Luật AI: Bỏ yêu cầu công khai thuật toán

một giờ trướcBài gốc

Luật AI chỉ còn 3 mức độ rủi ro

Chiều 4.12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Trí tuệ nhân tạo (AI). Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết Luật AI chỉ xác định các nguyên tắc và khung quản trị, đảm bảo sự linh hoạt trong tổ chức thực hiện.

Luật cũng không điều chỉnh mô hình AI, vì mô hình là kết quả sáng tạo của nội bộ doanh nghiệp và thay đổi liên tục. Luật chỉ điều chỉnh đầu ra, tức là hành vi sử dụng AI và các rủi ro phát sinh từ việc AI tác động đến xã hội.

Ngoài ra, mặc dù đã có các quỹ như Quỹ Phát triển Khoa học công nghệ, Quỹ Đổi mới công nghệ, Quỹ Đầu tư mạo hiểm, nhưng vẫn cần một quỹ riêng cho AI.

Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng

Lý do là AI không chỉ là công nghệ mà còn là hạ tầng chiến lược quốc gia, cần đầu tư rất lớn đến hàng tỉ đô la Mỹ; cần cơ chế giải ngân nhanh, linh hoạt để phát triển. Các quỹ hiện có không đáp ứng được điều này.

Về quản lý AI dựa trên mức độ rủi ro: Cơ quan soạn thảo đã nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các đại biểu theo hướng có 3 mức độ rủi ro (trước đây là 4): Thấp - trung bình - cao.

Về việc AI có phải là nguồn nguy hiểm cao độ hay không, Bộ trưởng Hùng cho rằng nguồn nguy hiểm cao độ thường là các phương tiện vật lý và bản thân nó vốn đã nguy hiểm như ô tô, thuốc nổ..., dù người dùng đã cẩn thận vẫn có thể gây ra tai nạn lớn như chết người.

“AI đề cập trong luật này không phải phương tiện vật lý gây nguy hiểm, nó là phần mềm. AI là rủi ro từ ra quyết định, không phải rủi ro vật lý tự thân”, ông Hùng nói và cho hay dự thảo luật đã bổ sung cơ chế bồi thường thiệt hại đối với hệ thống AI rủi ro cao trong trường hợp các bên không có lỗi. Tương tự như cơ chế bồi thường đối với nguồn nguy hiểm cao độ.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải cho hay về dữ liệu phục vụ AI, dự thảo mới chỉ viện dẫn các nguyên tắc chung theo Luật Dữ liệu. Trong khi đó, dữ liệu phục vụ AI có đặc thù tác động, ảnh hưởng sâu và rộng đến nhiều ngành, lĩnh vực hiện nay.

Do đó, bà Hải đề nghị bổ sung quy định riêng về chất lượng dữ liệu huấn luyện AI, cùng các cơ chế kết nối, chia sẻ dữ liệu; thẩm định, chuẩn hóa và giám sát chất lượng dữ liệu…

Về xử phạt vi phạm và mức xử phạt, cơ quan soạn thảo đã lược bỏ quy định mức phạt vi phạm hành chính theo % doanh thu, nhưng vẫn tiếp tục quy định về mức xử phạt tối đa là 1 tỉ đồng đối với cá nhân, 2 tỉ đồng đối với tổ chức.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải

Ủy ban thẩm tra cho rằng Luật AI là luật khung nên việc quy định chi tiết mức xử phạt cụ thể sẽ dẫn tới khả năng mâu thuẫn, chồng chéo với Luật Xử lý vi phạm hành chính chưa bảo đảm tính thống nhất pháp luật.

Về sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm do AI tạo ra, ủy ban cho rằng đây là vấn đề phức tạp, quốc tế vẫn còn nhiều tranh luận. Tuy nhiên, để tránh khoảng trống pháp lý, tranh chấp, khiếu kiện, cần bổ sung các quy định mang tính nguyên tắc chung về quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm do AI tạo ra.

Luật cần tránh cản trở sự phát triển

Góp ý về Quỹ phát triển AI quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng quy định hiện tại còn thiếu tính cụ thể.

Ông Tùng cho hay dự thảo nêu quỹ được áp dụng cơ chế tài chính đặc thù, chấp nhận rủi ro trong khoa học công nghệ và phân bổ vốn linh hoạt. Tuy nhiên, "với nội hàm như vậy mà không giao Chính phủ quy định chi tiết thì sau này sẽ rất vướng. Thế nào là cơ chế tài chính đặc thù? Nếu không làm rõ, sẽ không có hướng để áp dụng".

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chỉ ra các vấn đề lớn cần đặc biệt lưu ý liên quan đến AI và các quy định quản lý nhằm đảm bảo phát triển kinh tế-xã hội.

Về quy định về nghĩa vụ công khai mã nguồn và dữ liệu huấn luyện của các mô hình AI tạo sinh, Chủ tịch Quốc hội cho biết một số ĐBQH lo ngại việc công khai này sẽ ảnh hưởng đến bí mật kinh doanh. Do đó, cơ quan soạn thảo xem xét công khai một phần có chọn lọc, thay vì công khai toàn bộ, để có thể tiếp thu ý kiến này.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu

Liên quan đến chế tài xử phạt, Chủ tịch Quốc hội đề nghị không nên đưa các con số cụ thể vào luật mà nên quy định ở nghị định của Chính phủ để đảm bảo sự linh hoạt khi xử lý các tình huống phát sinh sau này.

“Luật phải là công cụ để thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ, hỗ trợ chuyển đổi số, số hóa, và AI đến với người dân, hộ sản xuất kinh doanh, tránh việc quy định bó hẹp, cản trở sự phát triển”, Chủ tịch Quốc hội nêu.

Về lo ngại lộ lọt bí mật công nghệ, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định dự thảo mới đã bỏ quy định yêu cầu công khai thuật toán. Cơ quan soạn thảo thống nhất quan điểm đây là "bí mật kinh doanh" sống còn của doanh nghiệp, do đó không yêu cầu bắt buộc phải công bố.

Liên quan đến Quỹ phát triển AI, Bộ trưởng cho biết cơ quan soạn thảo giao cho Chính phủ quy định hoạt động của quỹ, nhưng trong dự thảo lại chưa có nội dung giao quyền này. Đây là thiếu sót và sẽ bổ sung ngay nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết để quỹ có cơ sở hoạt động.

Đối với các quy định về dữ liệu huấn luyện và sản phẩm do AI tạo ra, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết sẽ tiếp thu và tiếp cận theo hướng "luật khung" mang tính nguyên tắc, các chi tiết cụ thể sẽ do Chính phủ quy định.

Lam Thanh

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/luat-ai-bo-yeu-cau-cong-khai-thuat-toan-241920.html