Luật sư - lực lượng nòng cốt trợ giúp pháp lý cho người yếu thế

16 giờ trướcBài gốc

Theo Điều 2 Luật Trợ giúp pháp lý 2017, TGPL là việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho người được TGPL trong vụ việc TGPL theo quy định của Luật này, góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật.

Luật TGPL cũng quy định nhóm người được hưởng TGPL; như người nghèo, người khuyết tật, trẻ em, người cao tuổi cô đơn, người dân tộc thiểu số ở vùng đặc biệt khó khăn, nạn nhân bạo lực gia đình và người bị buộc tội từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi...

Theo Luật sư Hoàng Minh Hiển (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội), hoạt động TGPL được triển khai qua kênh nhà nước (Trung tâm TGPL Nhà nước) và kênh tự nguyện (Đoàn luật sư, tổ chức hành nghề). Trong đó, luật sư không chỉ hỗ trợ về pháp lý, mà còn đóng vai trò người lắng nghe, đồng hành, giúp người yếu thế lấy lại niềm tin vào công lý.

Luật sư phát huy vai trò của mình thông qua hoạt động trợ giúp pháp lý miễn phí cho người dân. Ảnh: Ngọc Lan

Hiệu quả của TGPL đã được chứng minh rõ rệt. Đối với người nghèo, luật sư tư vấn trực tiếp và tham gia tố tụng miễn phí trong các vụ án phức tạp, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, giúp giải quyết tranh chấp. Đối với phụ nữ, đặc biệt là nạn nhân bạo lực gia đình, sự hỗ trợ của đội ngũ luật sư về thủ tục ly hôn, quyền nuôi con, chia tài sản, kết hợp cùng "Ngôi nhà bình yên", đã giúp họ ổn định lại cuộc sống.

Trong các vụ việc xâm hại, bạo hành, luật sư bảo vệ quyền lợi cho trẻ em, bảo đảm quy trình tố tụng thân thiện, tránh bức cung, ép cung. Trong khi đó, các hình thức tư vấn lưu động, ngôn ngữ ký hiệu đã tiếp cận thành công người khuyết tật và người cao tuổi trong các vụ việc liên quan đến trợ cấp, bảo hiểm, thừa kế.

Tại các khu vực khó khăn, luật sư phối hợp tư vấn lưu động cho đồng bào dân tộc thiểu số (Lào Cai, Quảng Ninh…), tập trung vào đất đai, hôn nhân, qua đó nâng cao nhận thức pháp luật và hạn chế tranh chấp cộng đồng.

"Việc luật sư tham gia từ giai đoạn điều tra đối với người bị buộc tội thuộc diện được TGPL đã góp phần bảo đảm quyền con người và nâng cao chất lượng tranh tụng" - Luật sư Hoàng Minh Hiển nhấn mạnh.

Mặc dù có những đóng góp to lớn, nhưng hoạt động TGPL của luật sư vẫn còn nhiều vướng mắc. Thứ nhất là rào cản về thể chế và tài chính; mức thù lao và chi phí bào chữa hiện nay còn thấp, không đủ bù đắp chi phí đi lại, lưu trú tại các trại giam, tòa án ở xa, khiến luật sư khó gắn bó lâu dài. Thứ hai là hạn chế trong nhận thức xã hội, khi nhiều người dân vẫn chưa biết về quyền được TGPL miễn phí, thậm chí có trường hợp từ chối hỗ trợ vì định kiến, hiểu lầm luật sư là "người của cơ quan tố tụng". Thứ ba là thiếu đội ngũ chuyên sâu khi số lượng luật sư thành thạo ngôn ngữ ký hiệu, tiếng dân tộc, am hiểu tâm lý trẻ em hoặc người khuyết tật còn rất ít. Bên cạnh đó, chất lượng đánh giá vụ việc TGPL còn nặng về hình thức.

Từ góc nhìn thực tiễn, luật sư đề xuất các nhóm giải pháp đột phá để kiến tạo một nền tư pháp nhân văn; như sửa đổi, bổ sung Luật Trợ giúp pháp lý 2017 theo hướng mở rộng đối tượng thụ hưởng, xác định rõ vai trò luật sư, tăng nguồn ngân sách và xây dựng cơ chế xã hội hóa TGPL.

Bên cạnh đó, phát triển đội ngũ luật sư TGPL chuyên nghiệp bằng cách mở các khóa đào tạo chuyên sâu về trẻ em, bạo lực giới, người khuyết tật; xây dựng mạng lưới luật sư TGPL cấp tỉnh, cấp vùng và có chính sách tôn vinh, khen thưởng kịp thời. Mặt khác, việc ứng dụng công nghệ để tư vấn pháp lý trực tuyến, số hóa hồ sơ, và kết nối dữ liệu giữa các cơ quan; xây dựng ngân hàng án lệ, tình huống điển hình sẽ giúp luật sư tra cứu nhanh, nâng cao chất lượng dịch vụ.

Trợ giúp pháp lý là thước đo của một nền tư pháp nhân văn, hiện đại. Do đó, hoàn thiện thể chế, tăng nguồn lực và chuyên nghiệp hóa đội ngũ luật sư TGPL sẽ tạo nền tảng để mọi công dân, dù ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn... đều được pháp luật bảo vệ.

Đỗ Quyên

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/luat-su-luc-luong-nong-cot-tro-giup-phap-ly-cho-nguoi-yeu-the-10393955.html