Lời cảnh tỉnh về diễn biến thời tiết khắc nghiệt

5 giờ trướcBài gốc

Sóng thần tấn công vào nhà dân sau trận động đất mạnh ở Nhật Bản vào năm 2011. Ảnh: AP

Trong những năm gần đây, thế giới đã trải qua các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt thường xuyên như giông lốc, mưa đá, sóng thần, lốc xoáy, bão nhiệt đới, hạn hán, nắng nóng, lũ lụt, tuyết rơi lớn và cháy rừng.

Ngay vào đầu hè 2025, Bắc bán cầu đã phải hứng chịu nắng nóng khắc nghiệt. Nhiệt độ tăng vọt kỷ lục từ Mỹ, châu Âu đến châu Á, đe dọa gây thiếu điện, mất mùa và gia tăng thảm họa thiên tai do biến đổi khí hậu.

Những ngày cuối tháng 5, đầu tháng 6, nhiệt độ mặt đường ở miền Bắc Trung Quốc đã vọt lên 70 độ C, trong khi khu vực trung tâm California (Mỹ) cũng ghi nhận mức nhiệt trên 37 độ C. Tại Việt Nam, miền Bắc đã bước vào đỉnh điểm nắng nóng với nhiệt độ cao nhất ngày phổ biến 37-39 độ C, có nơi trên 40 độ C.

Trong một báo cáo vừa công bố, đợt nắng nóng trong tháng 5 đã khiến băng tại Greenland tan chảy ở mức độ đáng báo động. Băng tan đã tác động tiêu cực đến cơ sở hạ tầng ở Greenland và cả Iceland, khi nguy cơ lũ lụt gia tăng.

WMO mới đây cho biết, 19 vùng sông băng lớn trên thế giới đều đã bị mất đi khối lượng nghiêm trọng trong năm 2024, đánh dấu năm thứ 3 liên tiếp xảy ra tình trạng này. Sông băng tan chảy với tốc độ kỷ lục cũng gây ra nguy cơ thiếu nước, lũ lụt và sụp đổ hệ sinh thái.

Nhiều năm qua các nhà khoa học đã cảnh báo về sự bất ổn định của dòng hải lưu huyết mạch Atlantic Meridional Overturning Current (AMOC). Một nghiên cứu từng được công bố trên tạp chí Nature cho biết, hệ thống AMOC có thể ngừng lưu thông vào khoảng giữa thế kỷ này, thậm chí sớm nhất có thể vào năm 2025.

AMOC đóng vai trò quan trọng trong hệ thống khí hậu, giúp điều hòa các hình thái thời tiết toàn cầu. Một khi hệ thống này sụp đổ sẽ gây tác động lớn, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như mực nước biển dâng cao vài mét.

Bên cạnh đó, theo báo cáo mới nhất của Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), hiện tượng La Nina (mô hình khí hậu tự nhiên có khả năng tác động mạnh đến thời tiết toàn cầu) đã chính thức kết thúc một cách chóng vánh và bất thường.

Hiện tại, cả La Nina lẫn El Nino, đều không còn hiện diện. Thay vào đó, thế giới bước vào một giai đoạn ENSO trung tính, dự kiến kéo dài qua mùa xuân, mùa hè và ít nhất là đến đầu mùa thu năm nay.

Hiện tượng La Nina thường làm gia tăng số lượng bão trên Đại Tây Dương, còn El Nino thì có xu hướng kìm hãm hoạt động này. Nhưng khi không có cả hai thì mọi thứ trở nên khó đoán hơn rất nhiều. Mùa bão Đại Tây Dương 2025, bắt đầu từ tháng 6, sẽ rơi vào chính thời điểm trung tính này.

Thời tiết thế giới bước vào giai đoạn khó đoán định. Sự vắng mặt của cả La Nina và El Nino đặt các nhà khí tượng vào thế phải “đoán mò có căn cứ”. Các mô hình dự báo thời tiết vẫn đang được cập nhật để làm rõ những kịch bản có thể xảy ra, đặc biệt là với mùa bão 2025 và nhiệt độ toàn cầu.

Các nghiên cứu mới cảnh báo thế giới có thể phải đối mặt với thảm họa nếu không hành động quyết liệt hơn trước để kìm giữ nhiệt độ bề mặt Trái đất. Theo Thỏa thuận Paris về khí hậu năm 2015, các quốc gia trên thế giới sẽ phải nỗ lực thực hiện các giải pháp nhằm giữ cho nhiệt độ bề mặt Trái đất dưới 1,5 độ C. Đây được xem là mục tiêu quan trọng nhất của thỏa thuận lịch sử này.

Tuy nhiên, các nghiên cứu mới được công bố tháng 2 trên tạp chí Nature Climate Change đã kết luận việc đạt được mục tiêu tham vọng kìm hãm mức tăng nhiệt độ của Trái đất không quá 2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp là điều “bất khả thi”.

Mới đây tại Pháp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham dự Hội nghị cấp cao Liên Hợp Quốc lần thứ ba về đại dương (UNOC- 3). Hội nghị nhằm hỗ trợ thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững số 14 về bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương, biển và nguồn lợi biển.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có bài phát biểu quan trọng tại Hội nghị. “Việt Nam quyết tâm thực hiện ba sẵn sàng: Sẵn sàng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm quản lý, sáng kiến để phát triển; tham gia các cơ chế sáng kiến hợp tác khu vực và quốc tế đối với vùng đồng bằng châu thổ; đóng góp vào các nỗ lực toàn cầu ứng phó linh hoạt với biến đổi khí hậu và các tác động tiêu cực khác”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh đồng thời khẳng định thích ứng với biến đổi khí hậu cho các đồng bằng châu thổ không chỉ là yêu cầu cấp bách khách quan mà còn là sứ mệnh lịch sử.

HỒNG NHUNG

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/doi-song/loi-canh-tinh-ve-dien-bien-thoi-tiet-khac-nghiet-144147.html