Lo ngại những xung đột lợi ích khi viên chức 'chân ngoài dài hơn chân trong'

6 giờ trướcBài gốc

Hôm nay (13-11), theo nghị trình làm việc của Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua hai nghị quyết quan trọng là Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 và Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2026.

Trong ngày, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thương mại điện tử và Luật Viên chức (sửa đổi).

Liên quan đến Luật Viên chức sửa đổi, dự thảo luật lần này có nhiều điểm đổi mới đột phá, đáng chú ý là quy định cho phép viên chức ký hợp đồng lao động hoặc dịch vụ, góp vốn hoặc tham gia quản trị doanh nghiệp ngoài công lập.

Nêu quan điểm về đề xuất này tại phiên thảo luận tổ hôm 22-20, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cho rằng đây là điểm mới cần thiết nhưng dễ phát sinh xung đột lợi ích. Do vậy, ông đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ cơ chế khai báo, phê duyệt cùng danh mục vị trí cấm; đồng thời quy định trách nhiệm của người đứng đầu trong việc kiểm soát và xử lý vi phạm.

Các đại biểu tham dự tại Kỳ họp 10, Quốc hội khóa XV. Ảnh: QH

Cùng băn khoăn, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM) nói bà có thể vừa làm lãnh đạo sở, ngành, vừa làm đại biểu Quốc hội vì cùng hướng tới một lợi ích chung là lợi ích của người dân, hoàn toàn không có xung đột giữa hai công việc. Tuy nhiên, nếu quy định như dự thảo có thể dẫn tới “công - tư lẫn lộn”. Chính vì thế, bà đề nghị ban soạn thảo cân nhắc kỹ về quy định này.

Còn theo đại biểu Hà Đức Minh (đoàn Lào Cai), việc cho phép viên chức tham gia hoạt động ngoài đơn vị cần gắn với nguyên tắc minh bạch, kiểm soát và giám sát rõ ràng. Ông cho rằng chỉ nên cho phép viên chức làm thêm trong lĩnh vực chuyên môn như nghiên cứu, đào tạo, tư vấn, chuyển giao công nghệ.

Ông Minh cũng nêu điều kiện ràng buộc là phải báo cáo và được cấp có thẩm quyền chấp thuận. "Không thể để viên chức tham gia doanh nghiệp hoặc đơn vị ngoài nhà nước mà không có cơ chế kiểm soát, như vậy rất dễ dẫn đến tiêu cực hoặc trục lợi" - ông Minh nói và đề nghị quy định cụ thể hình thức xử lý nếu vi phạm, như kỷ luật, giảm lương hoặc chấm dứt hợp đồng khi phát hiện viên chức lợi dụng vị trí công tác vì mục đích riêng.

Đại biểu Ngô Đông Hải (đoàn Hưng Yên) cũng nhìn nhận quy định này "rất tiến bộ", giúp phát huy chất xám. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo nguy cơ bị lợi dụng, như cách nói "chân ngoài dài hơn chân trong". Có nghĩa viên chức vào đơn vị sự nghiệp công lập không phải để cống hiến mà để "dùng lợi thế về thương hiệu, uy tín và các yếu tố vô hình khác" của đơn vị công cho mục tiêu kinh doanh bên ngoài.

"Khi viên chức tham gia các hoạt động bên ngoài thì không được sử dụng danh nghĩa, không được sử dụng thương hiệu... liên quan đến đơn vị sự nghiệp công lập mà mình đang công tác" – ông Hải đề xuất giải pháp để ngăn chặn những tiêu cực này.

Trong tham luận gửi tới hội thảo góp ý dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) do Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam tổ chức mới đây, TS. Nguyễn Thị Kim Thoa, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Bộ Tư pháp, nhấn mạnh viên chức được tuyển vào vị trí công việc trong đơn vị sự nghiệp công lập để cung cấp, duy trì dịch vụ công.

Trong tương lai, dịch vụ công sẽ được nghiên cứu chuyển cho khối tư nhân vận hành theo Nghị quyết 68. Khi đó, khối nhà nước chỉ thực hiện nhiệm vụ công thiết yếu nhằm phục vụ trực tiếp quyền con người, quyền công dân. Việc của viên chức là thực hiện nhiệm vụ được giao một cách thường xuyên, liên tục, hưởng lương theo vị trí việc làm trên cơ sở bảng lương do Nhà nước quy định. Như vậy, trong hợp đồng ký với viên chức phải bảo đảm các nghĩa vụ cơ bản của công chức theo tinh thần trên.

Bà cũng cho rằng việc viên chức vừa phải bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ theo vị trí việc làm, vừa ký hợp đồng với lao động hoặc hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác cần cân nhắc thêm.

“Điều này giúp tạo giới hạn nhất định, tránh trường hợp quy định thiếu chặt chẽ dẫn đến việc cung cấp dịch vụ công chậm trễ hoặc kém chất lượng” – theo TS. Kim Thoa.

Theo tờ trình của Chính phủ, hiện nay chưa có quy định cho phép viên chức được ký hợp đồng theo quy định của pháp luật về lao động, pháp luật về dân sự với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác để tận dụng tối đa năng lực, trình độ cũng như nâng cao thu nhập của người lao động.

Việc đề xuất như dự thảo luật sẽ giúp sử dụng nguồn lực, chất xám, năng lực, trình độ, trí tuệ từ khu vực công, mở rộng quyền của viên chức, tạo điều kiện để viên chức tăng thu nhập chính đáng bằng năng lực, trình độ và thông qua hoạt động nghề nghiệp của mình.

Đồng thời, tạo sự liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và khu vực tư; thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao…

Cơ quan thẩm tra là Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cũng tán thành với quy định nêu trên nếu việc ký kết không trái với thỏa thuận tại hợp đồng làm việc và pháp luật không cấm. Quy định mới này nhằm tận dụng năng lực, kinh nghiệm chuyên môn trong hoạt động nghề nghiệp của viên chức để đóng góp cho xã hội, tăng thu nhập chính đáng cho viên chức.

N.THẢO - Đ.MINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/lo-ngai-nhung-xung-dot-loi-ich-khi-vien-chuc-chan-ngoai-dai-hon-chan-trong-post881003.html