tốc trong 12 - 18 tháng tới.

“Những lực cản - các lý do khiến doanh nghiệp chưa thể niêm yết - hiện không còn gay gắt như trước, Vì vậy, có cơ sở để cảm thấy lạc quan hơn một chút về tiềm năng IPO của các start-up công nghệ trong năm tới”, ông Behera kết luận.

Mỹ Hân

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/lieu-2026-co-phai-la-buoc-ngoat-cho-cac-giac-mo-ipo-tai-dong-nam-a-post565980.html