Lĩnh vực AI tỏa sáng tại Nobel 2024

10 giờ trướcBài gốc

Giải Nobel Vật lý năm 2024 đã được trao cho hai nhà tiên phong trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), điều này thực sự khiến nhiều người bất ngờ. Vào ngày 8 tháng 10, Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển công bố Giải Nobel Vật lý năm 2024 được trao cho nhà khoa học người Mỹ John Hopfield và nhà khoa học người Canada gốc Anh Geoffrey Hinton vì "những khám phá và phát minh cơ bản khởi nguồn cho sự phát triển của ngành khoa học máy tính với mạng nơron nhân tạo".

Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển công bố Giải Nobel Vật lý năm 2024 được trao cho nhà khoa học người Mỹ John Hopfield và nhà khoa học người Canada gốc Anh Geoffrey Hinton.

Trong hai nhà khoa học này, ông Jeffrey Hinton được công chúng biết đến nhiều hơn. Ông Hinton được mệnh danh là "Bố già của AI" . Năm 2018 ông được trao giải Turning - giải thưởng danh giá trong lĩnh vực học máy, hay còn được mệnh danh là "Giải Nobel Máy tính". Đây là một trong những tiến bộ lớn của ngành khoa học hiện đại và có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển của AI. Ngoài ra, ông còn thu hút sự chú ý vì liên tục lên tiếng kêu gọi đảm bảo an toàn cho AI. Giải thưởng này cũng đưa Jeffrey Hinton trở thành nhà khoa học đầu tiên trong lịch sử giành được cả giải Turning và giải Nobel Vật lý.

Trong những dự đoán khác nhau trước khi giải thưởng được công bố, tên của 2 nhà khoa học giành chiến thắng này gần như chưa từng xuất hiện. Tuy nhiên, nhìn lại kết quả nghiên cứu của hai nhà khoa học, không khó để hiểu vì sao họ lại giành được giải thưởng. Như Ủy ban Giải thưởng Nobel đã nhận xét: "Mặc dù máy tính không thể suy nghĩ, nhưng máy móc hiện nay có thể bắt chước các chức năng như trí nhớ và học tập như con người. Những người đoạt giải vật lý năm nay đã góp phần đạt được mục tiêu này".

Khi sự bất ngờ trong cộng đồng vật lý vẫn chưa hết, thì một ngày sau, giải Nobel Hóa học lại tiếp tục vinh danh cho lĩnh vực AI.

Vào ngày 9 tháng 10, Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển thông báo rằng Giải Nobel Hóa học năm 2024 được trao cho David Baker để ghi nhận những đóng góp của ông trong việc nghiên cứu về protein. Giải Nobel Hóa học năm 2024 còn được trao chung cho Demis Hassabis, CEO của Google DeepMind và John Jumper, nghiên cứu cấp cao tại Google DeepMind tại Anh vì những đóng góp của họ trong các công trình nghiên cứu giải mã bí ẩn về cấu trúc protein thông qua AI.

Ba nhà khoa học David Baker, Demis Hassabis và John M. Jumper đoạt giải Nobel Hóa học 2024.

Ủy ban Giải thưởng Nobel cho biết mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) có tên “AlphaFold2” do Demis Hassabis và John Jumper phát triển đã giúp hiện thực hóa giấc mơ trong suốt 50 năm trong lĩnh vực này. Với sự hỗ trợ của mô hình này, họ có thể dự đoán cấu trúc của gần 200 triệu protein được xác định bởi các nhà khoa học trước đây. Kể từ đó, AlphaFold2 đã được sử dụng bởi hơn 2 triệu người từ 190 quốc gia.

Trong mùa giải Nobel 2024, ba giải thưởng khoa học Y sinh, Vật lý và Hóa học đều đã được công bố, và lĩnh vực AI thực sự đã tỏa sáng với nhiều “chiến thắng nhất”.

Theo Shi Yu, giáo sư Khoa Vật lý tại Đại học Phúc Đán của Trung Quốc, nghiên cứu và phát triển quan trọng của học máy có mối liên hệ chặt chẽ với vật lý. Một mặt, vật lý đã vượt qua các lĩnh vực truyền thống và có phạm vi nghiên cứu rộng hơn. Mặt khác, khi các công cụ AI được sử dụng rộng rãi, ngày càng có nhiều nhà nghiên cứu khoa học sử dụng học máy để tiếp tục mở rộng ranh giới nghiên cứu về vật lý, hóa học, Y sinh.. v.v.

Liu Haiyan, giáo sư Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, cho biết giải thưởng dành cho AlphaFold2 nằm trong sự mong đợi của ông, nhưng ông không ngờ nó lại đến “nhanh và sớm như vậy”.

Ngoài ra, Giải Nobel năm nay cũng khơi dậy những cuộc thảo luận chuyên sâu về nghiên cứu chéo trong cộng đồng khoa học. Trong những năm gần đây, giải Nobel Vật lý ngày càng ưu ái những nghiên cứu liên ngành trên nhiều lĩnh vực. Từ giải thưởng năm 2020 dành cho nhà toán học Penrose, đến giải thưởng năm 2021 dành cho các nhà khí tượng học Manabe Shuro và Klaus Hasselmann, những người nghiên cứu các hệ thống phức tạp, cho đến Hopfield và Hinton năm nay, những người nhận giải đều là những “bậc thầy xuyên biên giới”.

Nhà hhoa học Geoffrey Hinton.

Giải thưởng Nobel Vật lý và Hóa học năm nay được trao cho các nhà khoa học trong lĩnh vực AI không chỉ là sự khẳng định cho những đóng góp xuất sắc của họ mà còn là một phát hiện sâu sắc đối với cộng đồng khoa học, cho thấy khám phá khoa học trong tương lai, sự giao thoa giữa công nghệ và các ngành học đã trở thành chuẩn mực. Lĩnh vực AI, với tư cách là một trong những động lực cốt lõi trong quá trình hội nhập này, sẽ thúc đẩy nghiên cứu khoa học để liên tục đột phá khỏi khuôn khổ truyền thống, đạt được sự đổi mới cả về chiều sâu lẫn chiều rộng.

Hồng Hà

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/linh-vuc-ai-toa-sang-tai-nobel-2024-271919.htm