Linh hoạt giải pháp thực hiện kiên cố hóa nhà công vụ cho giáo viên

11 giờ trướcBài gốc

Cô Lường Ngọc Thương, giáo viên Trường Mầm non Nậm Ban đang soạn giáo án. Ảnh: Hà Thuận

Trong điều kiện các trường học vùng khó còn thiếu nhà công vụ, cần có giải pháp linh hoạt và phù hợp với từng địa phương để giáo viên không còn lo chốn an cư.

Chật hẹp, tạm bợ

Nhiều giáo viên ở vùng sâu, xa tỉnh Lai Châu đang sống trong căn phòng tạm, dột nát hoặc ở nhờ nhà dân do thiếu nhà công vụ. Khó khăn này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống, mà còn khiến việc giữ chân giáo viên ở lại vùng cao ngày càng gian nan.

Gần Trường Mầm non Nậm Ban, xã Pa Tần, dãy phòng trọ lợp tôn, tạm bợ vẫn là chỗ ở của nhiều giáo viên suốt nhiều năm qua. Ở góc cuối dãy trọ, căn phòng rộng khoảng 30 mét vuông là “không gian sống” của 2 cô giáo trẻ người dân tộc Thái, Lường Ngọc Thương và Lù Thị Nguyệt.

Cô Lường Ngọc Thương gấp gọn bộ tài liệu trên bàn để làm chỗ rót nước “đãi khách”. Căn phòng vừa đủ xếp 2 cái giường đơn và một chỗ làm bếp nấu ăn. Gọi là “bếp” nhưng thực chất đó chỉ là góc nhỏ của căn phòng đủ để kê cái bàn nhỏ, đặt chiếc bếp gas.

Thấy chúng tôi loay hoay tìm chỗ ngồi, cô Thương lên tiếng: “Các anh ngồi tạm lên giường, chỗ chúng em ở chật hẹp, không đủ kê bàn ghế. Nhiều lúc anh em, bạn bè lên thăm chỉ còn cách nhờ nhà trọ xung quanh để mọi người ở ghép”. Cô Nguyệt ở Điện Biên lên Pa Tần dạy học nhưng trường không có nhà công vụ nên buộc phải thuê nhà trọ.

Căn phòng trọ đối diện là nơi ở của cô Lò Thị Inh - Hiệu trưởng Trường Mầm non Nậm Ban. Cô Inh chia sẻ: “Nhà trường chưa có nhà công vụ nên các giáo viên phải thuê trọ ở. Mỗi tháng cũng gần 1 triệu đồng nên nhiều giáo viên ở ghép với nhau để tiết kiệm chi phí”.

Theo cô Inh, nhà trường có 23 cán bộ, giáo viên, nhân viên thì hơn chục người ở xa đến phải thuê trọ. Nhà trường mong muốn được đầu tư xây dựng nhà công vụ để giáo viên yên tâm trong công tác. “Nếu có được căn nhà công vụ kiên cố, các giáo viên sẽ yên tâm ở lại lâu dài với học trò, với vùng cao”, cô Inh bộc bạch.

Ở vùng cao Lai Châu hiện còn nhiều trường học chưa có phòng công vụ giáo viên. Nhiều điểm trường cách trung tâm xã hàng chục cây số, giáo viên buộc phải ở lại nhưng không có chỗ ở ổn định. Không ít thầy cô phải thuê phòng tạm, chấp nhận di chuyển mấy chục cây số đi về trong ngày hoặc ở nhờ nhà dân. Mùa mưa bão, nguy cơ sạt lở luôn rình rập, ảnh hưởng đến an toàn và sức khỏe.

Nhà công vụ được các đơn vị tài trợ cho giáo viên Trường THCS & THPT Bình Trung, xã Nghĩa Tá, Thái Nguyên. Ảnh: Phương Thảo

Ông Phạm Quốc Bảo - Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Chà, xã Mường Mô, thông tin: “Không ít giáo viên trẻ sau vài năm công tác phải xin chuyển đi vì điều kiện sinh hoạt quá khó khăn. Mỗi người rời đi là thêm một lỗ hổng trong đội ngũ”.

Trường PTDTBT Tiểu học Yên Lỗ nằm tại xã vùng khó Thiện Hòa, tỉnh Lạng Sơn. Theo ông Lâm Văn Vản - Phó Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Yên Lỗ, nhà công vụ ở điểm trường chính sử dụng từ hơn 20 năm nay, với 5 phòng ở, không có công trình phụ khép kín.
Do điều kiện hạn chế, 12 giáo viên và nhân viên phải ở ghép trong các phòng chật hẹp. Còn tại điểm trường Khuổi Chặng, dù có 7 giáo viên nhưng chưa có phòng công vụ. Việc di chuyển giữa điểm trường và nơi cư trú xa xôi, phải đi qua sông khiến đường đến trường của thầy cô gặp nhiều trắc trở.

Khu tập thể dành cho giáo viên tại điểm trường chính của Trường PTDTBT Tiểu học Trà Leng 1 (xã Trà Leng, TP Đà Nẵng) hiện có 4 phòng, nhưng thực tế, giáo viên ở lại lên tới gần 20 người.

Do thiếu chỗ ở, nhà trường phải tận dụng mọi không gian có thể. Có phòng ba, bốn người ở chung; phòng nào có diện tích nhỏ thì chỉ hai người; thậm chí có giáo viên phải ngủ tạm trong thư viện. Ban giám hiệu cũng không ngoại lệ - Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng phải sử dụng phòng làm việc làm nơi nghỉ qua đêm.

Những thầy cô ở cùng gia đình hoặc có con nhỏ buộc phải thuê nhà dân gần trường để ở trọ. Ông Lê Huy Phương - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, hiện, trường có 3 giáo viên phải thuê trọ bên ngoài với chi phí từ 1 đến 1,5 triệu đồng mỗi tháng.

Dãy nhà trọ của các giáo viên ở Nậm Ban. Ảnh: Hà Thuận

Mái ấm công đoàn giữ chân giáo viên vùng khó

Trong một thời gian dài, nhiều giáo viên của Trường THCS & THPT Bình Trung (xã Nghĩa Tá, Thái Nguyên) phải sinh hoạt trong khu nhà gỗ xuống cấp trầm trọng, vừa không đảm bảo an toàn vừa ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

Trước thực trạng đó, năm 2023, Công đoàn ngành các trường đại học đã hỗ trợ xây dựng một nhà cấp bốn ba gian cho 9 giáo viên. Tiếp đó, tháng 11/2024, Công an tỉnh Bắc Kạn (nay là Công an tỉnh Thái Nguyên) tiếp tục hỗ trợ xây dựng 2 khu nhà công vụ gồm 16 phòng khép kín với đầy đủ tiện nghi sinh hoạt, bếp tập thể và khu vệ sinh hiện đại.

“Sự hỗ trợ kịp thời này không chỉ giúp nhà trường tháo gỡ khó khăn về cơ sở vật chất, mà còn là nguồn động viên to lớn đối với đội ngũ giáo viên nơi đây. Nhờ đó, các thầy cô càng thêm vững tin, gắn bó với nghề, với học trò”, ông Vũ Đức Mẫn - Hiệu trưởng nhà trường, xúc động nói.

Tương tự, Trường THPT Hiền Đa (xã Hùng Việt, Phú Thọ) hiện có gần 20 cán bộ, giáo viên thường xuyên di chuyển quãng đường từ 30 - 40km mỗi ngày để đến trường. Trong điều kiện bình thường, việc đi lại đã nhiều vất vả. Đặc biệt, trong những ngày mưa lũ hoặc mùa thi, tình hình càng thêm khó khăn.

Năm 2024, cầu Phong Châu - tuyến giao thông huyết mạch kết nối các địa bàn lân cận - bị gãy do ảnh hưởng của bão Yagi, việc đi lại trở nên đặc biệt khó khăn và nguy hiểm. Nhiều giáo viên buộc phải đi đường vòng xa hàng chục cây số hoặc thuê trọ tạm gần trường trong điều kiện thiếu thốn, không đảm bảo sinh hoạt.

Trước thực trạng đó, Công đoàn Giáo dục Việt Nam cùng các đơn vị hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà công vụ mới kiên cố, đảm bảo điều kiện sinh hoạt ổn định cho giáo viên Trường THPT Hiền Đa với kinh phí ước tính khoảng 828 triệu đồng. Ngoài ra, các hạng mục phụ trợ như sân, lối đi, tường rào... dự kiến chi phí thêm 200 triệu đồng, nâng tổng mức đầu tư lên 1 tỷ đồng.

Theo ông Nguyễn Ngọc Ân - Chủ tịch Công đoàn Giáo dục Việt Nam, hỗ trợ xây dựng nhà công vụ không chỉ nhằm khắc phục hậu quả thiên tai, mà còn thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự tri ân và đồng hành của tổ chức công đoàn đối với đội ngũ nhà giáo đang ngày đêm bám trường, lớp tại các địa bàn khó khăn.

Cũng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, nhiều năm qua, Quỹ Mái ấm Công đoàn của Liên đoàn Lao động tỉnh đã hỗ trợ nhiều trường học trên địa bàn xây dựng nhà công vụ giáo viên. Theo ông Nguyễn Minh Tiến - Chủ tịch Công đoàn các cơ quan Đảng tỉnh Phú Thọ, nguyên Chủ tịch Công đoàn ngành Giáo dục tỉnh Phú Thọ, xây dựng nhà công vụ giáo viên chủ yếu phụ thuộc vào kinh phí, huy động các nguồn của nhà trường.

“Hiện đời sống, thu nhập của giáo viên còn nhiều khó khăn nên có nhà công vụ dành cho giáo viên ở xa là cần thiết. Tuy nhiên, việc này còn phụ thuộc vào kinh phí của từng trường, không phải trường nào cũng xây được nhà công vụ. Công đoàn ngành đã yêu cầu công đoàn các trường rà soát đời sống giáo viên, lập danh sách người hoàn cảnh khó khăn, đề xuất công đoàn ngành hỗ trợ”, ông Tiến nói.

Khánh thành và bàn giao công trình nhà công vụ giáo viên Trường THPT Hiền Đa, xã Hùng Việt, Phú Thọ. Ảnh: Lê Cường

Khó giải quyết triệt để

Xây đủ và cải tạo lại nhà công vụ là nhiệm vụ bức thiết. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả chính sách này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ ngân sách Nhà nước và huy động nguồn lực xã hội hóa.

Đơn cử như Lai Châu, với địa hình hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn, nhất là vào mùa mưa, việc vận chuyển vật liệu lên vùng cao tốn kém, khiến chi phí xây dựng nhà công vụ tăng cao. Trong khi đó, nguồn vốn đầu tư cho giáo dục còn hạn hẹp, phần lớn tập trung cho xây dựng phòng học và cơ sở dạy học chính.

Công tác xã hội hóa giáo dục ở vùng cao còn yếu, chưa thu hút được nhiều nguồn lực xã hội tham gia. Nhiều dự án hỗ trợ từ Trung ương và tổ chức phi chính phủ chỉ dừng ở việc đầu tư lớp học, thiết bị, chưa có hạng mục riêng cho nhà công vụ giáo viên.

Hay như tỉnh Cao Bằng, thực tế cho thấy, để đáp ứng nhu cầu hơn 600 nhà công vụ cho giáo viên, cần nguồn kinh phí lên tới hơn 288 tỷ đồng. Đây là con số lớn so với khả năng tự cân đối của ngân sách địa phương.

Còn tại Trường PTDTBT Tiểu học & THCS Trà Vân (xã Trà Vân, TP Đà Nẵng) dù 38 giáo viên có nhu cầu nhưng khu nhà công vụ chỉ có 6 phòng ở cấp 4. Mỗi phòng có sức chứa tối đa 4 người. Trong số này, một cô giáo đang nuôi con nhỏ được ưu tiên phòng riêng nên chỉ 20 thầy cô có chỗ ở tại khu tập thể của trường.

Để giải quyết hết chỗ ở cho thầy, cô giáo yên tâm công tác, nhà trường ngăn phòng ăn cũ của trường tiểu học trước đây làm 3 phòng ở. Ngoài ra, nhà trường còn tận dụng 1 phòng ở của học sinh tại khu nội trú để bố trí cho 3 thầy giáo và một nhân viên y tế vừa ở vừa trực đêm. Dù điều kiện ăn ở, sinh hoạt của thầy, cô giáo chật chội và thiếu tiện nghi nhưng nhà trường chưa có giải pháp nào có thể khắc phục.

Trường PTBTBT Tiểu học Trà Leng 1 được phê duyệt dự án xây dựng khu nhà công vụ cho giáo viên với quy mô 8 phòng. Công trình dự kiến có tổng kinh phí hơn 1 tỷ đồng, nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia và ngân sách địa phương hỗ trợ thêm.

Ngoài ra, từ nguồn xã hội hóa do các câu lạc bộ, đội nhóm thiện nguyện vận động hỗ trợ, 7/11 điểm trường lẻ của nhà trường đã có nhà công vụ được xây dựng kiên cố hóa. 4 điểm trường còn lại, do đường giao thông chưa có, người dân chỉ đi lại bằng các lối mòn băng rừng nên chưa thể vận chuyển vật liệu để xây dựng được phòng học và phòng ở cho giáo viên.

“Thiếu hụt nhà công vụ tác động rất lớn đến đời sống và tâm lý của giáo viên. Không có nơi ở ổn định, giáo viên thường xuyên phải di chuyển hoặc sống tạm bợ trong điều kiện không đảm bảo, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tinh thần và khả năng tập trung vào công việc”. - Ông Bế Minh Đức - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng

Nhóm PV

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/linh-hoat-giai-phap-thuc-hien-kien-co-hoa-nha-cong-vu-cho-giao-vien-post754346.html