Nhà lãnh đạo Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump có thể đóng vai trò quyết định trong việc chấm dứt cuộc chiến. Ảnh: AP.
Một năm mới ở Ukraine bắt đầu theo cách tương tự như năm cũ, với các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái chết người của Nga trên khắp đất nước. Tại Kiev, 1 người đã thiệt mạng và ít nhất 6 người khác bị thương trong vài giờ đầu tiên của năm 2025.
Đây là năm mới thứ ba của Ukraine kể từ khi cuộc chiến nổ ra. Nếu năm 2023 bắt đầu với hy vọng chiến thắng trên chiến trường của Ukraine sẽ đẩy lùi Nga, thì đến đầu năm 2024, quân đội và người dân Ukraine đã không còn ảo tưởng về một chiến thắng nhanh chóng.
Bây giờ năm 2025 bắt đầu với tinh thần có lẽ ở thời điểm thấp nhất của cuộc chiến cùng với nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump đang ở phía trước. Trump đã khẳng định chấm dứt chiến tranh là một trong những ưu tiên quốc tế hàng đầu của ông, đồng thời đã bổ nhiệm vị tướng nghỉ hưu Keith Kellogg làm đặc phái viên phụ trách nhiệm vụ này.
Là một cựu chiến binh dày dạn kinh nghiệm, Kellogg dự kiến sẽ sớm có mặt tại Kiev và là sự lựa chọn được chào đón tại Ukraine so với những nhân vật khác trong nhóm của Trump, những người có quan điểm ủng hộ Nga. Kellogg đã từng đến thăm Ukraine và tận mắt chứng kiến kết quả của cuộc chiến. Các quan chức Ukraine tin rằng những chuyến thăm này thường làm thay đổi căn bản quan điểm của các chính trị gia phương Tây về cuộc xung đột.
Trước khi được bổ nhiệm, Kellogg đã đề xuất chính sách đe dọa cắt vũ khí cho Ukraine nếu nước này từ chối đàm phán với Nga, nhưng sẽ tăng vũ khí cho Ukraine nếu Nga không chịu hợp tác. Ông đã chỉ trích các cuộc tấn công của Nga vào Ukraine nhưng cũng chỉ trích Ukraine vì những hành động như vụ ám sát một vị tướng Nga ở Moscow.
Sự tương đương này, ngụ ý một cuộc chiến công bằng giữa hai bên có trách nhiệm ngang nhau, đã khiến một số người ở Kiev và các minh khác lo ngại, vì họ cảm thấy đây là sự mô tả không công bằng về cuộc xâm lược của Nga vào một quốc gia có chủ quyền.
“Hãy nghĩ đến một trận đấu quyền anh. Bạn có hai võ sĩ đấu tay đôi. Bạn cần một trọng tài để tách họ ra. Và tôi nghĩ Donald Trump có thể làm được điều đó, ông ấy có tầm nhìn để làm được”, Kellogg nói trong một lần xuất hiện trên truyền hình gần đây.
Mặc dù những tuyên bố như vậy có tệ đến đâu ở Kiev, rõ ràng Ukraine đang rất cần một sự thay đổi về động lực. Nga đang tiếp tục các cuộc tấn công dữ dội và Kiev đang phải vật lộn huy động đủ quân để giữ vững tiền tuyến. Tháng trước, hai nguồn tin trong các đơn vị phòng không Ukraine đã nói với tờ Guardian rằng tình hình tệ đến mức các sĩ quan phòng không đã phải ra mặt trận để tham gia vào các lữ đoàn bộ binh.
Thêm vào đó là sự thất vọng ngày càng tăng đối với chính quyền Biden, nhiều người ở Kiev cảm thấy các quyết định hỗ trợ Ukraine diễn ra quá chậm và không mang lại sự khác biệt, trong khi ở Washington, người ta cảm thấy chính quyền Volodymyr Zelenskyy không sẵn lòng đưa ra những lựa chọn chính trị khó khăn như hạ độ tuổi động viên.
Khi nhiệm kỳ của Biden sắp kết thúc, sự bực tức lẫn nhau đôi khi lan rộng và khiến nhiều người ở Kiev lặng lẽ chào đón viễn cảnh Nhà Trắng của Trump, ngay cả khi mọi dấu hiệu đều cho thấy điều đó có thể thách thức hơn nhiều đối với Ukraine. Mặt khác, cùng với hoàn cảnh chính trị hoàn toàn mới ở Washington, Ukraine đang ở thời điểm khó khăn nhất của cuộc chiến.
“Cảm giác giống như khi bạn đang chơi một trò chơi điện tử, bạn đã dành nhiều thời gian để vượt qua các cấp độ và cuối cùng thành thạo”, một nguồn tin an ninh tại Kiev cho biết về mối quan hệ rắc rối nhưng hiệu quả giữa Ukraine và chính quyền Biden. “Nhưng bây giờ các quy tắc đã khác và sẽ rất khó để học lại tất cả một lần nữa”.
Vào tháng 5/2024, Zelenskyy cho biết kế hoạch của ông cho nhiệm kỳ tổng thống của Trump là cố gắng áp đặt lên nhà lãnh đạo Hoa Kỳ sắp tới rằng ông là một “tổng thống thất bại” nếu ông tin vào lời của Vladimir Putin về mong muốn hòa bình.
Bây giờ Zelenskyy đang thử một chiến thuật khác khi đưa ra những tuyên bố có vẻ được cân nhắc để thu hút sự chú ý của Trump về bản thân như một chuyên gia đàm phán. "Trump quyết đoán... Ông ấy có những phẩm chất phù hợp trong cuộc chiến này - ông ấy có thể ngăn chặn Putin hoặc đúng hơn là giúp chúng tôi ngăn chặn Putin", Zelenskyy nói trong một cuộc phỏng vấn với truyền hình Ukraine.
Trong khi đó, tổng thống Nga Putin cũng đã ca ngợi trí tuệ và lòng dũng cảm của Trump sau vụ ám sát trong chiến dịch tranh cử.
Trong khi cả hai nhà lãnh đạo đang chờ xem chính sách của Trump đối với Ukraine sẽ như thế nào, có rất ít dấu hiệu cho thấy Moscow hoặc Kiev sẵn sàng chấp nhận bất kỳ sự nhượng bộ nào mà phía bên kia coi là yêu cầu tối thiểu để đạt được hòa bình.
Nga muốn chiếm giữ, ít nhất là lãnh thổ đã kiểm soát, đồng thời có những yêu cầu về sự trung lập và giải trừ vũ khí của Ukraine. Trong khi đó, Zelenskyy đã thừa nhận những thỏa hiệp đau đớn có thể là cần thiết, nhưng nhấn mạnh để đổi lại, ông cần một số hình thức đảm bảo an ninh, chẳng hạn như lời hứa về tư cách thành viên NATO hoặc sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình phương Tây trên thực địa. Hiện tại, không có lựa chọn nào khả thi.
Một quan chức quốc phòng cấp cao phương Tây đã rời nhiệm sở nhưng vẫn giữ liên lạc với các đối tác Ukraine, cho biết có rất ít dấu hiệu cho thấy Ukraine sẵn sàng nhượng bộ nếu không có những lời hứa như vậy.
TD (theo theguardian)