Lo ngại trần thuế thu nhập cá nhân 35% quá cao, chuyên gia kiến nghị giảm

8 giờ trướcBài gốc

Thuế thu nhập cá nhân của Việt Nam đang cao so với khu vực Đông Nam Á

Theo bảng tổng hợp ý kiến góp ý cho Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) do Bộ Tài chính công bố mới đây cho thấy, có nhiều ý kiến đề xuất tiếp tục hạ mức thuế suất tối đa từ 35% xuống 25%, đồng thời giãn cách hợp lý giữa các bậc và điều chỉnh ngưỡng chịu thuế để phản ánh đúng lạm phát nhằm đảm bảo công bằng, đồng thời nâng sức cạnh tranh trong khu vực, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Cụ thể, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La đề nghị tiếp tục rà soát, đánh giá tác động của từng mức lũy tiến đặc biệt là 2 mức áp thuế là 30% và 35%. Đây là mức áp thuế khá cao sau khi giảm trừ gia cảnh, cần có đánh giá tác động của mức này đối với thu nhập và hành vi của người chịu thuế, nhằm có hiệu quả trong quản lý giảm thiểu việc trốn, tránh thuế.

Thuế thu nhập cá nhân của Việt Nam cao so với khu vực Đông Nam Á

Cùng quan điểm, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An đồng ý quy định 5 bậc thuế như phương án 2 trong dự thảo, tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu giảm mức thuế suất ở các bậc để đảm bảo mức cao nhất là 25% để khuyến khích, động viên người nộp thuế.

Công ty TNHH Tư vấn thuế Deloitte Việt Nam góp ý, thực tế hiện tại, biểu thuế suất lũy tiến và mức thu nhập tính thuế từng bậc của Việt Nam đang nằm trong nhóm quốc gia đánh thuế thu nhập cá nhân cao so với khu vực Đông Nam Á. Cụ thể, hiện tại thuế suất tối đa của Việt Nam là 35% và tương đương với Thái Lan và Philippines. Trong khi đó, mức thuế suất cao nhất của Singapore là 24%, và tại Malaysia, Myanmar là 30%. Về thu nhập tính thuế, mức thu nhập tính thuế tại từng bậc thuế lại đang ở mức khá thấp so với khu vực.

Công ty Deloitte Việt Nam đề xuất sửa đổi như sau: Ngoài việc điều chỉnh biểu thuế lũy tiến như dự thảo chính sách đề ra, Bộ Tài chính cân nhắc nghiên cứu và xem xét tăng mức thu nhập chịu thuế phù hợp hơn với tốc độ phát triển nền kinh tế của quốc gia (đặc biệt đối với mức thu nhập tính thuế ở bậc cao nhất), đảm bảo tăng khả năng cạnh tranh và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc tại Việt Nam, cũng như hỗ trợ cho lực lượng lao động nội địa của quốc gia.

Đề xuất nâng ngưỡng chịu thuế cao nhất lên 200 triệu đồng/năm

Trong khi đó, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đề xuất tăng các mức chịu thuế tại bậc 2 và 3 lên mức cao hơn để phản ánh lạm phát trong giai đoạn vừa qua. Cụ thể, sửa bậc 2 thành 15 đến 45 triệu đồng (hoặc làm tròn lên 50 đồng); sửa bậc 3 thành từ 45 đến 75 triệu đồng (hoặc làm tròn lên 80 triệu đồng). Đồng thời, đề xuất tăng các mức chịu thuế suất cao (bậc 4 và 5) lên mức cao hơn để đảm bảo mục tiêu đánh thuế vào cá nhân có thu nhập cao đến rất cao. Vietcombank cũng kiến nghị thiết kế thuế suất cách biệt rõ giữa nhóm bậc thấp và nhóm bậc cao (không giãn cách đều 5% như hiện nay) để đảm bảo mục tiêu đánh thuế vào cá nhân có thu nhập cao đến rất cao.

Thuế suất 35% đối với thu nhập từ tiền công, tiền lương là quá cao so với thu nhập đầu người của Việt Nam (Ảnh minh họa)

Ngân hàng Vietcombank lý giải, việc cố định các mức chịu thuế trong thời gian dài mà không được điều chỉnh theo lạm phát sẽ khiến xảy ra tình trạng thu nhập danh nghĩa của người lao động tăng nhưng thu nhập thực tế không tăng (do lạm phát) thì người lao động vẫn bị đẩy vào bậc thuế cao hơn. Theo đó, thuế sẽ tăng nhiều hơn so với tăng thu nhập thực tế. Trong giai đoạn 2009 - 2024, lạm phát lũy kế là khoảng 55%. Tuy nhiên, biểu thuế được đề xuất chỉ đơn thuần là gộp các bậc ở biểu thuế cũ (hiệu lực từ 2009) mà không có điều chỉnh tăng mức chịu thuế. Do đó, việc điều chỉnh biểu thuế cần đảm bảo tính thực chất, phải loại trừ được tác động của lạm phát. Tương tự, các mức tại bậc 4 và 5 cũng cần được điều chỉnh theo lạm phát (tức bậc 4 phải lên ít nhất 75 triệu đồng, bậc 5 phải lên ít nhất 120 triệu đồng).

Theo Vietcombank, hiện nay, một số nước Đông Nam Á đang áp dụng ngưỡng bắt đầu chịu mức thuế suất cao nhất ở tỷ lệ cao so với GDP bình quân đầu người (ví dụ Philippines là 17 lần, Malaysia là 36 lần). Do đó, đề xuất Việt Nam áp dụng tỷ lệ ở giữa là khoảng 20 - 25 lần GDP bình quân đầu người đối với ngưỡng bắt đầu bậc 5 (ví dụ, nếu áp dụng 20 lần thì ngưỡng bắt đầu của bậc 5 là 20 × 4.600 USD/năm ÷ 12 tháng = ~ 200 triệu đồng/năm).

Biểu thuế không hợp lý sẽ làm mất đi động lực lao động

Theo phân tích của PGS.TS. Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân, mức thuế suất cao nhất nên được điều chỉnh về 25% để phù hợp hơn với thực tiễn thu nhập và đảm bảo tính công bằng, hiệu quả trong điều tiết thuế. Biểu thuế lũy tiến cần tuân thủ nguyên tắc hệ số giãn cách nhất định, đồng thời tạo động lực làm việc cho người thu nhập cao.

PGS.TS Phan Hữu Nghị cho rằng, biểu thuế lũy tiến vốn dĩ đã đảm bảo công bằng theo chiều dọc, nhưng nếu không được thiết kế hợp lý sẽ làm mất đi động lực lao động, đặc biệt trong bối cảnh thu nhập bình quân đang có xu hướng tăng nhanh.

“Thu nhập tăng 30% nhưng nếu không nới biên độ và điều chỉnh mức thuế tương ứng, người lao động sẽ chịu phần thiệt. Trong dài hạn, điều này ảnh hưởng đến tâm lý cống hiến và minh bạch trong khai thuế”, PGS.TS Phan Hữu Nghị nhận định.

Từ góc độ chính sách, ông Nghị cho rằng, biểu thuế không chỉ để thu ngân sách mà còn là công cụ định hướng hành vi. Do đó, thiết kế biểu thuế cần hài hòa giữa yêu cầu công bằng, minh bạch và khuyến khích phát triển kinh tế.

Theo nhiều chuyên gia kinh tế, thuế suất 35% đối với thu nhập từ tiền công, tiền lương là quá cao so với thu nhập đầu người của Việt Nam, không thể hiện quan điểm khuyến khích những người có tài đang được trọng dụng. Do đó, cần xem xét lại, bỏ thuế suất cao nhất 35% trong biểu thuế lũy tiến từng phần. Đồng thời, giãn khoảng cách giữa các bậc thuế trước đó lớn hơn nữa và áp dụng các thuế suất chẵn để đơn giản gồm 5%, 10%, 20% và 30%, áp dụng lần lượt như thu nhập chịu thuế bậc đầu tiên đến 20 triệu đồng (thay vì 10 triệu đồng như dự thảo); trên 20 triệu đồng đến 40 triệu đồng tính thuế 10%…

Cùng quan điểm, TS. Nguyễn Ngọc Tú, chuyên gia thuế, giảng viên Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội trăn trở, nhiều năm nay người làm công, ăn lương "còng lưng gánh thuế". Đây vốn được coi là nhóm "có tóc", thuế cứ chằn chặn nộp, gánh nặng rất lớn. Thuế suất cao nhất 35% cũng là quá cao.

"Từ khi luật Thuế thu nhập cá nhân ra đời tới nay, CPI và GDP bình quân đầu người đã tăng nhiều lần, tại sao biểu thuế lại nằm im?", TS. Nguyễn Ngọc Tú đặt câu hỏi đồng thời cho rằng: "Thuế nặng nề như vậy, sao có thể thu hút người tài về làm việc, khơi thông nguồn lực, nhân lực chất lượng cao. Phải thiết kế biểu thuế làm sao để mức trung bình đánh thuế với người làm công, ăn lương khoảng 20% là ổn".

Diệp Diệp/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/lo-ngai-tran-thue-thu-nhap-ca-nhan-35-qua-cao-chuyen-gia-kien-nghi-giam-post1230832.vov