Tổng thống Donald Trump. Ảnh: Reuters.
Mức thuế doanh nghiệp hiện tại của Mỹ là 35%, thuộc diện cao nhất thế giới. Giảm thuế đã trở thành lời kêu gọi đoàn kết cho nhiều đảng viên Đảng Cộng hòa và doanh nhân suốt nhiều năm nay.
Đó là tất cả những gì Trump muốn nói đến trước tiên. Trong những năm Bush và Obama cầm quyền, hàng chục công ty lớn đã chuyển trụ sở ra nước ngoài để tận dụng thuế suất thấp hơn ở nước ngoài. Quá trình này được gọi là đảo ngược vì nó thường đòi hỏi phải tạo ra một công ty mẹ mới ở một quốc gia có mức thuế thấp như Ireland và đưa công ty Mỹ hiện tại thành công ty con của nó. Đây là một vấn đề lớn đối với những người bạn làm ăn của Trump. Giảm thuế suất có thể đưa hàng nghìn tỷ đôla trở lại Mỹ.
“Thuế doanh nghiệp phải ở mức 15%,” Trump nói.
Khoảng 4 nghìn tỷ đô la, Trump nói, thậm chí nhiều hơn - có thể là 5 nghìn tỷ đôla.
Cohn có một biểu đồ cho thấy con số này là 2,6 nghìn tỷ đôla.
Có lúc tổng thống đề xuất tăng thuế thu nhập cá nhân lên mức cao nhất - hiện tại mức cao nhất là 39,6% - để đổi lấy việc hạ thấp thuế doanh nghiệp.
“Tôi sẵn sàng nhận mức thuế cá nhân cao nhất lên đến 44% nếu có thể giảm thuế doanh nghiệp xuống còn 15%,” Trump nói.
Cohn biết điều đó thật điên rồ, mặc dù ông nhận ra rằng Trump, với toàn bộ số bất động sản và các khoản khấu trừ khác, có lẽ chưa bao giờ, hoặc hiếm khi, trả đủ mức thuế 39,6%.
“Thưa tổng thống,” Cohn nói tiếp, “ông không thể nâng mức thuế trần lên nữa. Không thể làm như thế đâu.”
“Ý ông là sao?”
“Ông là người của Đảng Cộng hòa,” Cohn giải thích - Cohn vốn là người của Đảng Dân chủ. Mà Đảng Cộng hòa thì luôn kêu gọi hạ thấp thuế thu nhập cá nhân. Đảng Cộng hòa là đảng của Reagan, vị tổng thống đã hạ trần thuế thu nhập liên bang từ 70% xuống còn 28%. “Ông sẽ tiêu đời nếu nâng trần thuế lên đấy.”
Trump có vẻ đã hiểu ra vấn đề.
Cohn đã chuẩn bị sẵn hàng loạt bảng biểu được trình bày theo phong cách của Goldman Sachs để hướng dẫn cho tổng thống về thuế. Nhưng Trump không mấy quan tâm và cũng không đọc chúng.
Trong một cuộc họp tại Phòng Bầu dục, Trump muốn biết mức thuế thu nhập cá nhân mới sẽ là bao nhiêu. “Tôi thích những con số làm tròn lớn này,” ông nói. “10%, 20%, 25%.” Những con số chắc chắn, đẹp đẽ sẽ có khả năng thuyết phục tốt hơn.
Mnuchin, Cohn và Giám đốc Cục Quản lý Hành chính và Ngân sách Mick Mulvaney nói rằng cần phải có các phân tích, nghiên cứu và bàn bạc về tác động của thuế đối với doanh thu, thâm hụt và mối quan hệ với hoạt động chi tiêu của liên bang.
“Tôi muốn biết con số sẽ là gì,” Trump nói, và lại tiếp tục nêu các con số ra. “Tôi nghĩ nên là 10, 20 và 25.”
Ông gạt phăng mọi nỗ lực phân tích các con số. Một thay đổi nhỏ về tỷ lệ có thể mang lại những tác động đáng ngạc nhiên về doanh thu thuế của Bộ Tài chính.
“Tôi không quan tâm đến những cái ấy,” Trump nói. Chìa khóa ở đây là các con số tròn, chắc chắn. “Có như thế người ta mới hiểu được,” ông nói. “Tôi sẽ thuyết phục họ theo cách đó.”
Trọng tâm trong gói cải cách thuế của Cohn được trình bày ngay ở trang đầu tiên: “Nâng cao mức tăng trưởng kinh tế từ 2% đến 3%” - điều này sẽ giúp tiết kiệm 3 nghìn tỷ đôla ngân sách trong 10 năm.
“Thưa Tổng thống, nếu có thể đạt mức tăng trưởng từ 2 đến 3%, thì đó là tất cả những gì chúng ta cần, chúng ta có thể trang trải cho kế hoạch thuế,” Cohn nói. Tăng trưởng kinh tế càng cao, chính phủ càng thu được nhiều tiền thuế hơn. Về mặt lý thuyết thì đơn giản như vậy, nhưng việc đạt được tỉ lệ tăng trưởng 3% là điều rất khó, thậm chí là bất khả thi - thường thì đây chỉ là một ảo tưởng của Đảng Cộng hòa.
Trump thích ý tưởng này. Ông rất thích những gì đơn giản và bắt đầu sử dụng các con số tăng trưởng kinh tế cao trong các bài phát biểu của mình.
Cohn cố gắng giải thích rằng trong thời kỳ Reagan cầm quyền, nền kinh tế Mỹ mang tính cạnh tranh rất cao và các quốc gia khác phải tìm cách cắt giảm thuế suất ở nước mình. Có rất nhiều thông tin chi tiết về lịch sử lẫn chuyên ngành.
“Tôi không quan tâm chuyện đó,” Trump nói.
Bob Woodward/Khánh Trang và Thái Hà Books/NXB Công thương