Luật Đầu tư mới phân cấp tối đa thủ tục đầu tư về địa phương

5 giờ trướcBài gốc

Ông Hoàng Mạnh Phương, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Tài chính)

“Ban Soạn thảo rất cầu thị, lắng nghe ý kiến đóng góp của mọi tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế để Luật Đầu tư vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp”, ông Hoàng Mạnh Phương, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Tài chính) nhấn mạnh.

Thưa ông, Luật Đầu tư năm 2020 mới thực hiện chưa được 5 năm, nhưng đã qua 2 lần sửa đổi, bổ sung, vì sao bây giờ lại sửa đổi toàn diện?

Lần đầu (năm 2024), Luật Đầu tư năm 2020 được sửa đổi, bổ sung theo hướng tiếp tục phân cấp, phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư với một số loại dự án cho UBND cấp tỉnh nhằm tinh giản quy trình, thủ tục, tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương. Đồng thời, Luật đã bổ sung thủ tục đầu tư đặc biệt đối với dự án thuộc lĩnh vực công nghiệp bán dẫn, công nghệ cao... tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu thương mại tự do theo hướng chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”. Đây là nội dung đột phá nhằm rút ngắn thời gian triển khai dự án, thể hiện cách tiếp cận mới trong xây dựng thể chế, vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Trong năm 2025, một lần nữa, Luật Đầu tư lại được sửa đổi, bổ sung, nhằm đáp ứng các yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Qua 2 lần sửa đổi, có thể nói, Luật Đầu tư 2020 đã đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn. Tuy nhiên, để GDP tăng trưởng 2 con số, các quy định hiện hành của Luật Đầu tư cũng như nhiều luật khác đã bộc lộ hạn chế liên quan đến quy định về quyền tự do kinh doanh, chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư, thủ tục, trình tự thực hiện hoạt động đầu tư - kinh doanh. Vì vậy, cần phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung, hoặc sửa đổi toàn diện.

Hơn nữa, kể từ ngày 1/7/2025, chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành sau khi sáp nhập cấp tỉnh, cấp xã và xóa bỏ cấp trung gian (quận, huyện). Do đó, không chỉ Luật Đầu tư, mà hàng loạt luật khác cũng phải sửa đổi, bổ sung hoặc sửa đổi toàn diện nhằm đáp ứng mô hình tổ chức bộ máy hành chính mới, với yêu cầu quản lý là “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Vậy Luật Đầu tư sẽ được sửa đổi theo hướng nào?

Tại Kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV sẽ sửa đổi, bổ sung hơn 40 luật, trong đó có Luật Đầu tư, theo tinh thần hoàn thiện pháp luật về kinh tế thị trường, xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, an toàn, chi phí tuân thủ thấp; triệt để cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện đầu tư, kinh doanh, hành nghề, thủ tục hành chính bất hợp lý; thúc đẩy khởi nghiệp, sáng tạo, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh ổn định... Tạo cơ sở pháp lý để khu vực kinh tế tư nhân tiếp cận hiệu quả các nguồn lực về vốn, đất đai, nhân lực chất lượng cao.

Luật Đầu tư mới phải bảo đảm tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân là tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, ổn định, an toàn, dễ thực thi, chi phí thấp, đạt chuẩn quốc tế, bảo đảm khả năng cạnh tranh trong khu vực và toàn cầu. Luật Đầu tư mới cũng sẽ có những chính sách đột phá để phát triển kinh tế tư nhân trong các lĩnh vực ưu tiên, đầu tư nghiên cứu phát triển, ứng dụng khoa học - công nghệ, chuyển đổi số; giảm thiểu sự can thiệp và xóa bỏ các rào cản hành chính, cơ chế “xin - cho”; bảo đảm môi trường kinh doanh rõ ràng, nhất quán, ổn định lâu dài, dễ tuân thủ.

Khái niệm “Chấp thuận chủ trương đầu tư” có được loại bỏ khi sửa Luật Đầu tư không, thưa ông?

Trước đây, Luật Đầu tư năm 2014 dùng khái niệm “quyết định chủ trương đầu tư” thì thủ tục này gần như một loại giấy phép. Luật Đầu tư năm 2020 đã bỏ khái niệm này, thay bằng “chấp thuận chủ trương đầu tư”. Đây là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận về mục tiêu, địa điểm, quy mô, tiến độ, thời hạn thực hiện dự án, nên không còn là giấy phép, không gây phiền hà cho doanh nghiệp, mà là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước.

Nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước kiến nghị vẫn nên giữ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư vì đây là sự cam kết của chính quyền với nhà đầu tư. Nếu không có cam kết này, trong trường hợp pháp luật thay đổi làm tổn hại lợi ích của nhà đầu tư hoặc bị cơ quan, tổ chức, cá nhân khác xâm phạm, nhà đầu tư có cơ sở pháp lý để khởi kiện. Văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư cũng giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong quá trình chuyển nhượng, điều chỉnh dự án.

Nhưng thưa ông, trên thực tế để nhận được “quyết định” hay “chấp thuận” chủ trương đầu tư, doanh nghiệp mất rất nhiều thời gian, công sức, thậm chí là mất cơ hội đầu tư?

Để giảm thiểu phiền hà, Luật Đầu tư (sửa đổi, bổ sung năm 2025) đã phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư từ Thủ tướng Chính phủ về cho UBND cấp tỉnh đối với một số dự án, nhằm tinh giản thủ tục và tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương.

Luật Đầu tư sửa đổi lần này dự kiến chuyển toàn bộ trách nhiệm chấp thuận chủ trương đầu tư từ Quốc hội về Thủ tướng Chính phủ. Ngay cả những dự án quan trọng, có tác động lớn đến kinh tế - xã hội, cần cơ chế, chính sách đặc thù chưa được quy định tại luật cũng sẽ giao Thủ tướng chấp thuận chủ trương đầu tư, sau khi có sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đồng thời, Luật Đầu tư mới cũng mở rộng đối tượng, dự án mà Thủ tướng có thể phân quyền chấp thuận cho UBND cấp tỉnh.

Thưa ông, Luật Đầu tư mới sẽ có những điều chỉnh gì trong thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư?

Để đơn giản hóa tối đa thủ tục đầu tư, Luật Đầu tư mới thu hẹp đối tượng dự án phải thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư. Chỉ áp dụng với các dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường; dự án ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh; dự án trong các lĩnh vực quan trọng như cảng biển, sân bay…

Không yêu cầu chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đã được xác định cụ thể về tên, quy mô, mục tiêu, địa điểm, nhà đầu tư (nếu có), tiến độ, thời hạn (nếu có) trong quy hoạch ngành quốc gia hoặc quy hoạch tỉnh. Nhà đầu tư thực hiện dự án thuộc trường hợp giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất (trừ các dự án thuộc thẩm quyền chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ, dự án quy mô lớn, tác động lớn như khu đô thị, sân bay, cảng biển, khu công nghiệp…) cũng không cần chấp thuận chủ trương đầu tư.

Ban Soạn thảo dự kiến cũng không yêu cầu chấp thuận chủ trương đầu tư đối với trường hợp nhà đầu tư trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản, hoặc được giao đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp.

Mạnh Bôn

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/luat-dau-tu-moi-phan-cap-toi-da-thu-tuc-dau-tu-ve-dia-phuong-d400080.html