Khói bụi bủa vây, người dân kêu cứu
Những ngày cuối năm, khi mùa cà phê bước vào cao điểm, tại thôn 7 (xã Ngọk Réo tỉnh Quảng Ngãi) lại chìm trong màn khói xám đặc quánh. Từ sáng sớm đến khuya, mùi khét nồng từ các lò sấy cà phê len lỏi vào từng ngôi nhà, quện cùng tiếng máy móc rền rĩ khiến không khí khu dân cư trở nên ngột ngạt.
Theo phản ánh của người dân, khu thu mua, xay xát và sấy cà phê tại thôn 7 được Công ty TNHH MTV Tiến Hưng Thành đầu tư từ năm 2012. Đến năm 2016, doanh nghiệp này xây dựng thêm kho, xưởng và 4 lò sấy nông sản.
Năm 2023, công ty giải thể, toàn bộ hạ tầng được chuyển giao cho ông Nguyễn Tiến Trọng tiếp tục kinh doanh. Sau khi tiếp quản, ông Trọng tiếp tục mở rộng hoạt động, xây dựng thêm 12 lò sấy mới. Trên diện tích khoảng 3.000m², sát khu dân cư. Việc sấy cà phê bằng nhiên liệu đốt thủ công khiến khói bụi phát tán dày đặc, phủ kín cả khu vực.
Cơ sở lò sấy cà phê của ông Nguyễn Tiến Trọng vẫn hoạt động phát tán khói bụi ra môi trường vào ngày 17/12.
Anh Lương Minh Vũ, một hộ dân sống gần khu lò sấy cho biết, gia đình anh đã nhiều năm chịu cảnh khói bụi mù mịt, mùi khét bủa vây cả ngày lẫn đêm. “Chúng tôi không khác gì chuột bị hun khói. Mùa cà phê đến, gia đình phải cửa đóng kín mít nhưng vẫn không chịu nổi. Trẻ con, người lớn đều ho, cay mắt, rát cổ”, anh Vũ bức xúc.
Theo anh Vũ, từ khi các lò sấy hoạt động dày đặc, cả bốn thành viên trong gia đình đều mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp, mắt và họng. Tôi không dám khẳng định bệnh tật hoàn toàn do lò sấy, nhưng khói bụi suốt ngày như vậy, cả nhà đều bệnh thì rất khó nói là không liên quan.
Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, hoạt động sấy cà phê còn gây thiệt hại trực tiếp cho sản xuất nông nghiệp.
Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, hoạt động sấy cà phê còn gây thiệt hại trực tiếp cho sản xuất nông nghiệp. “Gia đình tôi có hơn 1ha cà phê. Trước đây, mỗi năm thu hoạch gần 30 tấn, nhưng năm nay chỉ đạt khoảng 7 tấn, giảm hơn 20 tấn. Cây cà phê bị phủ bụi, sinh trưởng kém. Người dân nơi đây vừa mất mùa, vừa phải hít khói bụi mỗi ngày…”, ông Huỳnh Văn Kỷ (trú thôn 7) ngán ngẩm.
Xử phạt rồi… đâu lại vào đó
Bức xúc kéo dài, nhiều hộ dân đã liên tục gửi đơn kiến nghị, phản ánh đến chính quyền địa phương, mong sớm chấm dứt tình trạng ô nhiễm. Trước phản ánh gay gắt của người dân, tháng 11/2024, chính quyền địa phương tổ chức kiểm tra và xác định cơ sở sấy cà phê của ông Nguyễn Tiến Trọng vi phạm nhiều quy định về sử dụng đất và môi trường.
Nhà xưởng của Công ty TNHH Huy Ánh Minh - một trong 7 cơ sở thu mua, sấy, xay xát cà phê chưa đảm bảo các quy định về đất đai và môi trường. Mặc dù bị chính quyền địa phương yêu cầu tạm dừng từ ngày 9/12 nhưng cơ sở này vẫn hoạt động bình thường.
Ngày 7/1/2025, UBND xã Ngọk Wang (cũ) ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, đồng thời yêu cầu cơ sở này tạm dừng hoạt động và thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân, chỉ một thời gian ngắn sau, các lò sấy lại hoạt động trở lại, thậm chí với tần suất cao hơn khi vào mùa thu hoạch cà phê.
Trước tình trạng tái diễn, xã Ngọk Réo đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, tiến hành rà soát toàn bộ các cơ sở thu mua, sấy, xay xát cà phê trên địa bàn. Kết quả cho thấy, cơ sở của ông Trọng chưa chấp hành các biện pháp khắc phục theo quyết định xử phạt trước đó, vẫn tiếp tục lắp đặt và vận hành lò sấy trên đất nông nghiệp, không đúng mục đích sử dụng.
Sau đó, UBND xã Ngọk Réo tiếp tục có văn bản yêu cầu ông Nguyễn Tiến Trọng tạm dừng hoạt động sấy cà phê đối với các lò xây dựng sai mục đích kể từ ngày 5/12/2025 cho đến khi hoàn tất đầy đủ thủ tục về đất đai, xây dựng và môi trường.
Khói bụi phát tán từ các cơ sở sấy, xay xát cà phê, gây nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Thế nhưng, theo ghi nhận của người dân và phóng viên, các lò sấy vẫn bất chấp, hoạt động liên tục ngày đêm. Ngày 21/12, người dân trong khu vực đã quay video, ghi lại cảnh lò sấy, xay xát và chế biến cà phê vẫn vận hành, phát tán khói bụi, tiếng ồn và mùi khét lan rộng ra khu dân cư.
Ông A Tuân - Bí thư Đảng ủy xã Ngọk Réo xác nhận, trên địa bàn xã hiện có 7 cơ sở thu mua, sấy, xay xát cà phê hoạt động tự phát, chưa đảm bảo các quy định về đất đai và môi trường. Trong đó, cơ sở của hộ ông Nguyễn Tiến Trọng được xác định là “điểm nóng”, gây bức xúc kéo dài cho người dân.
“Quan điểm của xã là không vì phát triển kinh tế mà bỏ qua ô nhiễm môi trường. Đảng ủy sẽ chỉ đạo UBND xã xử lý dứt điểm, sai tới đâu xử lý tới đó. Nếu vượt thẩm quyền, xã sẽ báo cáo cấp trên để có hướng xử lý nghiêm”, ông Tuân nói.
Nguyễn Ngọc