Liệu châu Âu có thể áp thuế lên Trung Quốc và Ấn Độ như mong muốn của ông Trump?

3 giờ trướcBài gốc

Tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi các nước thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Liên minh châu Âu (EU) áp thuế từ 50-100% đối với Trung Quốc và Ấn Độ để gây sức ép lên Nga trong vấn đề Ukraine, theo kênh Al Jazeera.

Động thái này được xem là một nỗ lực nhằm thúc đẩy nhanh chóng một thỏa thuận hòa bình giữa Moscow và Kiev. Yêu cầu của ông Trump gửi tới EU được đưa ra sau phát ngôn của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, trong đó cho biết Washington đang chuẩn bị siết chặt các biện pháp kinh tế đối với Nga nhưng cần sự ủng hộ mạnh mẽ hơn từ châu Âu.

Trong một bức thư đăng trên mạng xã hội Truth Social ngày 13-9, Tổng thống Trump cho biết ông “sẵn sàng áp đặt các lệnh trừng phạt lớn đối với Nga” khi NATO “đồng ý làm điều tương tự”. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng tuyên bố rằng việc nâng thuế đối với Trung Quốc sẽ làm giảm ảnh hưởng kinh tế của Bắc Kinh đối với Nga.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: WHITE HOUSE

Yêu cầu của ông Trump

Mỹ cho rằng Trung Quốc và Ấn Độ mua dầu của Nga, qua đó giúp nền kinh tế Nga duy trì hoạt động.

Là khách hàng lớn nhất của ngành năng lượng Nga, Trung Quốc đã nhập 109 triệu tấn dầu thô năm 2024, chiếm khoảng 20% tổng lượng nhập khẩu năng lượng của Trung Quốc, theo số liệu hải quan Trung Quốc. Ấn Độ nhập 88 triệu tấn dầu Nga trong năm 2024, tương đương khoảng 35% nhu cầu nhập khẩu.

Trong khi ông Trump gần đây đã áp thêm 25% thuế đối với Ấn Độ vì nhập dầu thô Nga, ông vẫn chưa áp thuế tương tự lên Trung Quốc do chính quyền Mỹ đang nỗ lực duy trì thỏa thuận tạm hoãn thuế quan với Bắc Kinh.

Trong bức thư gửi NATO, ông Trump khẳng định việc ngừng mua năng lượng Nga, kết hợp với thuế cao đối với Trung Quốc, sẽ “giúp ích rất nhiều” trong việc chấm dứt xung đột Ukraine.

Sự phụ thuộc của châu Âu vào năng lượng Nga đã giảm kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát vào tháng 2-2022. Khi đó, EU nhập 45% khí đốt tự nhiên từ Nga. Con số này dự kiến giảm xuống chỉ còn 13% trong năm nay. Nhưng ông Trump muốn châu Âu làm nhiều hơn nữa.

Yêu cầu của tổng thống Mỹ được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa NATO và Nga leo thang. Hai thành viên NATO là Ba Lan và Romania tuần qua cáo buộc các máy bay không người lái (UAV) Nga xâm nhập không phận hai nước này.

Warsaw cho rằng việc xâm nhập UAV là có chủ ý. Trong khi đó, Bucharest đã điều động máy bay chiến đấu khi phát hiện UAV xâm nhập và lên án các hành động mà nước này mô tả là “vô trách nhiệm”.

Pháp và Đức đã chính thức tham gia một sứ mệnh mới của NATO nhằm củng cố sườn phía đông của khối và sẽ điều chuyển một số khí tài quân sự sang khu vực này.

Trong cuộc phỏng vấn của đài Fox News ngày 12-9, Tổng thống Trump cho biết sự kiên nhẫn của ông với Tổng thống Nga Vladimir Putin đang dần cạn sau các cuộc gặp trực tiếp gần đây tại Alaska và trong bối cảnh Nga gia tăng các cuộc tấn công trên không vào Ukraine, bao gồm đợt tấn công đường không lớn nhất từ trước đến nay hồi đầu tháng này.

Tổng thống Mỹ bày tỏ sự thất vọng khi Nga không kết thúc cuộc chiến và cho biết ông đang cân nhắc bổ sung các lệnh trừng phạt đối với ngân hàng và sản phẩm năng lượng của Nga.

“Chúng ta sẽ phải mạnh tay, rất, rất mạnh tay” - ông Trump nói.

Trạm khí tự nhiên hóa lỏng ở cảng Zeebrugge (Bỉ). Ảnh: Belga/Kurt Desplenter

Liệu EU có thể dễ dàng áp trừng phạt lên Trung Quốc và Ấn Độ?

Kim ngạch thương mại song phương hàng hóa giữa EU và Trung Quốc đạt khoảng 732 tỉ euro (860 tỉ USD) trong năm 2024. EU ghi nhận mức thâm hụt thương mại hàng hóa với Trung Quốc khoảng 305,8 tỉ euro (359 tỉ USD) năm 2024, tăng từ con số 297 tỉ euro (349 tỉ USD) năm 2023, khiến Trung Quốc trở thành đối tác nhập khẩu lớn nhất của EU.

Khoảng 40% hàng nhập khẩu của châu Âu từ Trung Quốc là thiết bị điện tử tiêu dùng, tiếp theo là máy móc thiết bị công nghiệp nặng, sau đó là quần áo và phụ kiện.

Trong khi đó, Mỹ vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của châu Âu. Năm 2024, tổng thương mại hàng hóa và dịch vụ giữa EU và Mỹ đạt 1.680 tỉ euro (1.980 tỉ USD). EU có thặng dư thương mại hàng hóa 198 tỉ euro (233 tỉ USD) và thặng dư tổng thể 50 tỉ euro (59 tỉ USD) với Mỹ.

Hàng nhập khẩu của châu Âu từ Ấn Độ nhỏ hơn nhiều. Năm 2024, EU ghi nhận mức thâm hụt thương mại hàng hóa, chủ yếu ở các mặt hàng thiết bị điện tử, dược phẩm và kim loại cơ bản như sắt và thép, chỉ 22,5 tỉ euro (26 tỉ USD) với Ấn Độ.

Từ những con số trên có thể thấy hàng hóa sản xuất từ Trung Quốc đã gắn chặt với chuỗi cung ứng của châu Âu. Việc đột ngột áp thuế, đặc biệt ở mức 50-100%, sẽ làm gián đoạn sản xuất, đẩy chi phí sản xuất tăng cao và làm giá tiêu dùng tại EU leo thang, đó là lý do khối này nhiều khả năng sẽ thận trọng với các mức thuế trừng phạt đơn phương.

Tuy vậy, một số quốc gia thành viên EU đã công khai ủng hộ các biện pháp nhắm mục tiêu vào Trung Quốc. Ngày 12-9, các bộ trưởng tài chính từ Nhóm G7 - trong đó có Pháp, Đức và Ý - đã họp trực tuyến để thảo luận về các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với Nga và khả năng áp thuế lên các quốc gia bị cáo buộc đang “tiếp tay” cho Moscow trong cuộc chiến ở Ukraine.

Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ - một thành viên NATO - là khách hàng lớn thứ ba mua các sản phẩm dầu của Nga, sau Trung Quốc và Ấn Độ. Các thành viên khác của NATO cũng mua lượng lớn dầu Nga gồm có Hungary và Slovakia.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Chỉ vài giờ sau bức thư của ông Trump gửi các thành viên NATO, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho biết việc leo thang thương mại không thể giải quyết vấn đề và các lệnh trừng phạt chỉ khiến tình hình thêm phức tạp, theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm ngày 15-9 tuyên bố nước này sẽ thực hiện các “biện pháp đối phó quyết liệt” nếu bị áp thuế liên quan vấn đề mua dầu Nga, theo hãng thông tấn Tân Hoa Xã.

Ông Lâm lưu ý rằng quan hệ hợp tác thương mại, kinh tế và năng lượng bình thường của Trung Quốc với các nước trên thế giới, bao gồm cả Nga, là “chính đáng, hợp pháp và hoàn toàn không thể bị chỉ trích".

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong đã gặp nhau tại Tây Ban Nha để tìm cách hạ nhiệt căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới nhưng chưa có chi tiết thảo luận nào liên quan dầu Nga được công bố.

Về quan hệ Mỹ - Ấn Độ, ông Trump ngày 9-9 cho biết hai nước đang “tiếp tục đàm phán để tháo gỡ các rào cản thương mại”. Ông Trump nói rằng ông dự định sẽ điện đàm với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong vài tuần tới và kỳ vọng “một kết quả thành công” cho các cuộc đàm phán thương mại.

Đáp lại, ông Modi đồng tình với sự lạc quan của ông Trump rằng các cuộc đàm phán sẽ thành công, đồng thời khẳng định hai nước là “những người bạn thân thiết và đối tác tự nhiên”.

“Các đội ngũ của chúng tôi đang nỗ lực hoàn tất thảo luận sớm nhất có thể. Tôi cũng mong chờ được trò chuyện với Tổng thống Trump” - ông Modi nói.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/lieu-chau-au-co-the-ap-thue-len-trung-quoc-va-an-do-nhu-mong-muon-cua-ong-trump-post870692.html