Liệu Hamas có đồng ý giải giáp sau thỏa thuận ngừng bắn Gaza?

4 giờ trướcBài gốc

Israel và Hamas đã đồng ý với giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza do Mỹ hậu thuẫn, nhưng những bất đồng gây tranh cãi giữa hai bên vẫn còn tồn tại, đặc biệt khi liên quan số phận vũ khí của Hamas.

Israel từ lâu đã yêu cầu Hamas giao nộp toàn bộ vũ khí nếu cuộc chiến kéo dài hai năm ở Gaza kết thúc, đồng thời yêu cầu nhóm này từ bỏ quyền quản lý Gaza và tự giải thể.

Về phần mình, Hamas đã công khai bác bỏ lời kêu gọi từ bỏ vũ khí, song các chuyên gia cho rằng nhóm này trong các cuộc trao đổi riêng tư đã bày tỏ sự cởi mở với việc giao nộp một phần kho vũ khí của mình.

“Khi nói đến việc giải trừ quân bị, đây chính là điểm thể hiện sự thay đổi lớn nhất trong lập trường của Hamas. [Các lãnh đạo Hamas] đã nói riêng với những người trung gian rằng nhóm có thể sẵn sàng tham gia vào một tiến trình giải trừ vũ khí” - ông Hugh Lovatt, chuyên gia về vấn đề Israel–Palestine tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu (ECFR), nhận định với kênh Al Jazeera.

Các thành viên nhóm Hamas. Ảnh: AFP

Thỏa thuận ngừng bắn không chắc chắn

Các chuyên gia lo ngại rằng các cuộc đàm phán về kho vũ khí của Hamas có thể phá hỏng thỏa thuận ngừng bắn và thúc đẩy Israel tiếp tục cuộc tấn công vào Gaza.

Một nhóm vũ trang có quyền mang vũ khí và chống lại lực lượng chiếm đóng theo luật nhân đạo quốc tế - khuôn khổ chính được tham chiếu để bảo vệ thường dân trong thời chiến. Tuy nhiên, Israel và các đồng minh phương Tây từ lâu đã yêu cầu các phe phái Palestine từ bỏ kháng cự vũ trang như một điều kiện tiên quyết để khởi động một tiến trình hòa bình.

Các yêu cầu trên là khuôn khổ làm nền tảng cho Hiệp định Hòa bình Oslo vào những năm 1990, được các nhà lãnh đạo Palestine và Israel khi đó ký kết.

Theo ông Azmi Keshawi - một người Palestine đến từ Gaza và là nhà nghiên cứu của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (ICG), Israel nhiều khả năng sẽ tiếp tục đưa ra những yêu cầu tương tự lần này, nhưng Hamas khó có khả năng giải giáp hoàn toàn.

Ông Keshawi cho rằng Hamas có thể chỉ đồng ý giao nộp một số loại “vũ khí tấn công” như tên lửa tầm ngắn và tầm xa. Tuy nhiên, ông tin rằng Hamas sẽ không bao giờ từ bỏ vũ khí hạng nhẹ hoặc giao nộp bản đồ mạng lưới đường hầm tinh vi mà nhóm này đã xây dựng trong nhiều thập niên để chống lại Israel.

“[Hamas] chỉ từ bỏ [vũ khí hạng nhẹ] khi không còn cần đến chúng nữa. Điều đó có nghĩa là họ sẽ chỉ giao nộp vũ khí cho một chính quyền Palestine nắm quyền điều hành một nhà nước sau khi Israel chấm dứt sự chiếm đóng” - ông Keshawi nói với Al Jazeera.

Theo nguồn tin nói với tờ The New York Times rằng một số nhà trung gian Ả Rập đang đàm phán chấm dứt chiến sự ở Gaza tin rằng họ có thể thuyết phục Hamas giải giáp một phần - một bước đi từ lâu đã là ranh giới đỏ đối với nhóm này.

Theo đó, họ tin rằng Hamas có thể đồng ý giao nộp một số vũ khí của nhóm, miễn là Tổng thống Trump có thể đảm bảo Israel sẽ không tiếp tục chiến đấu.

Khoảng trống quyền lực?

Hamas là nhóm vũ trang lớn nhất trong số các nhóm vũ trang ở Gaza trước khi Israel bắt đầu cuộc chiến vào ngày 7-10-2023.

Một số nhóm còn lại bao gồm Thánh chiến Hồi giáo Palestine (PIJ), Mặt trận Bình dân Giải phóng Palestine (PFLP) và Lữ đoàn Tử đạo Al-Aqsa. Những nhóm này từ lâu đã cam kết tiến hành kháng chiến vũ trang chống lại Israel và không rõ mức độ suy yếu của họ trước các cuộc ném bom không ngừng nghỉ của Israel ở Gaza trong hai năm qua.

Trong thời gian này, Israel cũng bị cáo buộc đã hỗ trợ các băng đảng khét tiếng để đánh cắp và trục lợi từ nguồn viện trợ ít ỏi mà họ cho phép vào Dải Gaza.

Nhà phân tích Taghreed Khodary ở Gaza cho biết nhiều người Palestine ở Gaza tin rằng Hamas nên duy trì một số năng lực quân sự để ngăn chặn các băng đảng này lợi dụng khoảng trống quyền lực tiềm tàng.

Liệu Hamas có đồng ý giải giáp sau thỏa thuận ngừng bắn Gaza? Ảnh: The New York Times

Ông Lovatt cho biết Hamas có thể sẵn sàng hợp tác với một lực lượng đặc nhiệm lâm thời được triển khai để đảm bảo an ninh và giám sát việc giải trừ một phần vũ khí của nhóm này. Tuy nhiên, ông Lovatt nói rằng Hamas chỉ đồng ý phối hợp với lực lượng như vậy nếu nhiệm vụ của lực lượng đó được quy định rõ ràng rằng sẽ không tiến hành bất kỳ hoạt động “chống khủng bố” nào.

“Tôi tin chắc rằng các thủ đô phương Tây gần như không hề có mong muốn đảm nhận vai trò ‘chống khủng bố’ đó và Hamas chắc chắn cũng sẽ không chấp nhận điều này. Việc đó sẽ khiến lực lượng đặc nhiệm quốc tế bị coi là công cụ phục vụ cho mục tiêu của Israel” - ông Lovatt nhận định.

“Hamas là một ý tưởng”

Trong suốt cuộc chiến ở Gaza, Israel đã tuyên bố rằng mục tiêu chiến đấu của họ là xóa sổ Hamas. Nhưng ông Keshawi cho rằng Hamas sẽ không bao giờ bị đánh bại hoàn toàn.

Ông Keshawi dự đoán rằng trong những năm tới, Hamas sẽ thu nhận hàng nghìn thanh niên nghèo khổ và đầy căm phẫn vào hàng ngũ của mình. Đối với nhiều người, Hamas không chỉ là một tổ chức, mà là một “ý tưởng” tượng trưng cho tinh thần kháng cự.

“Nhóm này đã trở thành tấm gương cho toàn thế giới Ả Rập. Họ đã chiến đấu trong một cuộc chiến mà không ai nghĩ họ có thể cầm cự, dù cái giá phải trả là vô cùng lớn” - ông Keshawi nói với Al Jazeera.

Tuy nhiên, ông Lovatt cho biết Hamas vẫn mang tính thực dụng và sẵn sàng nhượng bộ để kéo dài thỏa thuận ngừng bắn càng lâu càng tốt. Ông lưu ý rằng tính bền vững của thỏa thuận ngừng bắn cuối cùng phụ thuộc vào việc Tổng thống Mỹ Donald Trump và các nhà lãnh đạo phương Tây có thể kiềm chế Israel và những yêu sách tối đa của nước này hay không.

“Có nguy cơ rất lớn rằng Israel sẽ giành được sự ủng hộ trong các thủ đô phương Tây rằng Hamas phải hoàn toàn giải giáp trước khi chấm dứt cuộc xung đột. Nếu điều đó xảy ra, nó sẽ trở thành một cái cớ mới để các nước phương Tây tiếp tục dung túng cho Israel, giống như đã từng diễn ra sau Hiệp định Oslo” - chuyên gia Lovatt nhận định.

THẾ VINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/lieu-hamas-co-dong-y-giai-giap-sau-thoa-thuan-ngung-ban-gaza-post874802.html