Các đại biểu tham gia Diễn đàn Logistics vùng lần thứ VI
Tiềm năng và lợi thế
Miền Trung Việt Nam được xem là “trung tâm của trung tâm” trên tuyến Hành lang kinh tế Đông-Tây (EWEC) - tuyến đường bộ quốc tế dài hơn 1.450 km nối Myanmar-Thái Lan-Lào-Việt Nam, kết thúc ở các cảng biển miền Trung. Trong đó, cửa khẩu quốc tế Lao Bảo (Quảng Trị), Cầu Treo (Hà Tĩnh), Cha Lo (Quảng Bình), cùng các cảng biển... đang giữ vai trò “điểm trung chuyển” hàng hóa quan trọng. Riêng TP. Huế nằm tại vị trí chiến lược giao thoa giữa trục Bắc-Nam và Đông-Tây kết nối với EWEC vươn tới Lào, Thái Lan, Myanmar; đồng thời nằm trên tuyến Quốc lộ 1A và cao tốc Bắc-Nam, có tuyến đường sắt xuyên Việt… và các khu kinh tế, khu công nghiệp, cảng biển Chân Mây là điểm đến cho các doanh nghiệp, tập đoàn công nghiệp và nhiều hãng tàu du lịch quốc tế cỡ lớn, tạo điều kiện để Huế phát triển loại hình logistics gắn với du lịch…
Với thuận lợi trên, việc hình thành các hành lang vận tải thế hệ mới không chỉ là yêu cầu tất yếu với Vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung, mà còn là “đòn bẩy chiến lược” giúp khu vực này vươn lên trở thành trung tâm logistics năng động, kết nối hiệu quả với thị trường quốc tế.
Xuất hàng qua cảng Chân Mây
Tuy nhiên, thời gian qua, EWEC vẫn chưa phát huy được hết vai trò do hạ tầng kết nối chưa đồng bộ, năng lực của các doanh nghiệp logistics của vùng còn hạn chế và thiếu các trung tâm phân phối dọc tuyến. Chính vì vậy, việc đầu tư, nâng cấp hành lang vận tải thế hệ mới với tư duy tích hợp hạ tầng vật lý và số, kết nối đa phương thức và mô hình quản lý hiện đại được xem là chìa khóa để “đánh thức” tiềm năng này.
Điểm nghẽn logistics xuyên biên giới
Nhiều chuyên gia chia sẻ tại diễn đàn cho rằng, tuy tiềm năng lớn, nhưng logistics xuyên biên giới ở miền Trung vẫn chưa phát triển xứng tầm. Thách thức lớn nhất là hạ tầng còn thiếu và yếu. Các tuyến đường bộ kết nối cảng biển chưa hoàn chỉnh, nhiều đoạn quốc lộ xuống cấp, trong khi các tuyến cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo, La Sơn - Túy Loan vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Hệ thống kho bãi, trung tâm logistics tập trung còn hạn chế, dẫn đến tình trạng chi phí vận tải cao.
Hệ thống kho bãi, hàng hóa, logistics ngày càng phát triển ở khu vực cảng biển miền Trung
Một khó khăn khác đến từ thủ tục thông quan và kiểm tra chuyên ngành còn phức tạp, gây ùn ứ tại cửa khẩu. Nhiều doanh nghiệp phản ánh, thời gian chờ đợi kiểm tra kéo dài khiến hàng hóa nông sản, thủy sản dễ bị hư hỏng, làm giảm sức cạnh tranh. So với các tuyến vận tải quốc tế qua Bangkok hay Singapore, chi phí logistics ở miền Trung cao hơn 10-15%, khiến nhiều doanh nghiệp e ngại khi lựa chọn.
Ông Nguyễn Duy Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam phân tích: “Miền Trung có vị trí vàng trên hành lang kinh tế Đông-Tây, nhưng để logistics phát triển thực sự cần cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ hơn, rút ngắn thời gian thông quan. Nếu chi phí logistics còn cao hơn so với các tuyến cạnh tranh, doanh nghiệp sẽ khó lựa chọn miền Trung".
Ngoài ra, phần lớn doanh nghiệp logistics ở khu vực vẫn là quy mô nhỏ, thiếu liên kết, chưa đủ năng lực cung cấp dịch vụ trọn gói mà chủ yếu làm dịch vụ vận tải đơn lẻ. Điều này khiến miền Trung chưa thể trở thành trung tâm logistics lớn của khu vực.
Các chuyên gia cho rằng, miền Trung cần một chiến lược phát triển logistics xuyên biên giới tổng thể và liên kết vùng. Trước hết, phải hoàn thiện hạ tầng giao thông chiến lược: đẩy nhanh tiến độ cao tốc Cam Lộ-Lao Bảo, nâng cấp Quốc lộ 9, xây dựng các trung tâm logistics lớn, hoàn thiện tại Quảng Trị, TP. Huế, TP. Đà Nẵng gắn với cửa khẩu và cảng biển.
Song song đó, cần cải cách mạnh mẽ thủ tục hải quan, áp dụng cơ chế “một cửa quốc gia, một cửa ASEAN”, số hóa toàn bộ quy trình thông quan để rút ngắn thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Các chính sách ưu đãi đặc thù về thuế, phí, đất đai cũng được kỳ vọng sẽ thu hút đầu tư vào hạ tầng logistics hiện đại, kho lạnh, kho ngoại quan.
Bên cạnh đó, cần phải xem doanh nghiệp đóng vai trò then chốt. Các tập đoàn logistics lớn cần được khuyến khích đầu tư và hợp tác với doanh nghiệp địa phương, từ đó hình thành những “mắt xích” quan trọng trong chuỗi cung ứng xuyên biên giới.
Hàng hóa xuất khẩu có sự tăng trưởng trong thời gian gần đây
Ông Đỗ Thái Dương, Giám đốc Dự án LEC Group chia sẻ, tiềm năng rất lớn từ các cảng biển miền Trung và nếu có sự đồng bộ về hạ tầng và chính sách, miền Trung hoàn toàn có thể trở thành trung tâm logistics của cả Tiểu vùng sông Mê Kông. Bên cạnh đó, phát triển logistics xanh, logistics số để nâng cao tính bền vững và khả năng cạnh tranh, phù hợp với các cam kết quốc tế cũng rất phù hợp và là xu thế ở khu vực này. Theo Giám đốc Dự án LEC Group, hiện nay, thị trường logistics tại Huế đang trong giai đoạn phát triển, chưa phát huy được hết tiềm năng của KKT Chân Mây - Lăng Cô nói riêng và TP. Huế nói chung. Để nâng cao sức cạnh tranh cho hoạt động này tại TP. Huế rất cần sự ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp và chính sách thỏa đáng của bộ ngành Trung ương…
Ông Nguyễn Văn Phương, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Huế cho rằng, Diễn đàn Logistics vùng lần thứ VI là cơ hội quan trọng để các tỉnh, thành miền Trung, cùng cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư xây dựng chiến lược phát triển logistics xuyên biên giới mang tính liên kết vùng. TP. Huế mong muốn trở thành trung tâm logistics mới, đóng vai trò cửa ngõ cho hàng hóa của miền Trung và cả nước ra khu vực.
Bài, ảnh: Minh Văn