Lò cyclotron duy nhất tại khu vực phía Nam, đặt tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM), chuyên sản xuất thuốc đồng vị phóng xạ 18F-FDG phục vụ cho việc chụp PET/CT đã tạm ngừng hoạt động để thay thế bằng thiết bị hiện đại hơn, dự kiến kéo dài 6 tháng.
Trong 15 năm vận hành, lò này cung cấp thuốc cho các bệnh viện lớn tại TPHCM như Chợ Rẫy, Ung Bướu và Quân y 175, nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu.
Việc gián đoạn khiến hệ thống chụp PET/CT tại các bệnh viện trên phải “đắp chiếu”, đẩy bệnh nhân vào tình thế khó khăn khi chẩn đoán ung thư, bệnh tim mạch và thần kinh.
Bác sĩ Phạm Thanh Việt, Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết nâng cấp lò cyclotron nhằm cải thiện chất lượng cung ứng dài hạn.
Tuy nhiên, trong thời gian này, khu vực phía Nam thiếu nguồn cung 18F-FDG buộc bệnh nhân phải tìm đến các bệnh viện miền Bắc hoặc ra nước ngoài để chụp. Mỗi ngày, Bệnh viện Chợ Rẫy có hơn 10 bệnh nhân được chỉ định chụp PET/CT. Trước mắt, người bệnh có thể được hướng dẫn chẩn đoán bằng CT hoặc MRI nhưng hiệu quả không tương đương PET/CT trong một số trường hợp.
Chụp PET/CT cho người bệnh tại Bệnh viện Ung bướu TPHCM. Ảnh: BVCC
Theo lãnh đạo Bệnh viện Ung Bướu, bệnh viện thực hiện hơn 10 ca PET/CT mỗi ngày. Đơn vị đang đề xuất dự án đầu tư công để xây dựng lò cyclotron riêng, giảm phụ thuộc vào Bệnh viện Chợ Rẫy.
Vấn đề thiếu hụt 18F-FDG không mới. Năm 2024, nhiều cơ sở y tế tại TPHCM đã gặp khó khăn vì thiếu thuốc phóng xạ. Với thời gian bán hủy chỉ 110 phút, 18F-FDG phải được sử dụng ngay sau sản xuất, khiến việc vận chuyển từ nơi khác về là bất khả thi.
Tại TPHCM, đơn vị sản xuất nguồn thuốc phóng xạ còn lại được cấp phép là Công ty CP Y học Rạng Đông. Tuy nhiên, hệ thống sản xuất thuốc phóng xạ được đánh giá "hiện đại nhất Đông Nam Á" này vẫn chưa thể vận hành được do nhiều vướng mắc về pháp lý. Sở Y tế TPHCM đã kiến nghị ngành chức năng tháo gỡ thủ tục để đưa nhà máy của chi nhánh Công ty cổ phần Y học Rạng Đông tại TP Thủ Đức đi vào hoạt động.
PET/CT là kỹ thuật tiên tiến, kết hợp chụp PET và CT, giúp phát hiện sớm tổn thương ung thư, di căn, đánh giá hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, đây là một giải pháp tốn kém, với chi phí mỗi lần từ 20 đến 35 triệu đồng, chưa kể phơi nhiễm phóng xạ cao.
Theo thống kê của Globocan năm 2022 cho thấy, tại Việt Nam tỷ suất mắc ung thư mới là 150,8/100.000 dân. Đồng thời, số ca tử vong do ung thư lên đến 120.184 ca.
Ở nam giới, ung thư gan chiếm tỷ lệ cao nhất (19,7%), tiếp theo là ung thư phổi (17,7%) và ung thư dạ dày (11%). Ở nữ giới, ung thư vú chiếm tỷ lệ cao nhất (28,9%), kế đến là ung thư phổi (8,7%) và ung thư đại trực tràng (8,7%).
Phương Thúy