Lối sống tối giản trở thành xu thế toàn cầu

một giờ trướcBài gốc

Giới trẻ lựa chọn thời trang bền vững cho lối sống tối giản.

Từ trào lưu thẩm mỹ đến phong trào toàn cầu

Ngân hàng Thế giới ước tính, tăng trưởng kinh tế toàn cầu giai đoạn 2020–2024 chỉ khoảng 2,2% mỗi năm, mức thấp nhất kể từ đầu thập niên 1990. Thu nhập tăng chậm, chi phí sinh hoạt leo thang và giá nhà ở đắt đỏ khiến nhiều người trẻ nhận ra “giấc mơ có mọi thứ” của thế hệ trước ngày càng khó đạt tới. Tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc, những khái niệm như “thế hệ Satori”, “nằm phẳng” (tang ping) hay “thế hệ N-po” mô tả lớp trẻ chủ động giảm bớt tham vọng vật chất, tiêu dùng ít lại và rút khỏi cuộc đua mua sắm căng thẳng.

Song song đó, nhiều khảo sát quốc tế chỉ ra rằng, tối giản đang trở thành phản ứng văn hóa tự nhiên trước tình trạng tiêu dùng quá mức. Trong một tổng hợp năm 2025, nhà phân tích John Rector (Mỹ) cho biết, khoảng 70–80% người tiêu dùng trên thế giới coi yếu tố bền vững là quan trọng khi mua sắm, và ngày càng nhiều người chủ động mua ít để giảm lãng phí. Các nghiên cứu về “dấu chân sinh thái” cũng cho thấy, người sống tối giản thường có lượng phát thải carbon thấp hơn mức trung bình, và việc duy trì mức tiêu dùng ít, ổn định có thể giúp giảm đáng kể phát thải cá nhân trong dài hạn.

Ở góc độ tâm lý, nhiều công trình quốc tế cho thấy việc sở hữu ít đồ dùng và ra quyết định có chủ đích giúp giảm áp lực tinh thần. Tổng hợp các nghiên cứu giai đoạn 2021–2024, việc giảm bớt đồ đạc trong nhà có thể giúp giảm từ 25-40% mức căng thẳng liên quan đến vật chất, đồng thời tăng cảm giác kiểm soát cuộc sống.

Một khảo sát tại Trung Quốc với 554 người thuộc thế hệ Millennials (sinh năm 1981–1996) lý giải thêm vì sao người trẻ chọn tối giản. Nghiên cứu cho thấy khát vọng tự thể hiện là động lực mạnh nhất khiến họ tỉnh táo hơn trong tiêu dùng. Khi nhận ra nhiều món đồ chủ yếu mang tính phô trương, không đáp ứng nhu cầu thực, người trẻ có xu hướng gia tăng ý thức tối giản và chuyển sang hành vi cụ thể như mua ít, chọn đồ bền và sử dụng lâu hơn.

Ở phạm vi rộng hơn, một nghiên cứu tại Mỹ, Anh và một số quốc gia khác công bố trên Tạp chí Tâm lý học và Tiếp thị năm 2025 chỉ ra rằng, người sống tối giản không phải một nhóm đồng nhất. 4 động cơ phổ biến nhất gồm tối giản chủ động, tối giản vì tài chính, tối giản vì môi trường và tối giản thẩm mỹ, hay còn gọi là “xa xỉ thầm lặng”, trong đó người tiêu dùng mua ít nhưng chọn những món đồ chất lượng cao, tinh tế và bền lâu.

Trong đời sống thường nhật, tối giản thể hiện qua nhiều lựa chọn quen thuộc như tủ đồ tinh gọn, không gian sống nhỏ nhưng tiện dụng, thói quen giảm dùng mạng xã hội hay phong cách nội thất tối giản với vật liệu tự nhiên và màu sắc nhẹ. Tại Úc, một khảo sát cho thấy, 15,5% người trưởng thành tự nhận mình đang sống tối giản và phần lớn còn lại đang cân nhắc thực hành lối sống này. Tại Mỹ, nhiều báo cáo cho biết, tỷ lệ người tự nhận theo đuổi lối sống tối giản dao động từ 11–26% tùy nghiên cứu. Điều này khiến tối giản đã trở thành lựa chọn sống của một bộ phận lớn dân số.

Sống đơn giản, sống hiệu quả

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, những hình thức tối giản dựa trên việc thực sự giảm số lượng vật dụng và tiêu dùng có chủ đích, chỉ mua khi thực sự cần, giúp giảm tác động môi trường và cải thiện sức khỏe tinh thần rõ rệt. Ngược lại, tối giản thẩm mỹ, chỉ cải tạo bề ngoài nhưng không thay đổi thói quen mua sắm, thường không giúp giảm tiêu dùng và thậm chí còn tạo thêm rác thải. Theo Tiến sĩ Tim Blackburn, Đại học Sydney (Úc), nghiên cứu về tiêu dùng thấp và dấu chân sinh thái: “Tối giản hiệu quả nhất khi được hiểu như một thực hành đủ dùng, dừng lại ở ngưỡng mình cần, thay vì chạy theo sự tích lũy vô hạn”.

Ở cấp độ cá nhân, điều quan trọng là chuyển từ việc tối giản “cho đẹp mắt” sang tối giản “đủ dùng”, chỉ giữ lại những thứ thực sự cần thiết cho cuộc sống hàng ngày. Nhiều quốc gia có những mô hình hỗ trợ người dân thực hành lối sống này. Nhật Bản duy trì triết lý "mottainai" – tránh lãng phí – cùng mạng lưới cửa hàng đồ cũ rộng khắp. Hà Lan và Thụy Điển phát triển mạnh dịch vụ thuê đồ gia dụng và chia sẻ công cụ, giúp người dân giảm nhu cầu mua mới. Tại Mỹ, phong trào khuyến khích mặc một món đồ ít nhất 30 lần trước khi bỏ đang lan rộng, góp phần kéo dài vòng đời quần áo và hạn chế thời trang nhanh.

Tối giản cũng gắn liền với việc tiết chế sử dụng mạng xã hội và thiết bị số. Nhiều chương trình giáo dục tại Canada, Singapore và Hàn Quốc khuyến nghị người trẻ giảm thời gian sử dụng mạng xã hội, tắt bớt thông báo và chỉ theo dõi những nội dung lành mạnh để tránh áp lực so sánh.

Ở cấp độ chính sách, Liên minh châu Âu đã triển khai các quy định về quyền được sửa chữa, yêu cầu các nhà sản xuất thiết bị điện tử và gia dụng thiết kế sản phẩm bền hơn, dễ sửa chữa hơn. Phần Lan đưa nội dung tiêu dùng bền vững vào chương trình học phổ thông. Nhiều thành phố tại Đức và Canada vận hành “thư viện đồ dùng”, nơi người dân có thể mượn dụng cụ thay vì mua về dùng vài lần rồi bỏ.

Lối sống tối giản có thể bắt đầu từ những thay đổi nhỏ như dọn tủ đồ, giảm mua sắm hay tắt bớt thông báo trên điện thoại. Nếu được duy trì đúng cách, nó có thể trở thành lời đáp cho 3 thách thức lớn của thời đại: sức khỏe tinh thần, kinh tế bấp bênh và môi trường suy thoái.

Lối sống tối giản đang trở thành lựa chọn toàn cầu khi người trẻ giảm tiêu dùng để tìm lại sự bình yên, bền vững và chất lượng sống.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/loi-song-toi-gian-tro-thanh-xu-the-toan-cau.html