Lo mắc ung thư, đột quỵ, rộ trào lưu chụp CT tầm soát, bác sĩ nói gì?

8 giờ trướcBài gốc

Tại Việt Nam, tim mạch và ung thư là hai căn bệnh không lây nhiễm rất phổ biến. Các bệnh lý tim mạch gây ra khoảng 200.000 ca tử vong mỗi năm ở Việt Nam, đứng đầu trong các nhóm bệnh gây tử vong (chiếm hơn 30% số ca tử vong do các bệnh mạn tính không lây nhiễm); con số này với ung thư khoảng 120.000.

Các chuyên gia cho hay trong mô hình bệnh tật về tim mạch ở nước ta, các bệnh do thấp tim, van tim có xu hướng giảm đi, nhưng các bệnh do xơ vữa động mạch như: Tăng huyết áp, bệnh động mạch vành, tai biến mạch máu não... lại có xu hướng tăng lên. Nguyên nhân liên quan rất nhiều đến chế độ dinh dưỡng, lối sống không hợp lý, khoa học; stress...

Riêng với đột quỵ, tại Việt Nam, mỗi năm có 200.000 ca mới, hơn 11.000 người tử vong và 100.000 người bị tàn phế do đột quỵ. Tỷ lệ tái phát đột quỵ từ 15-40%. Xu hướng của bệnh đã thay đổi, trước đây, bệnh chủ yếu xảy ra ở người trên 60 tuổi thì nay bệnh nhân đột quỵ ngày càng trẻ, thậm chí dưới 20 tuổi đã bị bệnh.

Lo lắng bệnh hiểm có thể xảy đến với bất kỳ ai, nhiều người dù khỏe mạnh, trẻ tuổi, cũng tìm đến các dịch vụ chụp cắt lớp vi tính (CT) toàn thân tầm soát một số loại ung thư hoặc để phát hiện xem nguy cơ đột quỵ do các bệnh lý hẹp mạch máu, xơ vữa, dị dạng về mạch máu…

Bên lề Hội thảo tiền hội nghị Ứng dụng CT Photon trong chẩn đoán tim mạch và ung bướu do Bệnh viện Đa khoa Phương Đông phối hợp Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam tổ chức, GS.TS Phạm Minh Thông, Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam, cho biết về cơ bản chụp cắt lớp vi tính (CT) có thể dùng để tầm soát ung thư và đột quỵ.

"Tuy nhiên, không phải đối tượng nào cũng cần làm, không áp dụng đại trà toàn dân, cần có chỉ định rõ ràng của bác sĩ, dựa trên yếu tố nguy cơ, độ tuổi hoặc tiền sử bệnh lý", Giáo sư Thông nhấn mạnh.

GS.TS Phạm Minh Thông, Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam. Ảnh: K.Minh

Vị giáo sư lấy ví dụ, trong tầm soát ung thư phổi, người có nguy cơ cao có thể chụp CT phổi liều thấp hay CT Photon (công nghệ mới có liều tia X cực thấp). Tương tự, với người có nguy cơ mắc tim mạch, đặc biệt là bệnh mạch vành, đái tháo đường hoặc nguy cơ đột quỵ, việc chụp CT có thể giúp phát hiện sớm tổn thương.

Theo ông, việc lạm dụng chụp CT trong việc tầm soát không những tốn kém mà còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm xạ, "ăn tia X" , nhất là nếu thực hiện nhiều lần.

"Lạm dụng 'ăn tia X' không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân người chụp mà còn làm nền phông nhiễm xạ của cả quốc gia tăng lên”, Giáo sư Phạm Minh Thông cảnh báo.

Chụp CT quá thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp và các bệnh lý ác tính khác. Do đó, vị chuyên gia khuyến cáo người dân cần làm theo chỉ định bác sĩ, thực hiện tầm soát khi cần thiết, không phải thực hiện hằng năm. Đặc biệt, cần hạn chế chụp CT ở trẻ em và phụ nữ mang thai, việc chụp cần khu trú, bảo vệ che chắn vùng chụp và đúng chỉ định.

Theo GS Thông, trong khi công nghệ cũ chỉ nhìn thấy tổn thương kích thước cỡ centimet thì CT photon với độ phân giải cao có thể phát hiện, nhận diện tổn thương ác tính chỉ vài milimet, tức là rất nhỏ, ở gan, phổi hay mạch vành cả khi chưa có dấu hiệu lâm sàng của bệnh. Thực tế, có những trường hợp bệnh nhân được phát hiện ung thư gan tái phát khi khối u mới chỉ vài milimet. Nhờ phát hiện sớm, bệnh nhân được điều trị triệt căn, tránh nguy cơ di căn.

Võ Thu

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/bac-si-noi-gi-ve-trao-luu-chup-ct-tam-soat-som-ung-thu-dot-quy-2450922.html