Trong nhiều năm, khung giờ vàng phim truyền hình Việt từng được xem là "vùng an toàn" của các câu chuyện gia đình, chính luận, nơi khán giả quen với nhịp kể chậm rãi và ít sóng gió dư luận. Nhưng thời gian gần đây, loạt tác phẩm lên sóng giờ vàng lại liên tiếp trở thành tâm điểm tranh cãi, thậm chí gây bão trên mạng xã hội. Hai cái tên nổi bật nhất là Lằn Ranh trên VTV1 và Gia Đình Trái Dấu trên VTV3, hai bộ phim khác thể loại nhưng cùng chung số phận: bị đặt dưới "kính hiển vi" của dư luận.
Lằn Ranh - Những tranh luận vượt ngoài khuôn hình
Với Lằn Ranh, tranh cãi bùng lên dữ dội từ một cảnh quay tưởng chừng chỉ là chi tiết nhỏ trong tập 38. Nhân vật Nguyệt, Phó Chánh thanh tra tỉnh, run rẩy mở thùng tiền hối lộ được ngụy trang dưới lớp hoa quả. Trong khoảnh khắc đấu tranh nội tâm, con dao trên tay cô bất ngờ cứa vào ngón tay, máu chảy loang trên thùng tiền.
Cảnh Nguyệt (Huyền Sâm) bị dao cứa tay khi mở thùng tiền hối lộ là khoảnh khắc gây tranh cãi dữ dội và được xem là hình ảnh ẩn dụ ám ảnh nhất của phim
Ngay khi phim lên sóng, mạng xã hội lập tức chia thành hai luồng ý kiến. Một bên cho rằng đây là hình ảnh ẩn dụ điện ảnh đắt giá, như lời cảnh báo "chơi dao có ngày đứt tay", rằng cái giá của việc bước qua lằn ranh liêm chính là máu, nước mắt và sự day dứt không lối thoát. Bên còn lại nghi ngờ đó chỉ là máu giả, một dụng ý dàn dựng nhằm đẩy cao kịch tính.
Khi nữ diễn viên Huyền Sâm xác nhận đây là tai nạn thật ngoài kịch bản, tranh luận lại chuyển sang câu chuyện an toàn phim trường và ranh giới giữa sự hy sinh vì nghệ thuật với rủi ro nghề nghiệp của diễn viên. Điều đáng nói là, dù khen hay lo ngại, khán giả đều thừa nhận cảnh quay này đã trở thành một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất của Lằn Ranh, khiến bộ phim chính luận vốn nặng tính chuyên môn trở nên giàu cảm xúc và ám ảnh hơn.
Không dừng lại ở đó, Lằn Ranh còn gây tranh luận qua lựa chọn diễn viên. Vai Phó Viện trưởng Viện kiểm sát của Hồng Diễm, một hình tượng quyền lực, lý trí và sắc lạnh, lại vấp phải ý kiến trái chiều từ chính những khán giả từng yêu mến cô ở các vai diễn dịu dàng trước đây.
Tạo hình và thần thái của Hồng Diễm trong vai Phó Viện trưởng Viện kiểm sát ở Lằn Ranh là lựa chọn casting gây nhiều tranh luận trái chiều về độ "sắc" và quyền lực của nhân vật
Có người cho rằng gương mặt và thần thái của nữ diễn viên vẫn "quá hiền" để hóa thân thành cán cân công lý, chưa đủ sức nặng của một người đứng đầu ngành kiểm sát. Ngược lại, cũng có ý kiến nhìn nhận đây là sự lựa chọn có chủ ý của ê-kíp, khi xây dựng một nhân vật quyền lực nhưng không phô trương, tiết chế cảm xúc và cần thời gian để bộc lộ chiều sâu. Những tranh cãi ấy cho thấy khán giả giờ đây không còn chỉ xem phim để giải trí, mà sẵn sàng phân tích casting, diễn xuất và cả tinh thần nghề nghiệp mà nhân vật đại diện.
Gia Đình Trái Dấu - Cơn sóng ức chế từ đời sống gia đình
Nếu Lằn Ranh khiến khán giả tranh luận vì tính chính luận và những lát cắt đạo đức, thì Gia Đình Trái Dấu lại trở thành đề tài bàn tán vì câu chuyện gia đình tưởng gần gũi nhưng gây ức chế. Điểm bùng nổ dư luận lớn nhất đến từ một câu thoại trong tập 10, khi nhân vật bà Ánh buông lời mỉa mai: "Chúc mừng ba mẹ cậu, thế nào mà đẻ một lần được cả trai lẫn gái".
Câu thoại của bà Ánh châm ngòi cho làn sóng tranh cãi trái chiều trên mạng xã hội
Chỉ một câu nói ngắn đã kéo theo hàng nghìn bình luận trái chiều. Người khen sâu cay, hài hước và đúng chất "phản pháo" của nhân vật; người lại cho rằng lời thoại phản cảm, vô tình củng cố định kiến giới và thiếu tinh tế trong bối cảnh xã hội hiện đại. Từ một phân cảnh kịch tính, bộ phim bị đẩy vào cuộc tranh luận rộng hơn về ranh giới của hài hước, châm biếm và trách nhiệm xã hội của kịch bản truyền hình giờ vàng.
Song, câu thoại chỉ là phần nổi của tảng băng. Xuyên suốt những tập đầu, Gia Đình Trái Dấu liên tục bị soi vì hàng loạt tình tiết bị cho là thiếu logic. Ông Phi, một cán bộ từng giữ chức trưởng phòng, sống trong căn nhà khang trang, có ô tô riêng - lại rơi vào cảnh khốn đốn đến mức phải chạy xe máy làm shipper. Bà Ánh, một nghệ sĩ múa được gia đình cưng chiều, lại được xây dựng như "công chúa tuổi U50", nhõng nhẽo, vô tư đến mức nhiều khán giả cảm thấy khó đồng cảm. Những chi tiết như giao nhầm đơn hàng, xả stress bằng cách ngâm chân nước hoa hồng hay cả gia đình náo loạn vì thú cưng mất… khiến bộ phim bị nhận xét là bi kịch hóa đời sống một cách gượng ép.
Ông Phi từ cán bộ cấp phòng, nhà cửa xe cộ đủ đầy, bỗng rơi xuống cảnh chạy shipper mưu sinh
Bà Ánh, nghệ sĩ múa U50, được xây dựng như "công chúa", vô tư và nhõng nhẽo quá mức.
Dẫu vậy, cũng có luồng ý kiến ngược lại cho rằng chính sự "chói tai" ấy đã khiến Gia Đình Trái Dấu được chú ý nhiều hơn, buộc khán giả phải tranh luận về cách xây dựng nhân vật trung niên, về việc một người phụ nữ được yêu chiều quá lâu sẽ ra sao khi buộc phải đối diện biến cố.
Khi phim giờ vàng không còn là "vùng an toàn" của truyền hình Việt
Điểm chung của cả Lằn Ranh và Gia Đình Trái Dấu là việc tranh cãi không chỉ xoay quanh đúng - sai, hay - dở, mà còn phản ánh sự thay đổi rõ rệt trong thái độ tiếp nhận của khán giả truyền hình. Phim giờ vàng không còn là "bữa cơm tinh thần" dễ dãi, mà trở thành sản phẩm văn hóa bị soi xét kỹ lưỡng từ chi tiết kịch bản, diễn xuất, casting cho đến thông điệp xã hội. Mỗi giọt máu rơi, mỗi câu thoại buông ra, mỗi lựa chọn nghề nghiệp của nhân vật đều có thể trở thành đề tài mổ xẻ. Ở một góc nhìn khác, chính những tranh luận này lại cho thấy sức sống của phim truyền hình Việt khi khán giả sẵn sàng đầu tư cảm xúc, thời gian và cả lập luận để bàn về phim, thay vì thờ ơ như trước.
Mỗi chi tiết nhỏ đều có thể trở thành đề tài mổ xẻ, cho thấy khán giả đầu tư cảm xúc và lập luận nhiều hơn trước
Không thể phủ nhận rằng làn sóng tranh cãi đang đẩy phim giờ vàng bước sang một giai đoạn mới: giai đoạn mà khán giả đòi hỏi nhiều hơn, khắt khe hơn, nhưng cũng đồng nghĩa với việc phim Việt đang được nhìn nhận như một sản phẩm đáng để tranh luận, phản biện và kỳ vọng. Và trong bối cảnh đó, Lằn Ranh hay Gia Đình Trái Dấu, dù khen hay chê, đều đã hoàn thành một vai trò quan trọng: khiến khung giờ vàng thực sự "nóng" trở lại.
Ngọc Hân - CTV