Lỗ hổng trong quản lý, kiểm soát xe 'hai khúc' biển số Lào - Bài cuối: Nút thắt chưa được tháo gỡ

7 giờ trướcBài gốc

Khi được yêu cầu làm rõ căn cứ pháp lý cho việc này, các cơ quan chức năng liên quan lại trả lời vòng vo, né tránh trọng tâm câu hỏi hoặc không thể đưa ra câu trả lời. Những phản hồi thiếu minh bạch này càng làm dấy lên lo ngại về lỗ hổng trong công tác kiểm tra, giám sát tại cửa khẩu.

Doanh nghiệp vận tải trong nước không thể cạnh tranh với dòng xe "hai khúc" khi tổng trọng tải loại xe này từ 50-60 tấn lớn hơn nhiều so với những dòng xe tương đương ở trong nước. Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN

Áp lực cho cơ quan quản lý nội địa

Thực trạng xe "hai khúc" biển kiểm soát Lào với trọng tải lớn lưu thông ở Việt Nam đã được phản ánh rất nhiều. Ngày 20/12/2022, Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan) cũng có văn bản 5516/TCHQ-GSQL yêu cầu Cục Hải quan (nay là Chi cục Hải quan) các tỉnh, thành phố thực hiện một số biện pháp kiểm soát đối với phương tiện quá tải, quá khổ giới hạn vận chuyển hàng hóa chịu sự giám sát của hải quan. Theo đó, không giải quyết thủ tục hải quan thông quan nhập cảnh, kẹp chì hải quan đối với phương tiện hàng hóa chở quá tải trọng.

Hai tháng sau, ngày 3/2/2023, Tổng cục Hải quan tiếp tục có công văn hỏa tốc số 460/TCHQ-GSQL chỉ rõ nếu các cơ quan chức năng trong nội địa kiểm tra phát hiện phương tiện vận tải vi phạm quy định về quá khổ, quá tải, phương tiện chở thùng hàng tự chế container được cơ quan hải quan niêm phong kẹp chì, cho thông quan lưu thông nội địa thì Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh, thành phố xem xét xử lý trách nhiệm, điều chuyển khỏi vị trí công tác đối với lãnh đạo Chi cục và các công chức liên quan đến việc thực hiện thủ tục hải quan cho các phương tiện vận tải này.

Trong khi nhiều địa phương thực hiện nghiêm các biện pháp kiểm soát về quá khổ quá tải thì tại Cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh), mỗi ngày có hàng chục đến hàng trăm lượt xe "hai khúc" được thông quan gây khó khăn cho công tác kiểm tra, kiểm soát nội địa.

Thượng tá Nguyễn Nam Hồng, Phó Trưởng phòng Phòng Cảnh sát giao thông (Công an tỉnh Nghệ An) cho biết, xe "hai khúc" thuộc loại xe ô tô kéo rơ moóc nhiều cụm trục với khoảng cách tính từ tâm lỗ chốt kéo của thanh kéo đến tâm trục trước hoặc điểm giữa của cụm trục trước của rơ moóc đo theo mặt phẳng nằm ngang của thanh kéo lớn hơn hoặc bằng 3 mét được quy định tại điểm b, khoản 3, Điều 15, Thông tư 39/2024/TT-BGTVT. Khối lượng toàn bộ của tổ hợp xe này không quá 45 tấn. Thế nhưng, không hiểu vì sao lực lượng chức năng tại cửa khẩu vẫn cho thông quan gây khó khăn trong công tác quản lý nội địa.

Lý giải khó khăn trong công tác quản lý, Thượng tá Nguyễn Nam Hồng, dẫn lại khoản 3, điều 46, chương VII của Nghị định thư thực hiện Hiệp định tạo điều kiện thuận lợi cho phương tiện cơ giới đường bộ qua lại biên giới giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào quy định việc kiểm tra xe quá khổ, quá tải chỉ được thực hiện một lần tại cửa khẩu hoặc trạm kiểm tra tải trọng xe nơi gần biên giới nhất.

Cũng theo Thượng tá Nguyễn Nam Hồng, hiện nay, các cửa khẩu ở Nghệ An đều không có loại phương tiện này thông quan mà từ các tỉnh khác sang. Sau khi nắm các nguồn thông tin, đơn vị đã yêu cầu lực lượng trên các tuyến tăng cường kiểm tra, xử lý tải trọng đối với loại xe này. Trong thời gian tới, sau khi có tổng hợp từ công tác kiểm tra, xử lý đơn vị sẽ có văn bản gửi cơ quan chức năng liên quan đề nghị xử lý vấn đề quá tải trọng ngay từ cửa khẩu, qua đó, giúp giảm tải áp lực cho lực lượng giao thông trong vùng nội địa.

Đoàn xe nối thùng đổ đèo trên Quốc lộ 8A đoạn qua tỉnh Hà Tĩnh trước khi về Cảng Cửa Lò (Nghệ An). Ảnh: Hữu Quyết/TTXVN

Buông lỏng quản lý?

Những lỗ hổng trong công tác quản lý xe "hai khúc" ở Việt Nam trong những năm qua đã được các doanh nghiệp trong nước phản ánh, cơ quan quản lý đã có nhiều văn bản hướng dẫn xử lý. Tuy nhiên, thực tế trên các cung đường từ Cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo về cảng Cửa Lò (Nghệ An) dòng xe này vẫn vô tư lưu thông.

Để làm rõ những vấn đề về tình trạng xe ô tô kéo rơ moóc nhiều cụm trục loại từ 26-28 bánh gắn biển kiểm soát Lào (xe 2 khúc) với tổng trọng tải 50 đến trên 60 tấn được nhập cảnh qua Cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo như: xe "hai khúc" biển số Lào thì trọng tải xe (gồm xe + hàng) được phép vận chuyển hàng hóa với trọng tải bao nhiêu, theo quy định nào; căn cứ nào để những phương tiện này vẫn được lưu thông ở Việt Nam; việc xe "hai khúc" vận chuyển hàng hóa có trọng tải 50-60 tấn thì có được xem là hàng siêu trọng; xe "hai khúc" có phải là xe vận chuyển hàng siêu trọng, phóng viên đã có văn bản gửi Sở Xây dựng tỉnh Hà Tĩnh.

Tuy nhiên, khi trao đổi về vấn đề này, phóng viên nhận được câu trả lời khá bất ngờ qua điện thoại từ ông Nguyễn Tiến Dũng, Phụ trách Phòng Quản lý vận tải, phương tiện và người lái (Sở Xây dựng tỉnh Hà Tĩnh). Theo đó, hai phòng chuyên môn của Sở Xây dựng (gồm Phòng Quản lý vận tải, phương tiện và người lái và Phòng Quản lý kết cấu hạ tầng giao thông) đã phối hợp nhưng vẫn chưa tìm được câu trả lời thích đáng cho những nội dung phóng viên hỏi. Hiện đơn vị đang làm văn bản hỏi Cục Đường bộ Việt Nam, sau khi có kết quả sẽ cung cấp cho phóng viên.

Cùng với đó, ngày 28/5/2025, nhóm phóng viên đã gửi văn bản đến Chi cục Hải quan khu vực XI (quản lý địa bàn Nghệ An, Hà Tĩnh), đề nghị cung cấp thông tin liên quan đến trọng tải xe "hai khúc" và cơ sở pháp lý cho phép loại phương tiện này nhập cảnh, lưu thông vào nội địa. Tuy nhiên, văn bản trả lời do ông Nguyễn Thành Trung - Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực XI ký lại cho thấy nhiều nội dung "lạc đề", không đi đúng trọng tâm để làm rõ vấn đề cốt lõi.

Cụ thể, đối với câu hỏi: "Xe ô tô kéo rơ moóc nhiều cụm trục (loại từ 26–28 bánh), gắn biển số Lào - thường gọi là xe "hai khúc" - có trọng tải (gồm xe và hàng) từ bao nhiêu tấn sẽ không được làm thủ tục hải quan, thông quan, nhập cảnh, kẹp chì và từ bao nhiêu tấn thì được làm thủ tục hải quan, thông quan nhập cảnh, kẹp chì và căn cứ theo quy định nào?", ông Trung dẫn Điều 4 Hiệp định tạo điều kiện thuận lợi cho phương tiện cơ giới đường bộ qua lại biên giới Việt Nam và Lào: "phương tiện khi hoạt động trên lãnh thổ của bên kia phải tuân thủ pháp luật và quy định về giao thông vận tải về đường bộ của bên đó", cùng Thông tư số 39/2024/TT-BGTVT do Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) ban hành.

Tuy nhiên, câu trả lời chỉ dừng ở mức khái quát: "Phương tiện sẽ được thực hiện thủ tục hải quan nếu đáp ứng trọng tải giới hạn theo quy định", mà không nêu rõ mức giới hạn cụ thể, cũng không viện dẫn điều khoản chi tiết nào từ các văn bản đã nêu.

Trong khi đối với xe ô tô kéo rơ moóc nhiều cụm trục (là loại xe tương đương với xe "hai khúc") được quy định tại Thông tư số 39/2024/TT-BGTVT chỉ giới hạn tổng khối lượng từ 45 tấn. Đặc biệt, ngoại trừ nhóm xe siêu trường, siêu trọng thì theo Thông tư trên ở nước ta không có loại xe nào có trọng tải được phép lưu thông vượt 50 tấn. Như vậy, có thể thấy việc cho thông quan các xe với tổng trọng tải 50-60 tấn là có dấu hiệu vi phạm quy định pháp luật hiện hành.

Với câu hỏi khác "Hiện nay, ở Việt Nam không nhập khẩu, không đăng ký, không cho doanh nghiệp trong nước lưu thông loại xe ô tô kéo rơ moóc nhiều cụm trục (loại từ 26-28 bánh) thường gọi là "xe 2 khúc", phóng viên đề nghị làm rõ căn cứ nào để loại xe này vẫn được hải quan cho thông quan và lưu thông ở Việt Nam. Thì văn bản trả lời chỉ viện dẫn Nghị định số 69/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý ngoại thương và trả lời: "Mặt hàng này không thuộc diện cấm nhập khẩu". Đồng thời cho biết: "Trong thời gian qua, tại Chi cục Hải quan khu vực XI không phát sinh việc nhập khẩu đối với mặt hàng này". Câu trả lời này lại tiếp tục "lạc đề", né tránh, không đi vào nội dung chính mà phóng viên nêu ra.

Những bất cập trong quản lý xe "hai khúc" qua cửa khẩu không thể tiếp tục bị bỏ qua. Việc né tránh trách nhiệm, trả lời mập mờ của các cơ quan chức năng càng khiến dư luận lo ngại về lỗ hổng trong công tác kiểm tra, giám sát tại cửa khẩu. Đã đến lúc các cơ quan liên quan phải vào cuộc, hành động dứt khoát, siết chặt giám sát, xử lý nghiêm minh để lập lại trật tự, bảo vệ sự công bằng trong cạnh tranh và an toàn cho hạ tầng giao thông.

Liên quan đến vấn đề xe quá tải qua cửa khẩu, cuối năm 2022, Công an tỉnh Nghệ An phá thành công chuyên án, bắt 3 cán bộ gồm Chi cục trưởng, Đội trưởng Đội nghiệp vụ, Cán bộ Đội nghiệp vụ thuộc Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Nậm Cắn với hành vi nhận hối lộ 2 tỷ đồng để cho thông quan 5.000 lượt xe quá tải qua cửa khẩu.

Thông tấn xã Việt Nam sẽ tiếp tục theo dõi, cập nhật thông tin về vấn đề này.

Văn Tý - Xuân Tiến - Hữu Quyết (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/kinh-te/lo-hong-trong-quan-ly-kiem-soat-xe-hai-khucbien-so-lao-bai-cuoi-nut-that-chuaduoc-thao-go-20250618163810167.htm