Lớp trẻ phải có khát vọng về tương lai tốt đẹp của đất nước

9 giờ trướcBài gốc

“Madame Bình” - như cách gọi quý mến, trân trọng mà các chính khách và báo chí nước ngoài dành cho bà Nguyễn Thị Bình - không chỉ là nữ chính khách đầu tiên trên thế giới làm trưởng đoàn đàm phán tại một hội nghị quốc tế và ký vào bản kết quả đàm phán, bà còn là người duy nhất còn sống trong số các vị lãnh đạo Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam (MTDTGPMNVN) thành lập ngày 20.12.1960. Trong năm 2025, ở tuổi 98, bà đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng Lao động và mới đây nhất bà được Hội đồng Hòa bình Thế giới trao tặng Giải thưởng Hòa bình Romesh Chandra nhằm ghi nhận những đóng góp đầy ấn tượng của bà cho nền hòa bình của nhân loại.

Nhân dịp này, Người Đô Thị trân trọng giới thiệu bạn đọc cuộc trò chuyện mới nhất với bà, cùng những bài viết của những người từng gặp và dành cho bà lòng quý trọng đặc biệt.

Sau khi nghỉ hưu, nguyên Phó Chủ tịch Nước Nguyễn Thị Bình tiếp tục cống hiến với nhiều hoạt động giáo dục, văn hóa... Ảnh: Công Đạt

Thưa bà, trong suốt quá trình tham gia Hội nghị Paris và hoạt động ngoại giao thời chiến, bà có gặp phải định kiến hay sự nghi ngờ nào vì là phụ nữ hay không?

Trong thời kỳ tôi làm Bộ trưởng Ngoại giao CPCMLTCHMNVN và đặc biệt là ở Hội nghị Paris, tôi không gặp định kiến gì cả. Có được điều đó trước tiên là do tôi được sự tin cậy của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước; thứ hai là tôi đại diện cho cuộc đấu tranh anh hùng của nhân dân miền Nam Việt Nam. Phải nói là cộng đồng quốc tế rất khâm phục và có cảm tình với nhân dân Việt Nam. Tôi nghĩ tôi có thuận lợi là không gặp định kiến hay thái độ thiếu thiện chí nào cả.

Theo bà, điều gì đã làm nên bản lĩnh người phụ nữ Việt Nam nói chung và phụ nữ Việt Nam trong ngành ngoại giao nói riêng?

Trong cuộc đấu tranh của chúng ta, phụ nữ Việt Nam, phụ nữ miền Nam đã thể hiện lòng yêu nước sâu sắc, ý chí quật cường kế thừa từ truyền thống của cha ông. Ở miền Nam, đó là đội quân tóc dài nổi tiếng trong các cuộc biểu tình chính trị; trong các trận chiến đấu chống giành dân lấn đất, càn quét của địch. Cho nên tôi nghĩ phụ nữ Việt Nam nói chung hay phụ nữ Việt Nam trong ngành ngoại giao nói riêng thì đều tiếp nối truyền thống của Bà Trưng, Bà Triệu, anh hùng bất khuất, trung hậu đảm đang.

Trên bàn đàm phán Paris, đâu là thời điểm bà thấy khó khăn và thử thách nhất? Và bà đã vượt qua như thế nào?

Phải nói là tình hình, diễn biến ở chiến trường quyết định tình hình đàm phán. Cho nên chúng tôi phải theo dõi hết sức sát sao tình hình chiến trường. Khi chiến trường gặp khó khăn thì ở Paris chúng tôi cũng rất lo lắng, phải động viên nhau giữ vững tinh thần, giữ vững niềm tin rằng cuộc đấu tranh sẽ tiếp tục và cuối cùng thắng lợi sẽ thuộc về nhân dân Việt Nam.

Với niềm tin đó, anh chị em trong đoàn đều cố gắng phấn đấu, tiếp tục nỗ lực trong mọi hoạt động để đem lại thắng lợi cho đất nước trên bàn đàm phán.

Để truyền đạt tính chính nghĩa của Việt Nam tới cộng đồng quốc tế, bà cùng với các thành viên trong đoàn đàm phán đã phải thể hiện ra sao?

Không phải chỉ có đoàn đàm phán làm cho thế giới hiểu về chính nghĩa của Việt Nam. Đây là quá trình đấu tranh lâu dài của cả đất nước, của Đảng và Chính phủ, đặc biệt là trong thời kỳ đấu tranh chống Mỹ. Đoàn đàm phán của ta tại Paris chỉ tiếp tục những công việc ấy trên bàn hội nghị.

Thật ra lúc đó tâm lý sợ Mỹ khá phổ biến trên thế giới nên việc chúng ta chống Mỹ để bảo vệ đất nước cũng khiến không ít người nước ngoài lo lắng. Nhưng khi họ thấy dân tộc Việt Nam kiên cường, anh dũng và kiên định đấu tranh đến thắng lợi cuối cùng để giành độc lập, thống nhất thì số đông bạn bè quốc tế cũng cảm phục, từ đó ủng hộ Việt Nam rất mạnh mẽ.

Khi đoàn đàm phán đang ở Paris thì nhận được tin Bác Hồ mất, điều đó đã ảnh hưởng đến cảm xúc và tinh thần của đoàn như thế nào?

Năm 1969 tôi từ Paris về nước để nhận vị trí mới thì được gặp Bác Hồ. Từ tháng 6.1969 tôi được cử làm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao CPCMLTCHMNVN. Cuối năm thì Bác mất. Tôi nghĩ việc tôi được bổ nhiệm bộ trưởng Ngoại giao là có ý kiến của Bác Hồ.

Sở dĩ có sự tin cậy ấy dành cho tôi, ngoài những phẩm chất cá nhân thì có lẽ vì tôi là cháu của cụ Phan Châu Trinh, một người bạn của Bác. Cho nên khi Bác mất, tôi rất xúc động và nghĩ phải cố gắng cùng các đồng chí của mình chiến đấu kiên cường hơn nữa để đạt được những mong muốn, mục tiêu mà Bác Hồ suốt đời phấn đấu.

Khi Bác mất, anh em trong phái đoàn rất đau buồn nhưng mọi người đều nghĩ là phải nén đau buồn, động viên nhau tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa cuộc chiến đấu trên chiến trường và trên bàn đàm phán để xứng đáng với sự tin cậy, giao phó của Đảng và Bác Hồ.

Lễ trao Giải thưởng Hòa bình Romesh Chandra cho bà Nguyễn Thị Bình. Nguồn: Báo Vietnamnet

Nhân dịp kỷ niệm 65 năm ngày thành lập MTDTGPMNVN 20.12, Quỹ Hòa bình và Phát triển TP.HCM (HPDF) sẽ tổ chức cuộc tọa đàm về sự kiện này tại TP.HCM. Với tư cách nhân chứng lịch sử, là thành viên lãnh đạo cuối cùng của MTDTGPMNVN, xin bà cho biết quan điểm của mình về ý nghĩa đại đoàn kết dân tộc của MTDTGPMNVN thời đó và Mặt trận Tổ quốc ngày nay?

Phải nói Đảng Cộng sản Việt Nam đã có một chủ trương hết sức đúng, hết sức khôn ngoan là thành lập MTDTGPMNVN - tổ chức đại diện cho nhân dân miền Nam. Tuy thời gian hoạt động của MTDTGPMNVN không dài, chỉ 16 năm, nhưng vai trò lịch sử rất quan trọng. Trong thời kỳ 1960 - 1975, MTDTGPMNVN có nhiệm vụ đoàn kết rộng rãi, tập hợp lực lượng của nhân dân miền Nam đứng lên chống Mỹ cứu nước. Về đối ngoại thì MTDTGPMNVN ra sức vận động nhân dân thế giới ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân miền Nam Việt Nam bằng nhiều hình thức.

MTDTGPMNVN đã đoàn kết được mọi tầng lớp nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ để giành được độc lập thống nhất đất nước. Đúng như Bác Hồ đã nói “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành công, thành công, đại thành công”. Tôi nghĩ, đại đoàn kết toàn dân luôn là vấn đề chính trị rất quan trọng mang tính thời sự, cả trong thời chiến lẫn thời bình.

Bây giờ các đồng chí lãnh đạo MTDTGPMNVN không còn ai và tổ chức MTDTGPMNVN cũng đã hoàn thành nhiệm vụ lịch sử nhưng vai trò của MTDTGPMNVN trong việc đoàn kết, tập hợp các lực lượng dân tộc để đánh đuổi xâm lược, giành hòa bình, thống nhất đất nước thì cần phải được ghi nhận như một bài học quan trọng trong giai đoạn phát triển đất nước văn minh, giàu mạnh, hội nhập với xu thế tiến bộ của thế giới.

Thời điểm đó, khi cuộc đấu tranh của chúng ta chưa giành được thắng lợi nhưng nhân dân, chính phủ các nước đặc biệt kính nể, ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của Việt Nam thông qua biểu hiện tình cảm đặc biệt dành cho bà, như việc Thủ tướng Thụy Điển Olof Palme ra tận sân bay đón bà về nhà ăn bữa cơm do chính tay vợ ông nấu...

Trong thời kỳ diễn ra Hội nghị Paris, giữa các kỳ họp đàm phán thì tôi đi nhiều nước trên thế giới để tranh thủ sự ủng hộ đối với cuộc kháng chiến của chúng ta. Đặc biệt ở Thụy Điển, từ Thủ tướng đến nhân dân, tất cả đều rất yêu mến Việt Nam. Khi tôi đến, các bạn thanh niên giương cờ MTDTGPMNVN và hát bài Giải phóng miền Nam. Lúc đó ông Thủ tướng đón tiếp và mời tôi dự đại hội của đảng. Khi đi Cuba, tôi gặp ông Fidel Castro, người có câu nói “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Khi tôi đi Algeria, cả Tổng thống và Thủ tướng đều hết sức ủng hộ ta gia nhập phong trào không liên kết. Ông Tổng thống còn nói “Nếu đường bay nào mà có EA của Algeria thì bà có thể đi mà không phải mua vé”.

Rồi tôi đi Ấn Độ gặp bà Indira Gandhi, đi Sri Lanka gặp bà Thủ tướng. Tôi đi đến Nam Tư gặp ông Tito... Tất cả đều rất quý mến Việt Nam. Phải nói công việc của tôi ở Hội nghị Paris và các chuyến công tác vận động quốc tế có nhiều thuận lợi chính là nhờ cuộc chiến đấu chính nghĩa và anh hùng của nhân dân ta. Chính vì những ân tình đó mà Việt Nam cũng phải có trách nhiệm với các nước khác, với bạn bè quốc tế. Việc Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc là cần thiết và rất tốt. Tôi nghĩ mình mong muốn hòa bình thì mình cũng cần góp phần thực hiện mong muốn hòa bình của mọi người.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn thăm và chúc mừng nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thị Bình nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20.11.2025. Ảnh: Trần Hiệp

Năm 1945 bà tròn 18 tuổi. Cảm xúc của bà khi đất nước giành được độc lập vào ngày 2.9.1945 như thế nào?

Thời kỳ đó, cả đất nước hướng về Tuyên ngôn Độc lập của Bác Hồ. Độc lập đối với mọi người là rất thiêng liêng, đặc biệt đối với thanh niên. Tôi cũng ở trong tâm thức chung đó.

Thế hệ của bà đã nắm bắt được thời cơ cách mạng và tạo ra được những thành tựu quan trọng cho đất nước. Bà có điều gì muốn nhắn gửi thế hệ trẻ hôm nay?

Thế hệ của tôi được chứng kiến những ngày đầu tiên dân tộc ta giành được độc lập. Khi toàn dân ta bắt đầu kháng chiến chống Pháp tháng 9.1945 để bảo vệ thành quả độc lập ấy, những thanh niên như tôi đều hăng hái tham gia. Đó là thời cơ để đóng góp cho đất nước. Trong 30 năm chúng tôi đã hoàn thành công cuộc đấu tranh giành lấy và bảo vệ nền độc lập dân tộc, đánh đuổi ngoại xâm, thống nhất đất nước.

Tôi nghĩ, chiến tranh đã kết thúc và hòa bình lập lại ở Việt Nam đã nửa thế kỷ rồi. Đất nước ta đang ở trong một vị thế chưa từng có. Thế hệ trẻ có nhiều thuận lợi, có điều kiện để đóng góp, để cống hiến làm cho đất nước ngày càng giàu mạnh, thịnh vượng và nhân dân được hạnh phúc, ấm no. Để làm được điều đó, theo tôi lớp trẻ phải biết tự hào về lịch sử dân tộc, tự hào về cuộc chiến đấu anh hùng của cha ông mình, phải xem cuộc đấu tranh lâu dài để giành độc lập và thống nhất của nhân dân ta là tài sản quý giá nhất của mọi người hôm nay.

Lớp trẻ, theo mong muốn của tôi - một người đã sống 98 năm trong cuộc đời này, phải sống có khát vọng về tương lai tốt đẹp của đất nước, có trách nhiệm giữ gìn cho được hòa bình, độc lập, đưa đất nước phát triển ngang hàng với tất cả các dân tộc khác và mọi người đều được hạnh phúc. Một điều rất quan trọng mà qua theo dõi tôi được biết là bây giờ hơn lúc nào hết, thế hệ trẻ cần ra sức học tập, cập nhật kiến thức để làm chủ khoa học, công nghệ tiên tiến song song với hiểu biết văn hóa dân tộc, bảo vệ môi trường.

Được biết vào tháng 1.2026, HPDF phối hợp với Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh tổ chức Không gian triển lãm về cuộc đời và sự nghiệp của bà tại TP.HCM. Bà mong thế hệ trẻ sẽ cảm nhận được điều gì khi đến với triển lãm đó?

Thời của chúng tôi, đất nước yêu cầu gì để đẩy mạnh công cuộc kháng chiến cứu nước giành hòa bình thống nhất, thanh niên đều sẵn sàng. Nếu có xem những câu chuyện và hình ảnh của chúng tôi thời kỳ đó, tôi mong là các bạn trẻ hiểu được trách nhiệm hôm nay của mình: ra sức giữ gìn thành quả tốt đẹp mà các thế hệ đi trước đã tạo dựng, góp phần xây dựng, phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh, giữ được bản sắc Việt Nam, tự hào sánh vai các nước tiến bộ trên thế giới.

Xin trân trọng cảm ơn bà.

Hồng Thủy và Nhóm phóng viên TFS

Nguồn Người Đô Thị : https://nguoidothi.net.vn/lop-tre-phai-co-khat-vongve-tuong-lai-tot-depcua-dat-nuoc-50842.html