'Lục địa già' với bóng đen khủng hoảng năng lượng

4 giờ trướcBài gốc

Bóng đen chiến tranh

Giới chức an ninh và năng lượng châu Âu đang bày tỏ quan ngại sâu sắc trước sự gia tăng của các hoạt động “chiến tranh lai”, khi những hành vi xâm nhập không phận, gây nhiễu tín hiệu vệ tinh và tấn công mạng ngày càng diễn ra thường xuyên hơn quanh các khu vực trọng yếu về năng lượng. Dù không mang hình thức xung đột công khai, các hoạt động này vẫn đủ sức làm gián đoạn nguồn cung và đe dọa hệ thống năng lượng của hàng triệu người dân trên khắp châu lục.

Hệ thống đường dây điện bắc qua khu dân cư ở thành phố Skien, Na Uy - quốc gia hiện giữ vai trò then chốt trong việc bảo đảm nguồn cung năng lượng cho châu Âu.

Theo đó, các hiện tượng nhiễu tín hiệu GPS, can thiệp hệ thống điện tử hàng hải hoặc hàng không xuất hiện với tần suất tăng tại khu vực Bắc Âu, đặc biệt ở Biển Baltic. Một số quốc gia như Na Uy, Phần Lan và Estonia ghi nhận nhiều trường hợp máy bay dân dụng hoặc tàu vận tải gặp trục trặc trong định vị khi hoạt động gần biên giới nước láng giềng.

Giới chuyên gia cảnh báo rằng, các hành động thuộc phạm trù “chiến tranh lai” không nhất thiết nhằm mục tiêu quân sự trực tiếp mà còn có mục đích làm gia tăng áp lực tâm lý và kinh tế, làm ảnh hưởng niềm tin của công chúng vào khả năng bảo đảm nguồn cung năng lượng. Việc gây nhiễu hệ thống định vị, can thiệp thông tin điều hành hay tấn công gián tiếp vào các tuyến vận chuyển có thể sinh ra những đợt biến động giá cả trên thị trường năng lượng và tạo hiệu ứng lan tỏa trên chuỗi cung ứng.

Bên cạnh nguy cơ từ trên không và trên biển, hạ tầng dưới lòng biển cũng đang trở thành điểm yếu dễ bị tổn thương. Vụ hư hỏng đường ống Balticconnector nối Phần Lan và Estonia hồi năm trước, được xác định có liên quan đến va chạm cơ học dưới đáy biển, đã cho thấy mức độ mong manh của các công trình ngầm trước yếu tố bên ngoài.

Cùng lúc, lĩnh vực năng lượng châu Âu tiếp tục đối mặt với nguy cơ ngày càng lớn từ không gian mạng. Báo cáo của các cơ quan an ninh và an toàn mạng khu vực ghi nhận số vụ tấn công có chủ đích nhằm vào nhà điều hành lưới điện, cơ sở lọc dầu và trung tâm điều phối tăng rõ rệt trong những năm gần đây.

Nhiều chiến dịch được đánh giá có mức độ tinh vi cao, tìm cách xâm nhập hệ thống vận hành nội bộ hoặc gây gián đoạn các khâu điều khiển tự động. Dù chưa có sự cố mất điện diện rộng nào được xác nhận có liên quan trực tiếp đến các vụ tấn công này, giới chuyên gia cảnh báo xu hướng gia tăng cả về tần suất lẫn quy mô cho thấy nguy cơ an ninh mạng đối với hạ tầng năng lượng đang ở mức đáng lo ngại.

Lá chắn năng lượng

Trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh ngày càng phức tạp, Liên minh châu Âu (EU) đang khẩn trương triển khai những biện pháp củng cố khả năng phòng vệ cho hạ tầng năng lượng, được xem là huyết mạch của nền kinh tế. Từ sau loạt sự cố nghiêm trọng trong năm 2022, các nước thành viên EU đã tăng cường phối hợp chặt chẽ hơn trong khuôn khổ NATO và Cơ quan Hợp tác điều tiết năng lượng châu Âu (ACER), hướng đến mục tiêu hình thành một “lá chắn năng lượng” thống nhất.

Nhiều quốc gia đang mở rộng hệ thống cảm biến dưới biển để theo dõi hoạt động tàu ngầm, thiết bị không người lái và những dấu hiệu bất thường quanh các tuyến ống và cáp biển trọng yếu. Lực lượng hải quân và bảo vệ bờ biển được tăng cường tuần tra tại các khu vực có hạ tầng năng lượng quan trọng, đặc biệt là Biển Bắc và vùng Baltic.

Ủy ban châu Âu nhấn mạnh, bảo vệ hạ tầng năng lượng là trách nhiệm chung của toàn khối, không thể chỉ dựa vào nỗ lực của từng quốc gia. Brussels hiện đang thúc đẩy xây dựng cơ chế chia sẻ thông tin tình báo, kết hợp dữ liệu dân sự và quân sự nhằm phát hiện sớm nguy cơ tấn công hoặc xâm nhập.

Cùng với đó, nhiều quốc gia thành viên đã tổ chức các cuộc diễn tập an ninh quy mô lớn để kiểm tra khả năng ứng phó khi xảy ra sự cố liên quan đến lưới điện, hệ thống phân phối khí đốt và các trung tâm điều hành năng lượng. Song song với các biện pháp bảo vệ, khối tiếp tục đa dạng hóa nguồn cung, tăng nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng từ Mỹ, Qatar, Algeria và Tây Phi, đồng thời đẩy nhanh các dự án năng lượng tái tạo nhằm củng cố an ninh năng lượng lâu dài.

Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo rằng người tiêu dùng châu Âu có thể phải đối mặt với chi phí năng lượng tăng trở lại nếu tình hình an ninh xấu đi. Dù giá khí đốt và điện đã giảm ổn định so với giai đoạn khủng hoảng, những rủi ro mới có thể khiến thị trường biến động mạnh. Để phòng ngừa, các quốc gia thành viên đang nỗ lực duy trì mức dự trữ khí đốt trên 90% trước khi mùa lạnh bắt đầu, đồng thời khuyến khích người dân tiết kiệm năng lượng và sử dụng các nguồn thay thế.

Nhiều nhà hoạch định chính sách tại Brussels cho rằng việc củng cố an ninh năng lượng sẽ là ưu tiên hàng đầu của EU trong năm tới. Một số ý kiến đề xuất thành lập quỹ chung về bảo vệ hạ tầng năng lượng, tương tự như cơ chế quỹ quốc phòng, nhằm hỗ trợ các nước thành viên đầu tư vào công nghệ giám sát, bảo mật và phản ứng khẩn cấp.

Đầu tư vào công nghệ lưu trữ năng lượng, mở rộng lưới điện xuyên biên giới và phát triển năng lượng sạch được xem là hướng đi bền vững giúp khu vực tránh tái diễn khủng hoảng như năm 2022. Trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu hiện nay, việc bảo đảm an ninh năng lượng không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn là thước đo năng lực phối hợp và sức bền chiến lược của châu Âu. Giữ cho dòng năng lượng luôn ổn định, an toàn và minh bạch sẽ tiếp tục là ưu tiên trung tâm, quyết định không chỉ sự vận hành của nền kinh tế mà còn là nền tảng vững chắc cho an ninh ổn định khu vực trong tương lai.

Minh Hằng

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/su-kien-binh-luan-antg/luc-dia-gia-voi-bong-den-khung-hoang-nang-luong-i785164/