Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 gồm 2 Điều; Điều 1 gồm 8 khoản bổ sung một số quy định của Hiến pháp năm 2013 về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các Tổ chức Chính trị xã hội, về đơn vị hành chính và Tổ chức chính quyền địa phương; Điều 2 gồm 3 khoản quy định về hiệu lực thi hành và Điều khoản chuyển tiếp.
Trọng tâm của lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp này là thể chế hóa Nghị quyết hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về sắp xếp tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị (thực hiện cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy) một chủ chương lớn có tính lịch sử của Đảng.
Trong khuôn khổ hội nghị góp ý kiến vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Luật sư Nguyễn Hồng Tuyến (Hội Luật gia TP Hà Nội) cho biết, hoàn toàn nhất trí cao với nội dung sửa đổi, bổ sung một số Điều của Hiến pháp năm 2013 trong dự thảo Nghị quyết.
Luật sư Nguyễn Hồng Tuyến (Hội Luật gia TP Hà Nội) trình bày tham luận tại hội nghị góp ý kiến vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Ảnh: Đạt Lê
Nêu quan điểm về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, luật sư Nguyễn Hồng Tuyến chia sẻ: “Tôi rất tâm đắc với hai nội dung: trước hết là xác định đúng vị trí, vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là “bộ phận của hệ thống chính trị của Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo; là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân”; Vị trí, vai trò của của Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam” là tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”.
Tiếp đến là, quy định rõ đơn vị hành chính theo mô hình hai cấp “tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thược Trung ương” và tổ chức chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính gồm “HĐND và UBND được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt”.
Luật sư Nguyễn Hồng Tuyến đánh giá, với những sửa đổi, bổ sung như trong dự thảo Nghị quyết, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và chính quyền địa phương thực sự gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân.
Cùng với đó, qua nghiên cứu, tìm hiểu, luật sư Nguyễn Hồng Tuyến góp ý kiến vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 một số nội dung như sau:
Thứ nhất: tại Khoản 1 Điều 1 (dự thảo Nghị quyết): sửa đổi bổ sung Điều 9 như sau: Khoản 2 Điều 9, đề nghị sửa đổi bổ sung câu “và các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ” vào trước từ “trực thuộc”.
Luật sư đề nghị bổ sung bởi, thực hiện Nghị quyết hội nghị Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã sắp xếp tổ chức lại bộ máy tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Qua đó, nâng cao, vị trí, vai trò, trách nhiệm của Hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ.
Ở câu cuối Khoản 2 Điều 9 “cùng với các Tổ chức thành viên khác của Mặt trận hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”. Luật sư kiến nghị, thay từ “dưới” bằng từ “do” sẽ phù hợp hơn.
Tại Khoản 3 Điều 9: kiến nghị bổ sung cụm từ “các tổ chức trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam” vào sau từ “Việt Nam”. Qua đó, để phân biệt tổ chức trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Tổ chức thành viên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Thứ hai: tại Khoản 8 Điều 1(dự thảo Nghị quyết): sửa đổi, bổ sung Khoản 2 Điều 115, về bỏ quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án Tòa án Nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân được Ban soạn thảo nêu.
Luật sư Nguyễn Hồng Tuyến đánh giá, chất vấn và trả lời chất vấn là hình thức giám sát hiệu quả nhất vì được thực hiện trực tiếp tại Nghị trường và được đông đảo người dân theo dõi.
Dự thảo luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật tổ chức Tòa án Nhân dân quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án Nhân dân cấp tỉnh “chịu trách nhiệm báo cáo công tác của Tòa án Nhân dân cấp tỉnh, Tòa án Nhân dân khu vực trong phạm vi địa giới hành chính cấp tỉnh với HĐND cấp tỉnh” (Điều 80). Sau khi giám sát qua báo cáo của Tòa án, Đại biểu HĐND chất vấn Chánh án Tòa án Nhân dân về những vấn đề chưa thể hiện rõ trong báo cáo chất lượng, hiệu quả giám sát hoạt động của Tòa án Nhân dân được nâng cao.
Dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) quy định nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND tỉnh, HĐND thành phố trực thuộc Trung ương “giám sát hoạt động của Tòa án Nhân dân, Viện kiểm sát Nhân dân ở địa phương (Điều 15) cho nên, quy định Chánh án Tòa án Nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân thuộc phạm vi đối tượng trả lời chất vấn của đại biểu HĐND thì hiệu quả giám sát hoạt động của Tòa án Nhân dân, Viện kiểm sát Nhân dân ở địa phương sẽ cao hơn.
Do đó, luật sư kiến nghị, ủy ban soạn thảo cần bổ sung “đại biểu HĐND có quyền chất vấn đối với Tòa án Nhân dân, Viện kiểm sát Nhân dân”, giữ nguyên như Hiến pháp 2013.
Thứ ba: tại Điều 2 (dự thảo Nghị quyết): Hiệu lực thi hành và Điều khoản chuyển tiếp. Trong đó, Khoản 3 câu cuối “Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là Đại biểu Hội đồng Nhân dân giữ các chức vụ chức danh lãnh đạo Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh, cấp xã hình thành sau sắp xếp”.
Đối với Điều 2 của dự thảo Nghị quyết nêu trên, luật sư Nguyễn Hồng Tuyến kiến nghị cần quy định tiêu chí xác định trường hợp đặc biệt để tránh lạm quyền khi thực hiện.
Về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, tại Kỳ họp thứ 9, Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đã có báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận tại Tổ về các nội dung này gửi đại biểu Quốc hội. Theo đó, đã có 109 lượt ý kiến đại biểu Quốc hội góp ý về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Ủy ban sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 cũng đã phối hợp với Chính phủ, Bộ Công an, các cơ quan có liên quan để lấy ý kiến Nhân dân từ ngày 6/5 vừa qua trên Cổng thông tin điện tử Quốc hội, Cổng thông tin điện tử Chính phủ và ứng dụng VNeID của Cơ sở dữ liệu quốc gia. Đến nay đã có hàng triệu lượt ý kiến góp ý của Nhân dân.
Đạt Lê