'Liều thuốc chặn đá bóng' trách nhiệm khi có vi phạm an toàn thực phẩm

6 giờ trướcBài gốc

Khi vụ dầu ăn trong chăn nuôi bán ra cho người dùng bị phát hiện, không bộ nào nhận trách nhiệm.

Chấm dứt vòng luẩn quẩn

Mục 4 Nghị định 148/2025/NĐ-CP (Nghị định 148) được kỳ vọng sẽ chấm dứt tình trạng “đá bóng” giữa các bộ, ngành khi có vi phạm về ATTP. Nghị định quy định rõ ràng phạm vi và cơ quan có thẩm quyền trong từng khâu – từ cấp giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS), cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP, đăng ký nội dung quảng cáo thực phẩm, công bố sản phẩm, chỉ định đơn vị kiểm nghiệm… đặt dấu chấm hết cho tình trạng mập mờ pháp lý.

Theo đó, người đứng đầu cơ quan chuyên môn về y tế thuộc UBND cấp tỉnh (hoặc cơ quan được UBND tỉnh giao nhiệm vụ) sẽ chịu trách nhiệm thực hiện toàn bộ các thủ tục hành chính liên quan đến thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Y tế.

Đây là điểm đột phá giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, đưa ra quyết định tại chỗ, đồng thời tránh tình trạng cơ quan trung ương bị quá tải và xa rời thực tế.

Nhưng việc giao quyền không đồng nghĩa với việc “thả nổi”. Các nội dung phân cấp đều được gắn kèm quy trình cụ thể, đảm bảo sự minh bạch, kiểm soát được rủi ro. Từ việc cấp mới, sửa đổi đến gia hạn hay miễn kiểm tra giám sát đối với các cơ sở kiểm nghiệm đều có khung hướng dẫn rõ ràng, nhất quán.

Điểm đáng chú ý, các phòng kiểm nghiệm thực phẩm được chỉ định phải đạt tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO/IEC 17025, hoặc tiêu chuẩn quốc tế tương đương. Điều này vừa giúp tăng cường chất lượng giám sát, vừa mở đường cho các cơ sở nội địa tiếp cận thị trường quốc tế.

Thời gian qua, nhiều vụ sữa giả bị phát hiện, nhưng không bộ ngành nào nhận trách nhiệm.

Tránh chồng chéo giữa các bộ

Không ít vụ việc trong thời gian qua cho thấy sự bất cập trong phân chia trách nhiệm giữa Bộ Y tế và Bộ Công Thương.

Đơn cử mới đây, cơ quan công an phát hiện vụ sữa giả và dầu ăn chăn nuôi bán cho người, phía Bộ Y tế thông tin rằng thuộc trách Bộ Công Thương; còn Bộ Công Thương lại “đá bóng” sang Bộ Y tế.

Nhưng sự phân cấp của Nghị định 148 sẽ giúp khoanh vùng trách nhiệm rõ ràng, xác định rõ các đầu mối chịu trách nhiệm. Khi có vấn đề, người dân và doanh nghiệp có thể xác định ngay cơ quan phải giải trình.

Thay vì mô hình tập trung, Nghị định 148 phân bổ thẩm quyền kiểm tra, xử phạt, cấp giấy phép trực tiếp cho cơ quan quản lý địa phương và cơ quan chuyên môn của Bộ, giúp rút ngắn quy trình, đồng thời giúp phát hiện sớm và xử lý nhanh các sai phạm.

Với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm, việc “một cửa – một cấp” tại địa phương sẽ giúp rút ngắn thời gian cấp phép, minh bạch chi phí và thủ tục, tránh tình trạng “chạy lên chạy xuống” giữa trung ương và địa phương. Đồng thời, họ cũng dễ dàng hơn trong việc kiểm soát tính hợp pháp của các sản phẩm khi xuất khẩu.

ATTP liên quan đến nhiều ngành (Nông nghiệp, Công Thương, Tài chính…) và Nghị định 148 buộc các bên phải thiết lập một cơ chế kiểm tra, hậu kiểm theo nguyên tắc độc lập nhưng phối hợp, thay vì đổ lỗi cho nhau khi xảy ra vấn đề và không để tự giám sát, dẫn tới che giấu sai phạm. Cơ quan Bộ và Sở Y tế giữ vai trò giám sát chuyên ngành, cấp phép, đánh giá kết quả thay vì chỉ thanh tra hành chính thông thường.

Rõ người, rõ việc để siết chặt ATTP

Trong bối cảnh vi phạm ATTP ngày càng tinh vi, lan rộng từ thành thị đến nông thôn, từ trong nước ra xuất khẩu, thì phân quyền hợp lý vừa giúp giảm gánh nặng cho cấp trung ương, vừa nâng cao hiệu quả quản lý tại cơ sở.

Vì thế, Nghị định 148 là bước tiến mạnh mẽ trong cải cách hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực nhiều rủi ro và nhạy cảm như ATTP. Vai trò từng cơ quan được chỉ rõ tới cấp chức năng; cấp quyền thực thi xuống địa phương; Hậu kiểm và giám sát chéo rõ ràng, kèm theo quyền là trách nhiệm. Nghị định này còn gửi đi thông điệp: Khi trách nhiệm được định danh rõ ràng, không ai có thể “đá bóng” sang sân người khác.

Thanh Hằng

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/lieu-thuoc-chan-da-bong-trach-nhiem-khi-co-vi-pham-an-toan-thuc-pham-post186946.html