Lỗ hổng lớn trong 'đường dây' chạy giám định tâm thần

5 giờ trướcBài gốc

Hoàng Tất Thành, Lục Thị Thanh Bình, Lại Thành Trung (từ trái qua). Ảnh: Bộ Công an

Lộ diện cán bộ tiếp tay tội ác

Báo GD&TĐ số 151 (ra ngày 25/6/2025) có bài viết “Bóng tối sau cánh cửa Viện Pháp y tâm thần Trung ương: Mua bán bệnh án tâm thần, mở động ăn chơi”.

Bài viết đã thông tin về việc Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT), Công an TP Hà Nội đã khởi tố vụ án hình sự Tàng trữ trái phép chất ma túy, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, đưa hối lộ, nhận hối lộ, môi giới hối lộ và lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ xảy ra tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Hà Nội và tỉnh Thanh Hóa.

Đồng thời, khởi tố và áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với 40 người (trong đó 36 bị can là lãnh đạo, cán bộ Viện Pháp y tâm thần Trung ương, 2 bị can là bệnh nhân đang chữa bệnh tâm thần bắt buộc).

Đến ngày 2/7, theo Bộ Công an, Công an TP Hà Nội đã bắt giữ thêm 3 lãnh đạo Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực miền núi phía Bắc. Theo tài liệu điều tra, từ đầu năm 2025, vợ chồng Nguyễn Thị Mai Anh (SN 1979, thường trú ở Thanh Xuân Trung, Hà Nội), Lê Văn Đông (SN 1978) đang bị bắt buộc chữa bệnh tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương đã thông qua một số bác sĩ tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương móc nối, làm quen với lãnh đạo của Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực miền núi phía Bắc.

Từ đó, Mai Anh đã 2 lần hối lộ nhóm 3 người là Hoàng Tất Thành (SN 1967, ở Hà Nội, Giám đốc Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực miền núi phía Bắc), Lục Thị Thanh Bình (SN 1973, ở Phú Thọ, Phó Giám đốc Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực miền núi phía Bắc) và Lại Thành Trung (SN 1979, ở Phú Thọ, Phó Trưởng Khoa Cận lâm sàng, giám định viên Trung tâm Pháp y tâm thần miền núi phía Bắc) với tổng số tiền khoảng 400 triệu đồng nhằm “chạy” giám định kết quả tâm thần cho người quen.

Sau khi nhận tiền, dù biết rõ những người này đều chưa đến mức mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi, nhưng Hoàng Tất Thành, Lục Thị Thanh Bình và Lại Thành Trung đã cố tình cùng nhau viết vào hồ sơ bệnh án các triệu chứng bệnh tâm thần để hợp thức hóa kết luận giả mạo và làm sai lệch hồ sơ bệnh án tâm thần nhằm đưa ra kết luận giữ nguyên chẩn đoán cũ - đã bị làm sai lệch của Viện Pháp y tâm thần Trung ương (khi cơ quan điều tra trưng cầu giám định lại).

Căn cứ vào tài liệu thu thập được, Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội đã ra quyết định khởi tố bị can đối với Hoàng Tất Thành, Lục Thị Thanh Bình, Lại Thành Trung về tội “Nhận hối lộ”.

Công an TP Hà Nội đang mở rộng vụ án, đồng thời đề nghị các cơ quan tư pháp trong cả nước rà soát lại các vụ án, vụ việc có các đối tượng được đưa đi giám định pháp y tâm thần tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương trong 5 năm trở lại đây.

Đặc biệt là rà soát các đối tượng có hành vi phạm tội rất nghiêm trọng có nhiều tiền án tiền sự, có điều kiện kinh tế, phạm tội về ma túy, giết người, đánh bạc hoặc các tội phạm về kinh tế chức vụ, nhưng trước khi phạm tội không có hồ sơ, bệnh án tâm thần.

Khi được cơ quan tư pháp áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú thì đến các bệnh viện để khám và điều trị tâm thần. Với những trường hợp có nghi vấn thì trao đổi lại với Công an Hà Nội để tiếp tục điều tra làm rõ.

Xử lý nghiêm

Vụ án tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương không chỉ phơi bày sự suy thoái đạo đức nghề nghiệp mà còn bộc lộ những lỗ hổng nghiêm trọng trong hệ thống giám định pháp y tâm thần. Chỉ cần vài trăm triệu đến vài tỷ đồng, một người đang đối mặt với án tù có thể được biến hóa thành người mắc bệnh tâm thần, đủ để thoát khỏi vòng tố tụng.

Đây không phải là lần đầu tiên, bệnh án tâm thần trở thành chiếc áo giáp cho tội phạm. Trước đó, từng có nhiều vụ bị phát hiện, như năm 2018, tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 đã có 1 bác sĩ bị truy tố vì làm giả hồ sơ cho tội phạm ma túy…

Chia sẻ với báo chí, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Hà Nội, Đào Thịnh Cường cho biết: Vì lợi nhuận, các đối tượng là y, bác sĩ của viện đã cấu kết thông đồng với các đối tượng phạm tội làm sai tất cả các quy định kể cả trong quá trình khám chữa bệnh, gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng uy tín các cơ sở y tế và gây hiểu lầm đối với cơ quan pháp luật. Đây là hành vi tội ác cần được xử lý nghiêm minh nhằm răn đe, bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật.

Trao đổi với Báo GD&TĐ, Thượng tá Đào Trung Hiếu, chuyên gia tội phạm học (Bộ Công an) cho biết, theo Điều 21 Bộ luật Hình sự năm 2015, những người thực hiện hành vi gây nguy hiểm cho xã hội nhưng mất năng lực thực hiện và năng lực kiểm soát hành vi thì không bị chịu trách nhiệm hình sự.

Đây là một quy định nhân văn, nhưng từ lâu đã có trường hợp lợi dụng để trốn tránh trách nhiệm hình sự. Sau khi gây án, nhiều người đã sắm cho mình một giấy chứng nhận tâm thần như một kim bài miễn tử.

“Thực tế đã có nhiều vụ phát hiện ra giấy chứng nhận pháp y về tâm thần được mua ở các cơ sở y tế. Vụ việc này đã phản ánh quy mô, tính móc nối và phức tạp của nó, bởi các đối tượng không chỉ sắm cho mình mà còn là cầu nối chạy giấy bệnh án tâm thần cho các đối tượng phạm tội khác.

Điều này phản ánh rất lớn lỗ hổng trong cơ chế kiểm soát quyền lực trong hoạt động giám định tâm thần, đặt ra yêu cầu buộc chúng ta phải có sự xem xét, chỉnh sửa hoàn thiện lại hệ thống cơ quan giám định tư pháp, đặc biệt là giám định tâm thần”, ông Hiếu nói.

Ông Hiếu cũng đề xuất, cần phải thành lập 1 viện giám định pháp y tâm thần cấp quốc gia (trực thuộc Tòa án tối cao hoặc cấp bộ), không ỷ lại y tế cơ sở. Hoạt động giám định này cần phải đưa về cơ quan trên.

Thành phần là các nhân sự y tế, bên cạnh đó có sự giám sát của công an, viện kiểm sát, chuyên gia tâm thần học, đặc biệt có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài với các thiết bị tối tân về test.

Bên cạnh đó, cần công khai, số hóa các hoạt động giám định tâm thần, mã hóa bệnh nhân để bất cứ cơ quan chức năng nào cũng có thể kiểm tra, kiểm chứng quy trình thực hiện, đảm bảo không có sự tiếp xúc vật lý giữa người trực tiếp đưa ra kết luận và người khám.

“Công tác giám định khoa học cần có quá trình điều tra chi tiết toàn bộ quá trình sinh sống và hoạt động của bệnh nhân từ lúc sinh ra đến lúc lớn lên. Người giám định phải được kiểm tra, kiểm soát sự liêm chính của họ trong quá trình hành nghề…”, Thượng tá Đào Trung Hiếu cho biết.

Đăng Chung

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/lo-hong-lon-trong-duong-day-chay-giam-dinh-tam-than-post738326.html