Ngày 15/5, phiên tòa xét xử vụ khai thác trái phép đất hiếm tiếp tục diễn ra với phần tranh luận. Cuối phiên tòa, HĐXX dành thời gian cho các bị cáo được quyền nói lời sau cùng.
Trong lời nói sau cùng, bị cáo Đoàn Văn Huấn (Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Công ty Thái Dương) cảm ơn đại diện VKS đã công tâm, áp dụng chính sách nhân văn với bị cáo.
“Tôi cảm ơn thật lòng, đến chết không quên được hôm nay, tôi 70 tuổi rồi, không còn sống được bao lâu nữa”, bị cáo Huấn trình bày.
Ông Huấn cũng gửi lời xin lỗi 26 bị cáo đã vì mình mà hôm nay phải đứng trước tòa và xin HĐXX cho bị cáo được hưởng mức án nhẹ nhất có thể.
Bị cáo Đoàn Văn Huấn tại tòa. Ảnh: CTV
Bị cáo Huấn cũng gửi lời xin lỗi đến cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Linh Ngọc. “Tôi xin lỗi nhất là anh Nguyễn Linh Ngọc, cả cuộc đời này tôi ân hận với anh”, bị cáo nói.
Khi nói lời sau cùng, cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc trình bày rằng, trong 2 năm xảy ra vụ án, với vị trí là người được giao công tác quản lý khai thác khoáng sản, bị cáo rất ân hận và có trách nhiệm một phần đối với việc đã xảy ra. “Đây là bài học rất đau xót đối với tôi”, ông Ngọc thừa nhận.
Hầu hết các bị cáo thừa nhận tội danh
Trước đó, bào chữa cho cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Linh Ngọc, luật sư Nguyễn Văn Tú nhắc đến bối cảnh phạm tội của bị cáo.
Theo luật sư, thời điểm đó, Trung Quốc, Nhật Bản ngừng xuất khẩu đất hiếm ra thế giới. Việt Nam sở hữu trữ lượng đất hiếm lớn thứ hai trên thế giới mà ngành công nghiệp khai thác chế biến đất hiếm lại chưa hình thành.
Nhật Bản có nhiều chương trình cụ thể xúc tiến hợp tác toàn diện với Việt Nam từ khai thác, chuyển giao công nghệ chế biến, tiêu thụ sản phẩm, đầu tư tài chính.
Lúc đó, Nhật Bản và Việt Nam đã thống nhất hợp tác để phát triển ngành công nghiệp đất hiếm tại Việt Nam, được ghi lại trong các tuyên bố chung giữa các đoàn cấp cao của hai nước. Việc cấp phép cho Công ty Thái Dương được đặt trong bối cảnh áp lực ngoại giao và chiến lược quốc gia, không hoàn toàn xuất phát từ ý chí chủ quan của ông Ngọc.
Bị cáo Nguyễn Linh Ngọc tại tòa. Ảnh: CTV
Các cấp quản lý thuộc Bộ TN&MT đã tin tưởng vào dự án được Bộ Công Thương thẩm định, tin vào các tuyên bố hợp tác giữa hai Chính phủ Việt Nam - Nhật Bản và mong muốn tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển công nghệ đất hiếm ở Việt Nam.
Bên cạnh đó, Luật Khoáng sản 2010 chưa quy định đầy đủ về yêu cầu cấp phép đối với dự án chế biến sâu… Do đó, việc áp dụng tiêu chí cấp phép cho Công ty Thái Dương trong bối cảnh này còn nhiều bất cập dẫn đến việc chủ quan tin rằng giấy phép cấp ra là phù hợp với định hướng chung của Chính phủ.
Theo luật sư, việc cấp phép khai thác cho Công ty Thái Dương khi đó là điều kiện cần thiết, mang tính chất mở đường để đối tác Nhật Bản thực hiện cam kết đầu tư và chuyển giao công nghệ.
Nếu không cấp phép trước, dự án hợp tác với Nhật Bản sẽ không thể triển khai trên thực tế, do đối tác Nhật Bản yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam phải có giấy phép khai thác mới bắt đầu triển khai đầu tư và chuyển giao công nghệ.
Luật sư cũng cho rằng, thân chủ của mình không có động cơ cá nhân, chỉ mang động cơ xây dựng và phát triển ngành công nghiệp đất hiếm cho Tổ quốc; cũng không vụ lợi, không để lãng phí, thất thoát.
“Khi vụ án xảy ra và cho đến hiện nay, thân chủ của tôi sớm nhận thức sai phạm và rất hối hận. Vì vậy, bị cáo đã hợp tác tích cực và nghiêm túc với CQĐT, VKS và tại phiên tòa để mong nhận được khoan hồng của pháp luật”, lời bào chữa của luật sư Nguyễn Văn Tú.
Các bị cáo tại tòa. Ảnh: CTV
Theo quan điểm đối đáp của đại diện VKS, số lượng tài nguyên bị khai thác trái phép trị giá hơn 864 tỷ đồng, trong đó đã tiêu thụ số quặng trị giá hơn 736 tỷ đồng. Đây là hậu quả thiệt hại đặc biệt lớn cho Nhà nước. Hậu quả này đặc biệt nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế, gây bức xúc trong xã hội. Cáo trạng quy buộc hành vi của bị cáo đều được các luật sư đồng tình.
Duy nhất luật sư bảo vệ cho bị cáo Trần Đức (cựu Giám đốc Công ty Dương Liễu Logistics) có ý kiến về tội danh, cho rằng thân chủ chỉ phạm tội ''Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới'', không phạm tội ''Buôn lậu''.
Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, truy tố, thẩm vấn công khai tại phiên tòa, bị cáo Đức đã thừa nhận hành vi sai phạm, thừa nhận tội danh.
HĐXX nghỉ để nghị án và sẽ tuyên án vào 14h ngày 21/5.
T.Nhung