Ít giờ trước thời điểm bước sang ngày 30-5, TP HCM xuất hiện mưa khá lớn. Như thường lệ, ngập là tình trạng không ít nơi trong thành phố phải đối mặt.
Chật vật vượt ngập
Trong bộ quần áo sũng nước, ông Lê Văn Giang, tiểu thương chợ Thủ Đức (TP Thủ Đức), dõi ánh mắt đăm chiêu nhìn ra đường, nơi hàng loạt phương tiện lưu thông giữa dập dềnh sóng nước. Bày tỏ nỗi buồn phiền trước hình ảnh quá quen mắt này, ông kể ở đây cứ mưa là dễ ngập, đã ngập thì ngập sâu.
"Những lần như thế rất khổ, sinh hoạt của người dân xáo trộn. Với tôi, hàng hóa không kịp kê cao thì gần như hỏng hết, quá trình dọn dẹp sau mưa cũng rất mệt mỏi" - ông Giang nói.
Tình trạng ngập sâu khi mưa lớn tại TP HCM năm nay tái diễn. Ảnh: ANH VŨ
Tại nhiều quận như Bình Thạnh, Gò Vấp, tình cảnh tương tự với hình ảnh người dân chật vật trên nhiều tuyến đường lênh láng nước mỗi khi mưa.
Chị Lê Thị Bích Liên, quận Gò Vấp, cho hay rất khó di chuyển qua nơi trũng. Lần ngập trước, xe chết máy, chị hì hục dắt bộ nhưng lại còn ướt nhiều hơn, do những phương tiện khác băng qua, bánh xe tạo nên "cầu vồng nước" chụp lên người.
Nữ sinh viên Trần Thị Ngà, ngụ quận 8, liệt kê hàng loạt bất tiện trong khi đi học và làm thêm như tắc đường, nơi làm việc phải đóng cửa chống nước tràn. "Có nhiều trận mưa, dù trừ thời gian và đi sớm nhưng tôi vẫn trễ học, trễ làm, mọi kế hoạch đều lỡ dở" - Ngà than.
Đài Khí tượng Thủy văn Nam Bộ và Tây Nguyên cho biết mùa mưa đã bắt đầu ở phía Nam. Trong đó, từ tháng 6 đến tháng 8, tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ trung bình nhiều năm. Tháng 9 đến tháng 11, tổng lượng mưa phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 5%-15%. Điều này càng làm dấy lên băn khoăn về ứng phó của người dân các khu vực nói chung, nhiều nơi ở TP HCM nói riêng.
Nỗ lực khắc phục
Thông tin về tình hình mưa ngập, ông Nguyễn Quang Chi, Phó trưởng Phòng Giao thông Công chánh - UBND TP Thủ Đức, cho biết khu vực chợ Thủ Đức thường xuyên ngập do địa hình trũng đón lượng nước lớn từ nhiều hướng.
Nơi đây chịu ảnh hưởng từ lưu vực đường Hoàng Diệu, Kha Vạn Cân (phía Bắc), suối Linh Tây (phía Tây Bắc), Võ Văn Ngân và rạch Cầu Ngang (phía Đông). Trong đó, rạch Cầu Ngang với bề rộng chỉ 5,3 m gây hiện tượng "thắt cổ chai" khiến nước thoát chậm.
Quá trình đô thị hóa làm mất khả năng thấm nước tự nhiên, tăng lưu lượng đỉnh mưa, khiến hệ thống thoát nước hiện tại quá tải. Một số dự án chống ngập tại chợ Thủ Đức còn chậm hoặc chưa hoàn thành, gây khó khăn trong xử lý ngập.
Trận mưa tối 29-5, người dân TP Thủ Đức, TP HCM kê bàn ghế làm dấu điểm ngập để hạn chế nguy hiểm cho người lưu thông. Ảnh: THÁI HÙNG
Theo ông Chi, thời gian qua, UBND TP Thủ Đức triển khai nhiều biện pháp phòng chống ngập, như tăng cường lực lượng tại các phường Linh Tây, Trường Thọ, Linh Đông và Linh Chiểu để hỗ trợ dân khi mưa to. Lực lượng này cũng xử lý công trình lấn chiếm, bảo đảm thoát nước thông suốt.
Trung tâm Phát triển Hạ tầng Kỹ thuật TP Thủ Đức cũng phối hợp các tổ phản ứng nhanh xử lý ngập bằng máy bơm và dọn rác trên những tuyến đường chính. Ngoài ra, cống ngăn triều được vận hành kết hợp máy bơm công suất 7.200 m³/giờ để giảm ngập tại chợ Thủ Đức. Còn trong dài hạn, TP Thủ Đức có những kế hoạch được kỳ vọng mang lại hiệu quả.
Mong không "đến hẹn lại lên"
Không chỉ TP Thủ Đức, nhiều địa phương khác tại TP HCM cũng đã triển khai hàng loạt dự án chống ngập.
Điển hình, giữa tháng 5 vừa qua, dự án cải tạo hệ thống thoát nước tại đường Nguyễn Văn Khối và Lê Văn Thọ (quận Gò Vấp) được khởi công với tổng vốn đầu tư hơn 350 tỉ đồng. Mục tiêu của dự án là xây dựng hệ thống thoát nước cho các tuyến đường trên, qua đó giải quyết tình trạng ngập lụt khu vực Công viên Làng Hoa, đường Nguyễn Văn Khối, đường Lê Văn Thọ, một phần đường Phạm Văn Chiêu và đường số 51.
Ngoài ra, dự án còn nhằm cải thiện chất lượng giao thông, nâng cao điều kiện vệ sinh môi trường và mang lại mỹ quan đô thị cho quận Gò Vấp.
Về tổng quan, theo công bố của Sở Xây dựng TP HCM, hiện thành phố có 13 tuyến đường ngập do mưa gồm Lê Đức Thọ, Quang Trung, Nguyễn Văn Khối, Đặng Thị Rành, Bạch Đằng, Thảo Điền, Quốc Hương, Nguyễn Văn Hưởng, Dương Văn Cam, Kha Vạn Cân, Quốc lộ 1 (đoạn qua TP Thủ Đức), Phan Anh, Hồ Học Lãm.
Có 6 tuyến đường ngập do triều cường gồm Huỳnh Tấn Phát, Trần Xuân Soạn, Lê Văn Lương, Đào Sư Tích, Phạm Hữu Lầu, Quốc lộ 50 đoạn qua huyện Bình Chánh. Thời gian ngập kéo dài 30 - 120 phút, tùy thuộc đỉnh triều.
Còn qua thực tế ghi nhận của phóng viên, nhiều tuyến đường khác của thành phố như Đỗ Xuân Hợp, Nguyễn Duy Trinh, Lê Văn Việt, Tô Ngọc Vân, Linh Đông, Quốc lộ 13 (TP Thủ Đức), Đinh Bộ Lĩnh, D5 (quận Bình Thạnh), ngay cả đường Lê Lợi (quận 1)… cũng bị ngập lênh láng, có lúc nước sâu cả mét trong mùa mưa năm 2024.
Mùa mưa năm nay với những gì đang diễn ra được nhiều người đánh giá đã và đang là câu trả lời cho những nỗ lực chuẩn bị và đối phó ngập.
"Không thể phủ nhận tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu hay những lý do khiến tiến độ và hiệu quả của nhiều dự án chống ngập chưa như ý. Tuy nhiên, tôi chờ đợi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa từ các cơ quan liên quan để thành phố loại bỏ hẳn vấn đề hễ mưa là ngập nhiều năm nay này" - anh Toàn, sống ở TP Thủ Đức, bày tỏ.
Nóng ruột
Dự án giải quyết ngập do triều khu vực TP HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu, còn gọi tắt là dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng, được kỳ vọng là "lá chắn ngập" vững chắc cho thành phố.
Dự án chính thức khởi công vào tháng 6-2016, dự kiến hoàn thành sau 3 năm. Tuy nhiên, đến nay chưa xác định được thời gian hoàn thành dứt điểm dù đạt khoảng 95% khối lượng. Điều này gây nóng ruột không chỉ từ phía người dân.
ÁI MY