Theo Ban quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình), trong lâm phần hiện có khoảng 50 loài rắn thuộc nhiều họ khác nhau. Trong đó, có nhiều loài rắn đặc hữu Trường Sơn, chỉ tìm thấy ở khu vực này. Chúng có giá trị nghiên cứu tiến hóa về việc thích nghi với môi trường rừng ẩm và núi đá vôi. Một số loài nằm trong diện quý hiếm hoặc nguy cấp.
Trong lâm phần Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình) hiện có khoảng 50 loài rắn thuộc nhiều họ khác nhau. (Ảnh: VQG PN-KB).
Đặc biệt, có loài rắn lục vảy lưng ba gờ (Protobothrops sieversorum). Loài này được Tiến sĩ Thomas Ziegler và cộng sự mô tả lần đầu năm 2.000 dựa trên mẫu vật thu thập từ Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.
Ban đầu, rắn lục vảy lưng ba gờ được xếp vào chi Triceratolepidophis. Nghiên cứu năm 2007 chuyển loài này vào chi Protobothrops, do quan hệ di truyền gần với các loài trong chi. Theo Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên thiên nhiên (IUCN) loài rắn này được xếp vào nhóm "nguy cấp".
Đặc điểm hình thái nổi bật của loài rắn này là ba "chiếc sừng" ở vùng mũi và 2 mí mắt tạo thành do các vảy nhô cao. Vảy lưng có gờ nổi rõ, tạo thành các đường gờ ba chiều độc đáo.
Rắn lục vảy lưng ba gờ nổi bật với những "chiếc sừng" ở vùng đầu. (Ảnh: VQG PN-KB).
Một số nghiên cứu ghi nhận chiều dài trung bình của loài rắn này là khoảng 100 - 130 cm. Màu sắc của loài rắn này thường là nâu xám với các đốm lớn màu nâu sẫm xen kẽ các vạch vàng hoặc be. Đặc điểm này giúp chúng ngụy trang hiệu quả trên nền đá vôi phủ rêu.
Đây là loài rắn chuyên hoạt động ban đêm. Thức ăn chủ yếu của chúng là chuột nhỏ, ếch, thằn lằn...
Hiện loài rắn lục vảy lưng ba gờ mới được ghi nhận tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (Việt Nam) và Khu bảo tồn đa dạng sinh học Hin Namno (Lào). Chúng phân bố chủ yếu ở vùng rừng trên núi đá vôi với độ cao khoảng 200 - 400m. Do phạm vi phân bố hẹp loài này có thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương.
Việc phát hiện loài rắn đặc biệt này này khẳng định tầm quan trọng toàn cầu của Phong Nha - Kẻ Bàng với tư cách là một "kho báu tiến hóa", nơi còn lưu giữ nhiều sinh vật độc đáo chưa được biết đến.
Hùng Trần