Nhiều vi phạm, thiếu sót trong các gói thầu
Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) vừa công bố kết luận thanh tra về công tác quản lý và thực hiện Dự án cải tạo, nâng cấp Thư viện Quốc gia Việt Nam (số 31 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội) giai đoạn 1.
Loạt sai phạm tại Dự án cải tạo Thư viện Quốc gia gần 100 tỷ đồng ở Hà Nội. Ảnh: TVQG
Cơ quan thanh tra chỉ ra nhiều vi phạm và thiếu sót trong quá trình triển khai dự án có tổng mức đầu tư gần 98 tỷ đồng này.
Theo kết luận thanh tra (KLTT), dự án do Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng làm chủ đầu tư, được thực hiện từ năm 2018 đến 2022 nhưng đến thời điểm thanh tra vẫn chưa được bàn giao và đưa vào sử dụng, chậm tới hơn một năm so với thời gian gia hạn và chậm hơn hai năm so với thời điểm phê duyệt ban đầu.
Nguyên nhân chính được chỉ ra là do sự phối hợp thiếu chặt chẽ giữa Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng (Ban QLDA) và chủ sử dụng là Thư viện Quốc gia Việt Nam (Thư viện QGVN).
KLTT cũng chỉ rõ, hầu hết các gói thầu xây lắp, thiết bị đều bị chậm tiến độ so với hợp đồng đã ký kết, phải điều chỉnh và gia hạn thời gian hoàn thành. Ban QLDA còn chậm trễ trong việc lập, trình phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu lần 1, đồng thời thiếu chủ động trong quản lý tiến độ, chậm thực hiện thủ tục gia hạn thời gian thực hiện dự án.
Đáng chú ý, dự án phải kết thúc trong năm 2022 nhưng đến tháng 12/2022 Ban QLDA mới trình gia hạn, và phải đến tháng 6/2023 việc gia hạn mới được cấp có thẩm quyền chấp thuận.
Trong quá trình thực hiện các gói thầu tư vấn, một số nhà thầu xuất hóa đơn tài chính chậm so với quy định. Thư viện QGVN đã nghiệm thu, thanh lý hợp đồng và thanh toán cho nhà thầu tư vấn lập quy hoạch tổng mặt bằng trước khi nhà thầu hoàn thành công việc. Gói thầu tư vấn đo vẽ hiện trạng nhà 31B Tràng Thi bị chậm tiến độ nhưng không thực hiện gia hạn hợp đồng.
Đáng chú ý, Ban QLDA đã ký phụ lục hợp đồng với nhà thầu tư vấn để giảm nội dung công việc, không thực hiện phần lựa chọn nhà thầu tư vấn kiểm toán sau khi đã tổ chức thực hiện lựa chọn xong nhà thầu này chưa đúng quy định. Việc nghiệm thu gói thầu tư vấn thẩm định giá trước khi chỉ định thầu và ký hợp đồng kinh tế cũng được KLTT chỉ ra là không đảm bảo quy định.
Về công tác lập và thực hiện Kế hoạch lựa chọn nhà thầu, Ban QLDA thực hiện chỉ định thầu một số gói thầu tư vấn không đúng với phương thức lựa chọn nhà thầu được phê duyệt, chưa đảm bảo quy định về hạn mức chỉ định thầu rút gọn. Kế hoạch lựa chọn nhà thầu lần 1 có hai gói thầu tư vấn giá trị nhỏ được phê duyệt hình thức chỉ định thầu thông thường, nhưng lại không có gói thầu tư vấn để thực hiện lập hồ sơ chỉ định thầu cho hai gói này.
Bạn đọc tham quan tại Thư viện Hà Nội. Ảnh: TL
KLTT còn chỉ ra những thiếu sót trong công tác khảo sát thiết kế, dẫn đến việc phải bổ sung, thay đổi một số nội dung trong quá trình thực hiện. Đặc biệt, một số thay đổi, bổ sung thuộc phần kết cấu công trình đã được nhà thầu tư vấn bổ sung hồ sơ, nhưng Ban QLDA lại thiếu báo cáo xin ý kiến thẩm định đối với các phần thay đổi này.
Ban QLDA cũng bị chỉ ra việc chỉ mua bảo hiểm cho gói thầu xây lắp mà không mua bảo hiểm cho các gói thầu còn lại theo hợp đồng được Bộ VHTTDL phê duyệt. Nhà thầu lập dự toán và nhà thầu kiểm định chất lượng công trình áp dụng định mức, đơn giá không phù hợp, dẫn đến việc Thư viện QGVN phê duyệt dự toán và tổ chức thực hiện là chưa đúng quy định.
Ngoài ra, Ban QLDA chưa giảm trừ quyết toán đối với hai gói thầu tư vấn lựa chọn nhà thầu các gói thầu còn lại và tư vấn thẩm định hồ sơ mời thầu khi nhà thầu giảm khối lượng công việc. Công tác lưu trữ hồ sơ của Ban QLDA đối với các gói thầu tư vấn do Thư viện QGVN thực hiện trước đó bàn giao cũng chưa đầy đủ.
Liên quan đến các gói thầu thi công xây dựng, KLTT chỉ rõ có sự thay đổi trong hồ sơ thiết kế liên quan đến kết cấu một số bộ phận công trình nhưng Ban QLDA thiếu báo cáo xin ý kiến thẩm định. Công tác phòng chống mối cũng còn tồn tại. Hồ sơ hoàn công phần cáp điện cần được bổ sung hoàn chỉnh, và các bên liên quan có trách nhiệm kiểm tra lại khối lượng quyết toán phần việc này. Ban QLDA cũng chưa cung cấp hồ sơ liên quan đến việc bàn giao, thanh lý vật liệu thu hồi trong quá trình sửa chữa tài sản công cho Đoàn Thanh tra.
Sách đã vào kho, nghiệm thu còn bỏ ngỏ!
Đặc biệt, đối với gói thầu lắp đặt thiết bị PCCC, việc ký các phụ lục hợp đồng gia hạn thời gian đều bị quá hạn nhiều ngày. Dù công tác thi công, lắp đặt cơ bản hoàn thành, nhưng một số đầu phun nước và khí PCCC chưa đảm bảo yêu cầu.
Nghiêm trọng hơn, tầng 2 nhà K2 vẫn có người của Thư viện QGVN làm việc và sách đã được chuyển lên lưu trữ khi công trình chưa được cơ quan chức năng nghiệm thu PCCC. Mặc dù thời gian thực hiện gói thầu được gia hạn đến cuối năm 2023, nhưng đến thời điểm thanh tra (gần một năm sau), Ban QLDA vẫn chưa đôn đốc, tổ chức kiểm tra nghiệm thu công tác PCCC và bàn giao công trình.
Đối với gói thầu lắp đặt hệ thống điều hòa không khí, thông gió và điện nhẹ có thời gian thực hiện không liên tục, Ban QLDA không yêu cầu nhà thầu nộp bảo lãnh thực hiện hợp đồng kéo dài tương ứng thời gian gia hạn.
Gói thầu cung cấp, lắp đặt thiết bị thư viện và lưu trữ thư viện được nghiệm thu, quyết toán, nhưng thiết bị lại đang bảo quản tại kho nhà thầu và chưa được kiểm tra thực tế. Sau thời điểm kiểm tra, Chủ đầu tư mới báo cáo đã lắp đặt lại các thiết bị này. Tương tự, gói thầu cung cấp, lắp đặt thiết bị nội thất công trình đã được nghiệm thu, quyết toán và ký bản vẽ hoàn công, nhưng nhiều thiết bị nội thất chưa được lắp đặt đúng vị trí thiết kế tại thời điểm kiểm tra.
Nghiệm thu, bàn giao công trình trước ngày 30/6
Từ những sai phạm trên, Thanh tra Bộ VHTTDL kiến nghị Bộ trưởng Bộ VHTTDL chỉ đạo chấn chỉnh công tác quản lý đối với Ban QLDA và Thư viện QGVN. Ban QLDA được yêu cầu tổ chức khắc phục các tồn tại trong thi công xây dựng, lắp đặt hoàn thiện thiết bị theo thiết kế trước ngày 31/03/2025; rà soát, tiếp nhận đầy đủ hồ sơ từ Thư viện QGVN để phục vụ công tác quyết toán; làm việc với Thư viện QGVN để thống nhất trách nhiệm bảo quản tài liệu và tổ chức nghiệm thu, bàn giao công trình trước ngày 30/6/2025.
Thư viện QGVN được yêu cầu bàn giao đầy đủ tài liệu liên quan đến giai đoạn dự án do đơn vị làm chủ đầu tư, phối hợp với Ban QLDA trong công tác bảo quản tài liệu, thống nhất nhiệm vụ phòng chống cháy nổ, thất thoát, và rút kinh nghiệm trong việc lập chứng từ thanh toán tiền lương kiêm nhiệm và làm thêm giờ.
Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị Ban QLDA và Thư viện QGVN tổ chức rút kinh nghiệm đối với tập thể, cá nhân liên quan đến những tồn tại trong công tác quản lý và thực hiện dự án.
Minh Chí