Luật Phòng bệnh phải đủ mạnh để đi trước bệnh tật

4 giờ trướcBài gốc

Tấm lá chắn bảo vệ sức khỏe người dân ngay từ gốc

"Nếu thiết kế Luật Phòng bệnh với tầm nhìn xa, thì dự thảo Luật Phòng bệnh không phải là một đạo luật về y tế, mà là một đạo luật về năng lực miễn dịch quốc gia bảo vệ sự sống và tương lai của giống nòi", ĐBQH Phạm Trọng Nhân (TP. Hồ Chí Minh) nhấn mạnh.

Theo đại biểu, dự án Luật đang đứng trước hai lựa chọn, hoặc chỉ là luật khung, viết lại khẩu hiệu, hoặc thật sự trở thành tấm lá chắn thể chế để bảo vệ sức khỏe người dân ngay từ gốc.

ĐBQH Phạm Trọng Nhân (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Khoản 2, Điều 15, dự thảo Luật có nêu: “Chính phủ quy định chi tiết việc kiểm soát các yếu tố gây nguy cơ bệnh tật”. Quy định này nhằm tạo điều kiện về không gian thể chế để Chính phủ có thể linh hoạt điều chỉnh kịp thời. Tuy nhiên, đại biểu Phạm Trọng Nhân cho rằng, quy định ủy quyền nêu trên không rõ phạm vi, không thời hạn và không nội dung ràng buộc.

Đại biểu cho biết, chúng ta đang chứng kiến một thế hệ trẻ béo phì sớm, mắc bệnh sớm hơn và kiệt sức sớm hơn, mà một trong những nguyên nhân đến từ môi trường tiêu dùng hàng ngày.

“Không khó để tìm mua những sản phẩm, thực phẩm không có lợi cho sức khỏe chứa đường, muối, chất béo bão hòa với hàm lượng cao hay các sản phẩm chứa gia vị công nghiệp, chất điều vị tạo mùi với cảm giác siêu ngon, khó cưỡng có thể tìm thấy trong các gói snack, nước ngọt, thức ăn nhanh… Những thực phẩm này không những lập trình lại, làm cho thói quen vị giác lệch chuẩn, mà việc sử dụng lâu ngày còn dẫn đến gây nghiện, thèm ăn liên tục và cuối cùng là béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa”, đại biểu thẳng thắn.

Cũng từ thực tế trên, “những căn bệnh mãn tính đang gia tăng đáng báo động ở thanh, thiếu niên mà chi phí điều trị bệnh không lây nhiễm hiện chiếm tới 70% tổng gánh nặng y tế quốc gia. Thời kỳ dân số vàng sắp sửa kết thúc nhưng tương lai bệnh tật của thế hệ trẻ vẫn lơ lửng với những khoảng trống thể chế chưa được mạnh dạn lấp đầy”, đại biểu bày tỏ lo ngại.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân nhấn mạnh, luật pháp không cấm niềm vui ẩm thực nhưng phải định hướng tiêu dùng, bảo vệ môi trường sống an toàn, nơi lợi nhuận thương mại không thể đặt cao hơn sức khỏe của cộng đồng.

Việc lập pháp theo hướng luật khung, luật ống có thể cần thiết để đảm bảo ổn định, song với lĩnh vực sức khỏe cộng đồng mà ở đó mỗi hạt đường, mỗi giọt hương liệu tưởng chừng nhỏ, nhưng hiệu ứng cộng hưởng của nó lại trở thành một cơn sóng vị giác cuốn đi sức khỏe của cả một thế hệ, thì phạm vi ủy quyền tại khoản 2, Điều 15 cần được giới hạn ngay trong luật.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân nêu rõ, thế giới từ lâu đã bước sang tư duy sức khỏe trong mọi chính sách, nơi mỗi quyết sách chiến lược đều phải được đánh giá tác động đến sức khỏe của cộng đồng. Vì vậy, Luật Phòng bệnh không thể chỉ là luật chuyên ngành của Bộ Y tế, mà phải là đạo luật khung cho toàn bộ chính sách phát triển quốc gia.

Để kiểm soát yếu tố nguy cơ gây bệnh tật thì không nên chỉ dừng ở tuyên ngôn, đại biểu đề nghị xem xét sửa khoản 2, Điều 15 theo hướng ràng buộc trách nhiệm và thời hạn thực thi rõ ràng.

Theo đó, Chính phủ có trách nhiệm ban hành và định kỳ cập nhật danh mục các sản phẩm, yếu tố nguy cơ không có lợi cho sức khỏe, quy định biện pháp quản lý bao gồm dán nhãn cảnh báo, hạn chế quảng cáo, kiểm soát phân phối trong cơ sở giáo dục và áp dụng chính sách thuế sức khỏe phù hợp. Trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày luật có hiệu luật, Chính phủ, Bộ Y tế và các bộ liên quan phải hoàn thiện các văn bản quy định chi tiết quá thời hạn áp dụng tạm thời theo tiêu chí do Bộ Y tế công bố.

Đồng thời, cấm tiếp thị nhắm đến trẻ em dưới 16 tuổi trên mọi nền tảng, quy định rõ vùng an toàn dinh dưỡng học đường, cấm bán và quảng cáo sản phẩm có dán nhãn cảnh báo trong phạm vi nhà trường theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam.

Xây dựng thuế sức khỏe theo ngưỡng đường và chất béo, khuyến khích doanh nghiệp cải tiến sản phẩm và đồng thời giảm thuế cho sản phẩm tự nhiên, ít phụ gia để chính sách tài chính xong hành cùng với chính sách y tế.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân đề nghị, đã đến lúc cần mở rộng quan điểm thể chế không chỉ mở đường cho phát triển kinh tế mà còn dẫn dắt sức khỏe, thể chất và sản phẩm của giống nòi, bởi tăng trưởng không thể được coi là phát triển nếu thể chất giống nòi đang bị bào mòn từng ngày bởi môi trường tiêu dùng thiếu an toàn. Luật Phòng bệnh phải đủ mạnh để đi trước bệnh tật. Đây là một lời cam kết của Quốc hội với tương lai giống nòi Việt Nam.

Khuyến khích sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm lành mạnh

ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) cũng cho rằng, hệ thống pháp luật của nước ta đã có những quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá, rượu, bia, những sản phẩm có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đối với sức khỏe người tiêu dùng. Tuy nhiên, vẫn thiếu vắng một cơ chế kiểm soát toàn diện đối với những nhóm sản phẩm làm gia tăng các bệnh không lây nhiễm như các sản phẩm có chứa nhiều đường, nhiều muối, đồ ăn nhanh, sản phẩm siêu chế biến…

ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (TP. Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đại biểu nêu rõ, để phòng bệnh hiệu quả, nước ta không chỉ là cần một số giải pháp về thuế như thời gian qua, mà quan trọng là phải thiết lập một chính sách tổng thể, đồng bộ và bền vững, hướng tới thay đổi cấu trúc của ngành công nghiệp thực phẩm, đồng thời chuyển biến nhận thức xã hội về tiêu dùng lành mạnh.

“Chúng ta không thể tiếp tục “chữa cháy” bằng điều trị khi mà các tác nhân gây bệnh không lây nhiễm có thể dự phòng được vẫn chưa được kiểm soát tốt. Luật Phòng bệnh cần mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn và đi trước một bước để bảo vệ sức nhân dân trên khía cạnh này”, đại biểu nhấn mạnh.

Đồng thời, đại biểu đề xuất, cần phải thiết lập cơ chế tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản theo tinh thần Nghị quyết 72 - NQ/TW của Bộ Chính trị.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà kiến nghị cần bổ sung thêm 2 nội dung vào Điều 3. Cụ thể là, bổ sung khoản 5 a, “Nhà nước có chính sách khuyến khích sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm lành mạnh, đồng thời kiểm soát và hạn chế các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe theo quy định của pháp luật”. Bổ sung khoản 10 a, “Nhà nước có chính sách tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh, bao gồm ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế, chính sách thuế và các nguồn xã hội hóa”.

Anh Thảo

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/luat-phong-benh-phai-du-manh-de-di-truoc-benh-tat-10395132.html