Luật AI Việt Nam cân bằng giữa tinh thần Nhật Bản và thận trọng của EU

2 giờ trướcBài gốc

Cuối giờ chiều, sau phần thảo luận của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng tiếp thu và giải trình các ý kiến của các đại biểu.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tiếp thu, giải trình các ý kiến thảo luận của các đại biểu - Ảnh: Quochoi.vn

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh hùng khẳng định sự cần thiết phải sớm có Luật AI, coi đây là công nghệ cốt lõi của Cách mạng công nghiệp 4.0. Thay vì sao chép, Việt Nam chọn con đường "kế thừa có chọn lọc" từ kinh nghiệm quốc tế: thúc đẩy phát triển mạnh mẽ như tinh thần của Luật AI Nhật Bản, nhưng đồng thời đảm bảo an toàn và quản lý rủi ro ở mức cao hơn so với Hàn Quốc, và giảm bớt sự phức tạp trong thủ tục so với mô hình kiểm soát chặt chẽ của Liên minh châu Âu (EU).

"Cách tiếp cận của chúng ta là hài hòa cả phát triển và an toàn. Luật được thiết kế dưới dạng luật khung, ngắn gọn 20 trang, để đảm bảo sự linh hoạt tối đa cho Chính phủ, vì AI là lĩnh vực thay đổi rất nhanh", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Cơ chế đột phá: Quỹ tỉ USD và "sandbox" đặc biệt

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển chủ động, Dự thảo Luật đưa ra nhiều cơ chế đột phá chưa từng có tiền lệ.

Đáng chú ý, cơ quan soạn thảo kiến nghị thành lập một Quỹ Đầu tư AI riêng biệt. Bộ trưởng Hùng lý giải, AI cần đầu tư rất lớn, lên tới hàng tỉ USD, và cần cơ chế tài trợ nhanh, linh hoạt mà các quỹ hiện có chưa thể đáp ứng được.

Song song đó, Luật cũng tạo ra cơ chế thử nghiệm có kiểm soát gọi là "sandbox" (Hộp cát thử nghiệm, môi trường thử nghiệm). Đây là không gian đặc biệt dành cho các AI Startup, cho phép miễn, giảm một số nghĩa vụ pháp lý và xử lý hồ sơ xin phép nhanh, tạo điều kiện cho các ý tưởng mới nhanh chóng được thương mại hóa.

Về hạ tầng, Luật AI ưu tiên xây dựng trung tâm siêu tính toán và dữ liệu AI quốc gia, cùng với việc khuyến khích phát triển mô hình ngôn ngữ tiếng Việt và dân tộc thiểu số, nhằm giảm sự phụ thuộc vào các nền tảng nước ngoài.

Quản trị khôn ngoan và tiền kiểm tối thiểu

Về quản lý rủi ro, Dự thảo Luật áp dụng triết lý quản trị kế thừa kinh nghiệm quản lý trí tuệ con người, tập trung vào đầu vào, mô hình và đầu ra của AI.

Luật phân loại 3 mức độ rủi ro (thấp, trung bình, cao). Đối với AI rủi ro cao, áp dụng cơ chế Tiền kiểm tối thiểu: doanh nghiệp phải tự chuẩn bị đầy đủ hồ sơ đánh giá an toàn trước khi đưa sản phẩm ra thị trường, nhưng không phải nộp hồ sơ xin phép, chỉ phải xuất trình khi cơ quan quản lý yêu cầu. Đây là cách cân bằng giữa sự chủ động của doanh nghiệp và yêu cầu giám sát của Nhà nước.

Yêu cầu về minh bạch và trách nhiệm cũng được đặt lên hàng đầu:

- Người dân phải biết khi nào tương tác với AI.

- Nội dung Deepfake có tính chất giả mạo, gây nhầm lẫn phải được gán nhãn bắt buộc.

- Trách nhiệm pháp lý được quy định rõ ràng cho nhà phát triển, nhà cung cấp và người sử dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khẳng định tinh thần của Quốc hội là "luôn đặt con người ở vị trí trung tâm". Ông nhấn mạnh Luật phải đảm bảo mọi ứng dụng AI đều phục vụ lợi ích cộng đồng, không gây tổn hại đến nhóm yếu thế và không tạo ra bất kỳ bất bình đẳng mới nào trong xã hội.

Các cơ quan soạn thảo được đề nghị khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu, đảm bảo Luật AI vừa mang tính chiến lược, vừa đủ linh hoạt và đồng bộ với hệ thống pháp luật, hướng tới mục tiêu thông qua tại kỳ họp này.

Nam Phong

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/luat-ai-viet-nam-can-bang-giua-tinh-than-nhat-ban-va-than-trong-cua-eu-241607.html