Luật Đầu tư công (sửa đổi): 'Nóng' vấn đề phân cấp, phân quyền

2 giờ trướcBài gốc

Sáng 6/11/2024, tiếp tục Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - đoàn Quảng Bình nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Đầu tư công và tán thành với nhiều nội dung sửa đổi của luật đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; sửa đổi, bổ sung nhiều quy định nhằm giải quyết các tồn tại, bất cập trong sử dụng vốn đầu tư công hiện nay.

Dự thảo Luật Đầu tư công có phạm vi sửa đổi rộng sửa đổi 44 điều; bổ sung 16 điều; bãi bỏ 07 điều với các nội dung chủ yếu để cụ thể hóa 5 nhóm chính sách lớn; có liên quan đến rất nhiều luật khác và nhiều luật cũng đang tiến hành sửa đổi tại kỳ họp này.

Về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia (Điều 8), dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) đưa ra 5 tiêu chí phân loại công trình quan trọng quốc gia, trong đó, đề xuất nâng tiêu chí về vốn của dự án đầu tư công.

Đại biểu đoàn Quảng Bình nhận thấy, quy mô dự án như hiện hành cũng thực hiện từ năm 2015, đến nay việc điều chỉnh tăng mức vốn đầu tư cho các dự án là cần thiết. Tuy nhiên, cần có sự đánh giá cụ thể, đưa ra cơ sở cho việc tăng mức vốn đầu tư của dự án để đạt tiêu chí quan trọng quốc gia.

Đồng thời, cần đánh giá tác động chính sách lên hệ thống các dự án đang triển khai cũng như bối cảnh phát triển của từng địa phương để xác định tiêu chí phù hợp.

Về chính sách phân cấp, phân quyền, đại biểu nhất trí với việc cần đẩy mạnh phân cấp, trao quyền tạo chủ động, linh hoạt trong công tác quản lý đầu tư công. Tuy nhiên, phải bảo đảm nguyên tắc phân công, phối hợp kiểm soát quyền lực theo quy định của Hiến pháp, pháp luật; nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy trong quản lý đầu tư công.

Nhận định phân cấp, phân quyền phải phù hợp với vai trò, chức năng, nhiệm vụ và khả năng, điều kiện tổ chức thực hiện, đại biểu đề nghị cần cân nhắc thêm một số vấn đề.

Thứ nhất, về phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C do địa phương quản lý từ HĐND cho UBND cùng cấp (điều 18), đại biểucho rằng, việc chuyển thẩm quyền từ HĐND (cơ quan dân cử) sang UBND (cơ quan quản lý nhà nước) như dự thảo là thay đổi lớn, cần có nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ, toàn diện.

Hội đồng nhân dân là các cơ quan quyết định về ngân sách, cơ quan quyền lực nhà nước và thực hiện quyền giám sát nên việc Hội đồng nhân dân quyết định chủ trương đầu tư, xong sau đó Chủ tịch Ủy ban nhân dân quyết định đầu tư, một quy trình chặt chẽ; một biện pháp để kiểm soát quyền lực như luật hiện hành là phù hợp.

Hơn nữa, còn trong trường hợp mà Hội đồng nhân dân địa phương thấy có những dự án cần phân cấp, ủy quyền lại cho Ủy ban nhân dân thì. Khoản 7 Điều 17 Luật Đầu tư công hiện hành đã quy định về trường hợp cần thiết ‘Hội đồng nhân dân có thể giao Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư”.

Quy định như vậy, cũng đã mở, mềm dẻo, phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển, khả năng tài chính cũng như đặc điểm cụ thể của địa phương. Chúng tôi cho rằng việc quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư thì nên cho 2 cơ quan khác nhau thực hiện để đảm bảo tính giám sát và tính kiểm soát quyền lực. Do đó, tôi đề nghị theo hướng giữ thẩm quyền này của Hội đồng nhân dân như luật hiện hành.

Về phân cấp thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn NSTW giữa các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Thủ tướng Chính phủ. (khoản 3, điều 74), theo đại biểu Luật Đầu tư công hiện hành quy định thẩm quyền quyết định điều chỉnh là của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Đồng thời, quy định này thống nhất với thẩm quyền điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Việc quyết định điều chỉnh Kế hoạch Đầu tư công trung hạn giữa các Bộ, ngành, địa phương được phân cấp cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội là phù hợp với chức năng của cơ quan dân cử, do vậy, đề nghị giữ như quy định hiện hành để bảo đảm quyền hạn của Quốc hội đã quy định của Hiến pháp và bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội

Đại biểu Hoàng Văn Cường - đoàn Hà Nội cũng đề nghị cân nhắc việc phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND cho Chủ tịch UBND cùng cấp. Bởi HĐND các cấp tổ chức họp khá thường xuyên và có thể tổ chức họp bất thường, khi cần thiết. Do vậy, không sợ mất thời gian chờ đợi nếu phải trình qua HĐND phê duyệt.

Nếu trình qua HĐND phê duyệt, thì dự án buộc phải chuẩn bị kỹ hơn, lấy ý kiến của nhiều cơ quan ban ngành có liên quan, nên sẽ mất thời gian hơn là trình thẳng cho Chủ tịch phê duyệt.

Tuy nhiên, việc dự án phải lấy ý kiến tham gia của nhiều cơ quan ban ngành thì sẽ được đánh giá, xem xét kỹ hơn, chuẩn bị tốt hơn sẽ đảm bảo khi triển khai thuận lợi và mang lại hiệu tốt quả hơn. “Đây là việc làm cần thiết, vì theo kinh nghiệm quốc tế, khi chuẩn bị dự án đầu tư bao giờ cũng được đánh giá, chuẩn bị rất kỹ, trước khi triển khai” - ông Cường nói.

Ông Cường nhấn mạnh rằng, việc thông qua HĐND phê duyệt chủ trương đầu tư là một cơ chế kiểm soát quyền lực, tạo lên sự độc lập giữa cơ quan quyết định chủ trương đầu tư với người phê duyệt dự án đầu tư, để tránh những nguy cơ mắc phải những sai phạm, giảm gánh nặng trách nhiệm cho người phê duyệt dự án.

Từ đó, ông Cường đề nghị cần bổ sung vào Dự thảo Luật sửa đổi theo hướng cho phép HĐND các cấp được quyết định những giải pháp đặc thù, phù hợp với thực tế của địa phương và yêu cầu riêng của từng dự án.

Điều này cũng hoàn toàn phù hợp với ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư là giao quyền quyết định cho địa phương. Đồng thời, quy định HĐND các cấp có thể ủy quyền cho UBND cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư các dự thuộc thẩm quyền để phù hợp với điều kiện của từng địa phương.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy - Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy - đoàn Hà Nội đưa ra phân tích rằng, việc quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư nên giao cho 2 cơ quan khác nhau thực hiện để đảm bảo yêu cầu giám sát và kiểm soát quyền lực.

Trước chúng ta đang giao cho HĐND quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công sử dụng vốn ngân sách địa phương bởi HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương, thay mặt người dân quyết định việc sử dụng ngân sách của địa phương và thực hiện quyền giám sát nên việc HĐND quyết định chủ trương đầu tư, sau đó Chủ tịch UBND quyết định và tổ chức triển khai dự án đầu tư là một quy trình rất hợp lý.

Bà Thủy lấy ví dụ thực tiễn của thành phố Hà Nội qua thống kê từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 cho đến nay, HĐND thành phố Hà Nội tổ chức khoảng 20 kỳ họp. Khi UBND có yêu cầu, HĐND đều chủ động sắp xếp, bố trí lịch họp trong thời gian sớm nhất có thể để thực hiện các thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Vì vậy, bà Thủy đề nghị, không nên sửa nội dung quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách địa phương như đề xuất của Luật là phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND cho Chủ tịch UBND cùng cấp.

Quỳnh Nga

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/luat-dau-tu-cong-sua-doi-nong-van-de-phan-cap-phan-quyen-357118.html