Mô hình trồng sen ở huyện Ứng Hòa giúp người dân nâng cao thu nhập. (Ảnh LÊ HẢI)
Theo quy định của Luật Thủ đô năm 2024, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội có thẩm quyền quy định các biện pháp đặc thù về sử dụng đất nông nghiệp; áp dụng ưu đãi đầu tư về tiền thuê đất, thuê mặt nước, về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp; đặc biệt là thu hút nhà đầu tư chiến lược vào lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển khu công nghệ cao. Luật còn trao cho Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quyền quy định hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê để sản xuất nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm trên cơ sở bảo đảm quy hoạch.
Theo Tiến sĩ Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, những cơ chế, chính sách đặc thù được đề cập trong Luật Thủ đô năm 2024 là hành lang pháp lý vững chắc, tạo động lực mới cho nông nghiệp, nông thôn giai đoạn tới.
Nông thôn của Hà Nội có những đặc thù, bản sắc, cần được đầu tư để tạo ra việc làm, nguồn sinh kế từ hoạt động sản xuất nông nghiệp, làng nghề, du lịch… Mặt khác, khu vực nông thôn chính là nơi “làm mát”, giảm tải cho khu vực đô thị trung tâm.
Về kết nối trong nông nghiệp, nông thôn, Hà Nội cần giữ vai trò là nơi cung cấp giống, nhân công chất lượng cao và nơi tiêu thụ nông sản cho vùng cũng như cả nước. Và trong tiến trình nâng cao chất lượng, tỷ lệ đô thị hóa, thành phố không nên biến khu vực nông thôn thành đô thị một cách khiên cưỡng khi chưa đủ điều kiện. Khu vực nông thôn cần được đầu tư hạ tầng với tiêu chuẩn, tiêu chí của đô thị.
Luật Thủ đô năm 2024 đã mang đến cho Hà Nội cơ chế, chính sách đặc thù, đó là cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Các cơ chế có thể giúp thành phố tạo được bước đột phá mới trong phát triển nông nghiệp, nông thôn và phát triển đô thị.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Chu Tiến Quang, nguyên Trưởng ban Chính sách phát triển nông thôn, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, Hà Nội cần sớm quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp tập trung phù hợp điều kiện tự nhiên, sinh thái và gắn với nhu cầu thị trường. Quy hoạch không chỉ giúp định hình nông nghiệp, nông thôn của Thủ đô, mà còn tạo động lực thu hút các nguồn lực về vốn đầu tư, công nghệ và nhân lực, của các tổ chức, cá nhân tham gia vào phát triển lĩnh vực này trong những năm tới.
Tại Điều 28, Luật Thủ đô năm 2024 đã quy định các biện pháp hỗ trợ di dời các cơ sở sản xuất trong khu dân cư, cơ sở sản xuất thuộc ngành, nghề không khuyến khích phát triển tại làng nghề ở nông thôn. Đây là nội dung quan trọng khắc phục những nhược điểm của khu vực nông thôn về lĩnh vực quản lý đất đai, môi trường, thu gom rác thải, nước sạch…
Theo luật mới, Hà Nội có trách nhiệm xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách nhằm hỗ trợ các cơ sở sản xuất nghiên cứu, ứng dụng công nghệ xử lý ô nhiễm môi trường của làng nghề; khuyến khích áp dụng sản xuất sạch hơn bằng các công nghệ giảm ô nhiễm môi trường; tổ chức di dời cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ra khỏi khu dân cư ở nông thôn.
Luật Thủ đô năm 2024 cũng tạo nền tảng để thành phố bảo đảm tính hài hòa giữa lộ trình đô thị hóa và đầu tư nguồn lực cho nông nghiệp, nông thôn; khắc phục nhược điểm đã được chỉ ra, đó là hiệu quả sản xuất nông nghiệp còn thấp và chưa ổn định, nông nghiệp công nghệ cao còn ít; chuyển dịch cơ cấu nội ngành chưa theo kịp yêu cầu.
Để việc triển khai thi hành Luật Thủ đô năm 2024 thật sự mang lại hiệu quả, Hà Nội cần sớm ban hành các chính sách cụ thể hóa, không chỉ tháo gỡ những bất cập kéo dài, mà còn thúc đẩy các xu hướng mới trong phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Minh Thu